آنچه باید از توردوفرانس بدانید
نود و ششمین دوره رقابت‌های 21 مرحلهای دوچرخه سواری توردوفرانس چندی پیش در حالی با قهرمانی آلبرتو كونتادور آلبرتو كونتادور به پایان رسید که همچنان رسانههای اروپایی به ابعاد این رویداد میپردازند که بسیاری از مردم ایران و حتی اهالی ورزش همچون چهار گرانداسلم مطرح تنیس و سایر رویدادهای رشتههای ورزشی که جایگاه وسیعی در ایران پیدا نکرده، نسبت به آن حتی فاقد شناخت حداقلی هستند و بر این اساس به درخواست برخی مخاطبان، اطلاعات و ناشنیدههایی در این خصوص برای حصول شناختی نسبی از این رویداد پرمخاطب و همچنین افزایش امکان مقایسه دوچرخهسواری ایران با جهان ارائه میشود.
هر ساله رقابت‌های متعدد دوچرخهسواری در سراسر دنیا برگزار میشود که توردوفرانس به معنای تور فرانسه معتبرترین آنها محسوب شده و برترین دوچرخهسواران جهان برای شرکت در آن و تلاش جهت قهرمانی در این رویداد تلاشی دیدنی و جذاب را در جادهها و خیابانهای فرانسه از خود به نمایش میگذارند که این تلاش باعث میشود در بسیاری از اوقات، پیش از طی مسیر فالویونه - شانزه لیزه به عنوان بیست و یکمین و آخرین مرحله این رقابت سنگین، لباس طلایی بر تن قهرمان پوشیده و تاج قهرمانی برای وی کنار گذاشته شود، کما اینکه آلبرتو كونتادور اسپانیایی در نود و ششمین دوره این رقابتها که به تازگی پایان یافت، در مرحله بیستم با ناکام گذاشتن لانس آرمسترانگ اسطوره دوچرخهسواری جهان و دارنده هفت عنوان قهرمانی توردوفرانس، قهرمانیاش را مسجل ساخت.
ایده برگزاری چنین مسابقه‌ای در سالهای 1902 و 1903 توسط یك خبرنگار ورزشی دوچرخه‌سوار برگزار شد كه در نهایت باعث افزایش چشمگیر تیراژ روزنامه او به ویژه در مواقع برگزاری این مسابقه شد و این آغازی برای شکلگیری رویدادی بود که به رونق دوچرخهسواری علیالخصوص در سطح حرفهای کمک شایانی کرد و رویدادی را رقم زد که سایر تورهای بزرگ اروپایی هیچگاه توان رسیدن به کیفیت، هیجان و فراگیری آن را در سطح جهان نداشته باشند.
این رقابتها که معمولا 23 روز به طول می انجامد، به مراحل روزانه مختلفی تقسیم می شود كه زمان شخصی هر دوچرخه سوار در هر مرحله محاسبه شده و جمع زده می شود تا برنده نهایی در پایان مسابقه به عنوان كسی كه كمترین زمان را در مجموع داشته است شناخته شده و پیراهن طلایی را به خود اختصاص دهد و بر این اساس حتی ممكن است ورزشكاری در این تور بدون اینكه در هیچ مرحله ای به مقام قهرمانی برسد، در نهایت به عنوان قهرمان تور انتخاب شود همانگونه كه گرگ لوموند در سال 1990 موفق به انجام این كار شد و نام خود را میان قهرمانان این رویداد تاریخی ثبت کرد.
رقابت‌های دوچرخه سواری توردوفرانس (Tour de France) به صورت سالانه در مسافتی برابر 3500 كیلومتر در جاده های كشور فرانسه و برخی كشورهای هم مرز آن برگزار می شود که مسیر آن هر ساله تغییر می كند اما همیشه پایان آن در پاریس و در سالهای اخیر خیابان شانزلیزه بوده است و قبل از آن مسابقات در استادیوم پارك دوفرانس در غرب پاریس خاتمه می یافت.
اگرچه تعداد مراحل این تور دوچرخهسواری متفاوت بوده است اما در تورهای سالهای اخیر عرف 21 مرحله با طول كلی برابر 3 تا 4 هزار كیلومتر رعایت شده است و مسافت طی شده نیز با کاهش و افزایش شدید در قیاس ادوار اخیر روبرو بنوده است. كوتاهترین توردوفرانس در سال 1904 به مسافت 2420 كیلومتر برگزار شد و بلندترین آنها در سال 1926 به مسافت 5745 كیلومتر بوده است.
معمولا دو روز در طول این مسابقات سه هفته ای مخصوص استراحت شركت كنندگان است كه برخی اوقات صرف انتقال ورزشكاران به نقطه شروع مرحله بعدی می شود. نیوروك تایمز در سال 2006 توردوفرانس را مهمترین رقابت ورزشی دنیا دانست كه به شدت نیازمند تواناییهای جسمی است و انرژی صرف شده در آن با شركت در چند مسابقه دو ماراتون در هفته به مدت سه هفته متوالی و یا سه بار صعود به قله اورست برابر است.
