طفلکان را رایانه‌زده نکنید!
طوری رفتار می‌كنند كه آدم فكر می‌كند به محض تولد، یك پلاگین در مغزشان نصب می‌شود كه دانش استفاده از ابزارهای الكترونیكی مانند تلفن همراه، تبلت، كامپیوتر و... را به‌صورت یك‌جا به آنها منتقل می‌كند. بدون ترس و دلهره از خراب شدن، آنها را در دست می‌گیرند و خیلی مسلط و حرفه‌ای در منوها و برنامه‌های آنها سرك می‌كشند. مورد داشته‌ایم كه دلبندی، هنوز درست حسابی زبان باز نكرده بود اما به تنهایی وارد یك فروشگاه اندرویدی می‌شد و برای خودش بازی می‌خرید، نصب می‌كرد و مشغولش می‌شد! این موضوع شاید در نگاه اول، جذاب به‌نظر برسد و از توانمندی و هوش كودك ذوق‌زده شویم اما نباید احساساتی شد! كوتاهی والدین در كنترل فرزندانشان و هم‌نشینی بیش از حد بچه‌ها با ابزارهای الكترونیكی و فضای مجازی، آنها را زودتر از آنچه باید، وارد چالش‌های این فضا می‌كند و ممكن است آسیب‌ها و اثرات ناخوشایندی بر روحیه، روابط و درس آنها داشته باشد. در اینجا، توصیه‌هایی را در مورد نحوه و نوع استفاده كودكان از ابزارهای الكترونیكی بیان كرده و نرم‌افزارهایی برای نظارت والدین بر فعالیت‌های رایانه‌ای فرزندان معرفی می‌كنیم.
علاقه بچه‌ها به موجودات الكترونیكی
كودكان طوری با تلفن همراه، تبلت، كامپیوتر و ابزارهای این‌چنینی بده‌بستان دارند كه آدم گمان می‌كند این مسئله از یك علاقه فطری و ذاتی ناشی می‌شود! اما واقعا اینطور نیست. بچه‌ها فقط كنجكاوند و توی این دستگاه‌ها هم، همانطور كه خودتان می‌دانید، كلی چیز هست برای دیدن و شنیدن و امتحان كردن. اگر می‌خواهید كودك‌تان مثل خودتان وابسته و (خدای ناكرده) معتاد به ابزارهای الكترونیكی نشود، وقتی كنارشان هستید، حواس‌تان را به گوشی، تبلت و... ندهید.
این نكته را فراموش نكنید كه اگر دست كودك، به گوشی یا تبلت شما برسد، برای پس گرفتنش یا باید یك گروه خبره را به مذاكره با او بفرستید و امتیازهای فراوانی (به‌صورت باج!) برایش قائل شوید، یا به‌دلیل آزار روحی و درآوردن اشك فرزندتان، به مجامع بین‌المللی حمایت از حقوق كودك پاسخگو باشید! پس، از همان اول، گوشی، تبلت و... را به‌دست بچه‌های كم‌سن و سال ندهید.
اگر فكر می‌كنید برای اینكه فرزندتان غذایش را بخورد، باید حواسش را پرت كنید، اصلا به این منظور گوشی و تبلت را به او نسپارید. كودك را شرطی نكنید كه اگر روزی روزگاری، بلا به دور، این ابزارها در دسترس‌تان نبودند فرزندتان گرسنه بماند و برای یك ابزار الكترونیكی، آن هم صرفاً در نقش تسهیل‌گر غذا خوردن، گوله‌گوله اشك بریزد!
سن مناسب برای ورود به دنیای رایانه و مافیها
مطابق آنچه در مقالات سایت پلیس فتا آمده است، بازی‌ها و نرم‌افزارهای بسیار ساده كامپیوتری وجود دارند كه به‌خاطر تصاویر و رنگ‌ها، از 3سالگی نظر بچه‌ها را به‌خود جلب می‌كنند؛ اما از حدود 4سالگی تا شروع مدرسه، میل و ولع یادگیری استفاده از كامپیوتر و بازی‌های كامپیوتری در بچه‌ها شدت می‌گیرد. پلیس فتا توصیه می‌كند والدین از همین سنین درباره اصول استفاده از كامپیوتر و اینترنت، برای كودكان مقدمه‌چینی و صحبت كنند اما برای بچه‌های دبستانی، قوانین مشخص و محكمی برای استفاده از اینترنت تعریف وتفهیم كنند و به اجرا بگذارند و به كودك گوشزد شود اگر به این قوانین احترام نگذارد و آنها را رعایت نكند، چه عوارضی در انتظارش خواهد بود. از سنین نوجوانی كه جدال‌های استقلال‌طلبانه فرزندان با والدین شروع می‌شود، پای ثابت یكی از این بحث و جدال‌ها، درخواست نوجوان برای استفاده آزادانه و بدون نظارت از ابزارهای الكترونیكی و اینترنت است. در مورد موضوع و میزان استفاده از اینترنت، با فرزندتان صحبت و توافق كنید و اصول توافق‌شده را روشن و صریح به اجرا برسانید. یادتان باشد اینكه فرزندتان بتواند به هر میزان و بدون محدودیت، از اینترنت و لوازم الكترونیكی استفاده كند، اصلا مایه غرور و مباهات نیست؛ این آزادی نامشروع، صدمات جبران‌ناپذیری به روحیه و آینده او وارد می‌كند كه مسئول مستقیم آن، شما والدین هستید!