تعداد شركت كنندگان در این مسابقات متفاوت بوده و معمولا 20 تا 22 تیم با 9 دوچرخه سوار در این مسابقات شركت میكنند كه هر تیم تداركات و اسپانسر و تعمیركار و مدیر خاص خود را دارد و تمامی این گروه بزرگ برای تصاحب جایز ویژه این رویداد هفتهها به مبارزهای تمام عیار دست میزنند. جوایز نقدی این مسابقات در اولین سال برگزاری 20 هزار فرانك فرانسه بود كه این میزان هر ساله افزایش یافت و در سال 2006، به بیش از 3 میلیون یورو رسید كه سهم نفر برنده 450 هزار یورو بود.
بحثهای مربوط به دوپینگ ورزشكاران در این مسابقات تقریبا به همان اولین سال برگزاری مسابقه باز می گردد كه تا به امروز نیز ادامه داشته است. شناسایی چند مورد دوپینگ در دهه 1960 و در نهایت مرگ یك دوچرخه سوار با نام تام سیمپسون در سال 1967 باعث شد تا اتحادیه بین‌المللی دوچرخه سواری تعداد مراحل و مسافت مسابقه را كاهش داده و چند روز را نیز به استراحت اختصاص دهد.
در حال حاضر هم ركورددار قهرمانی در این مسابقات یعنی لانس آرمسترانگ آمریكایی هم از این اتهامات در امان نبوده است اما هیچگاه آزمایش دوپینگ وی مثبت نشده و تنها در سال 2005 در ادرار وی هورمون گلوككورتیكوزتروئید كشف شد كه البته كمتر از میزان مثبت شدن آزمایش دوپینگ بود كه وی اعلام كرد ناشی از مصرف یك پماد پوستی با مجوز اتحادیه بین المللی دوچرخه سواری بوده است.
در همین ارتباط در سال 2008 چندین مورد دوپینگ در مراحل مختلف این رقابت كشف شد اما پس از آن دیگر کسی به شدت گذشته سراغ آرمسترانگ و چند چهره کلیدی این مسابقات را نگرفته است و این مسئله به زعم بسیاری از کارشناسان به واسطه افزیش چشمگیر مخاطبان و به تبع آن افزایش درآمدزایی این رویداد بوده و حتی برخی رسانههای اسپانیاییزبان همزمان با برگزاری این مسابقات در سال 2009 مدعی شدند مسئولان توردوفرانس چشم خود را بر روی دوپینگ بزرگان حاضر در جادههای فرانسه برای همین مباحث مالی بستهاند.
در تاریخ برگزاری مسابقات توردوفرانس چندین دوچرخه سوار نیز جان خود را از دست داده اند كه اولین مورد آن غرق شدن آدولف هلیر در رودخانه ریویرا فرانسه در روز استراحت در سال 1910 بود. بعد از آن در سال 1935 فرانسیسكو كپدا دوچرخه سوار اسپانیایی با سقوط به دره كول دو گالیبیه جان باخت. در 13 جولای 1967 تام سیمسون در جریان مسیر صعود به كوهستان مونت ونتو دچار ایست قبلی شده و جان باخت كه در خون وی نیز وجود آمفتامینها شناسایی شد. در 1995 فابیو كازارتلی در حالی كه با سرعت 88 كیلومتر در ساعت در حال فرود از مسیر كول د پورته بود دچار حادثه شده و جان سپرد.
توردو فرانس اگرچه در سالهای اخیر سهم اندکی در قهرمانپروری دارد و با اتهاماتی که هر روز در خصوص دوپینگ به این رویداد و شرکتکنندگان در آن نسبت داده میشود، روبرو است اما هر چه باشد زیر نظر گرفتن آن توسط مردم ایران به عنوان بزرگترین میدان زورآزمایی رکابزنان جهان در کنار جذابیتهایی که با خود به همراه دارد، میتواند فرصت خوبی باشد تا به فاصله کهکشانی دوچرخهسواری ایران با جهان که گاهی چند پله از چند صد پله موجود کاهش یافته و مجدداً افزایش مییابد، پی برد.
پیگیری این رویداد فرصتی است تا به عمق حقایق تلخی که توسط قهرمانان این رشته بیان میشود و رسیدن به خط پایان مسابقات بزرگ، خود یک موفقیت تلقی میگردد بیشتر نزدیک شد. شاید روزی سلاطین ردهبندی دوچرخهسواری آسیا که از ایران هستند نیز بتوانند در این رویداد رکاب بزنند، اما حتی تصور سهم داشتن ایران در توردوفرانس طی سالهای نزدیک نیز بیشک فاقد واقعبینی خواهد بود، مگر آنکه در رکابزنی ایران تغییر نگرش مدیریتی جدی به وقوع بپیوندد و تزریق پول به این رشته تنها روش پیشرفت این رشته تلقی نگردد و برگزاری پرسابقهترین رویدادهای این رشته در کشورمان یک شبه به هر علتی از دستور کار فدراسیون دوچرخهسواری ایران خارج نشود.
تنظیم برای تبیان: رضا سیگاری