حسن مطلع فعالیت‌های رایانه‌ای
اگر فرزند شما دبستانی است و خواندن و نوشتن را می‌داند، بهتر است آموزش او را با نرم‌افزارهایی مانند word و فتوشاپ شروع كنید كه هم برایش جذابیت دارد و هم برای انجام تكالیف مدرسه‌اش كارآمد است. كودك می‌تواند در این سنین، به‌صورت محدود از اینترنت هم استفاده كند و در مورد موضوعات مورد علاقه و مناسب سن خودش اطلاعات بیشتری، با نظارت والدین به‌دست آورد.
اگر فرزندتان به بازی خاصی علاقه دارد كه بار آموزشی منفی ندارد، بهتر است از همان بازی شروع كنید. وقتی كودك، قاعده بازی را بلد باشد و در آن تجربه داشته باشد، با اعتمادبه‌نفس بیشتری آن را انجام می‌دهد و اگر هم برنده نشد، در استفاده از ابزارهای الكترونیكی سرخورده و ناامید نمی‌شود؛ در واقع او این شكست را به تجربه یا عدم‌تمركز خود نسبت می‌دهد، نه پیچیدگی استفاده از ابزارهای الكترونیكی كه تقریبا لازمه این روزها شده‌اند و باید نحوه استفاده بجا و صحیح از آنها را یاد گرفت. بازی‌ها و نرم‌افزارهای آموزشی زیادی، با موضوعات بسیار متنوع (از ریاضی و روباتیك گرفته تا نقاشی و نجوم) برای كودكان طراحی و راهی بازار شده است كه می‌توانید برای سرگرم كردن و آموزش فرزندتان آنها را خریداری كنید. با این حال برای استفاده از این برنامه‌ها هم برای كودك‌تان قوانینی وضع كنید، چرا كه استفاده زیاد از ابزارهای الكترونیكی و بی‌تحركی، به بینایی و سلامت جسمی او آسیب می‌زند. در كل، این سرگرمی، روش خوبی برای تخلیه انرژی كودك نیست. فرزندتان را برای ورود به دنیای اینترنت و مواجهه با سیل عظیم اطلاعات آماده كنید. برایش توضیح دهید كه هر مطلبی ارزش خواندن و دیدن ندارد و هر چه را خواند باور نكند! ترجیحا در موضوعات موردعلاقه او، سایت‌ها و منابع مناسب و معتبر را از قبل شناسایی كنید و در اختیارش قرار دهید تا وقتش با اطلاعات بی‌فایده یا غیرواقعی به هدر نرود.
مراقبت از بچه‌ها در دنیای ابزارهای الكترونیكی
شاید مهم‌ترین بحث در استفاده كودك از رایانه و دنیای اینترنت، مسئله نظارت و كنترل والدین باشد. نخستین نكته‌ای كه والدین باید آن را رعایت كنند، محل قرارگرفتن رایانه یا محل استفاده از ابزارهای الكترونیكی قابل‌حمل است. رایانه رومیزی‌تان را به هیچ‌وجه در زاویه‌ای قرار ندهید كه فقط خودكاربر صفحه نمایش آن را ببیند. می‌توانید آن را در هال منزل‌تان قرار دهید! یا حداقل در اتاقی كه به محض ورود، صفحه نمایش را ببینید. اگرچه مسئله«نظارت» در كشور ما زیاد جدی گرفته نمی‌شود اما نظارت بر فعالیت كودك در رایانه و فضای مجازی، بسیار مهم است تا جایی كه نرم‌افزارهایی بسیار قوی در این زمینه طراحی شده است. اینگونه نرم‌افزارها، مانند نرم‌افزار Salfeld Child Control، امكانات تقریبا مشابهی دارند، از جمله تعیین كاربران مجاز به دسترسی رایانه، امكان تعیین محدودیت‌های زمانی، یا تعیین روزهای مجاز استفاده در هفته، قابلیت تنظیم ساعت خاموش شدن رایانه به تفكیك روزهای هفته، امكان تنظیم ساعت قطع شدن اینترنت به تفكیك روزهای هفته، تعریف محتویات غیرمجاز اینترنت با كلمات كلیدی، غیرفعال كردن تنظیمات سیستم اصلی، تعریف برنامه‌های مجاز برای كودك شما، تعیین آدرس‌های اینترنتی مجاز برای كودك شما، اطلاع‌رسانی از طریق ایمیل و... . به‌خاطر مبارك‌تان بسپارید كه تمام این كارها برای محافظت از بچه‌ها است، نه گرفتن مچ‌شان.
بنابراین اگر متوجه مسئله ناخوشایندی در مورد استفاده آنها از ابزارها و امكانات در دسترس‌شان شدید، از كوره در نروید و كاری نكنید كه روی فرزندتان به روی شما باز شود. سنجیده و منطقی عمل كنید تا عصبانیت و دلخوری شما برایش عادی نشود و از هر تنبیهی مؤثرتر عمل كند!
منبع: همشهری انلاین
