کودک من عادی نیست
بیش فعال‌های پرهیاهو
بیش‌فعالی یكی از شایع‌ترین اختلال‌های روانپزشكی كودكان است. تقریبا 7درصد از بچه‌های دنیا به بیش‌فعالی دچارند اما بسیاری از كودكان بیش‌فعال ممكن است هیچ‌گاه به پزشك مراجعه نكنند یا به‌خاطر علائم خفیف بیماری‌شان شناسایی نشوند. بنابراین، آمار ابتلا به اختلال بیش‌فعالی ممكن است بسیار بیشتر از اینها باشد.
این اختلال كه با كمبود تمركز و توجه همراه است و به اختصار به آن ADHD گفته می‌شود، هنوز دلیل مشخصی ندارد. آنچه مسلم است اینكه بچه‌های دارای اختلال بیش فعالی، با یك نقص مادرزادی در لوب پیشانی مغزشان متولد می‌شوند كه باعث كاهش تمركز و كنترل بر رفتارهایشان می‌شود. بعضی از محققان عواملی مثل استرس بارداری، آلودگی هوا، تغییر سبك زندگی و تغذیه را در بروز بیش‌فعالی مؤثر می‌دانند اما هیچ‌كدام از این ادعاها هنوز ثابت نشده است. ADHD در پسرها بیش از دخترها شایع است و درصورت وجود سابقه خانوادگی احتمال بیشتری وجود دارد كه بچه‌های بعدی هم بیش‌فعال باشند.
مهم‌ترین مشخصه بچه‌های بیش‌فعال رفتار تكانشی آنهاست؛ یعنی بدون فكر و محاسبات قبلی و به‌طور ناگهانی كارهایشان را انجام می‌دهند. مثلا ناگهان وسط خیابان می‌پرند، پرحرفند و به محض آنكه چیزی به ذهنشان رسید بیان می‌كنند، بدون آینده‌نگری خرج می‌كنند و به‌طور كلی كنترل كافی بر رفتارشان ندارند. این بچه‌ها همچنین نمی‌توانند مدتی طولانی روی كاری تمركز كنند. همین كمبود تمركز هم باعث می‌شود در یادگیری درس‌ها یا مهارت‌های عملی ساده مثل حل كردن پازل یا خانه‌سازی با لگو به مشكل بربخورند. آنها خواب ناآرامی دارند، حركات پراكنده و اضافی دارند و نمی‌توانند كارهای ظریفی كه نیاز به دقت دارند، انجام دهند. اگر چنین نشانه‌هایی را در بچه‌های اطرافتان می‌بینید، به‌احتمال زیاد با یك مورد بیش‌فعالی مواجه هستید.
6 قدم تا كنترل بیش‌فعالی
بیش‌فعالی از 3سالگی تشخیص داده می‌شود و با بیشتر شدن سن كودك و رسیدن او به نوجوانی، شدت علائم كمتر می‌شود اما هیچ‌گاه علائم این اختلال كاملا برطرف نخواهد شد و حتی ممكن است فرد همچنان در بزرگسالی دچار بیش‌فعالی و كمبود توجه و تمركز باشد. برای درمان بیش‌فعالی باید این نكات را بدانید:
1- نخستین قدم برای درمان كودك مبتلا به بیش‌فعالی این است كه مشكل را بپذیرید و با ربط‌دادن آن به شیطنت، بازیگوشی یا تأثیرپذیری از دوستانش، آن را انكار نكنید. داشتن یك فرزند بیش‌فعال مشكلی نیست كه به تنهایی از پس حل‌كردنش برآیید و حتما باید از یك روانشناس كودك كمك بگیرید. روانشناس بعد از بررسی اختلال كودك، به او مهارت‌هایی می‌آموزد تا بتواند تمركز بیشتری داشته باشد و رفتارهای تكانشی او به حداقل برسد.
2- بچه‌های بیش‌فعال نیاز بیشتری به تحرك در فضای باز دارند. یكی از توصیه‌های پزشكان برای این بچه‌ها، فعالیت‌های ورزشی شدید مثل شنا یا رزمی است. جالب است بدانید كه بسیاری از قهرمان‌های ورزشی دنیا در كودكی بیش‌فعال بوده‌اند. مایكل فلپس، قهرمان شنای المپیك یكی از همین ستاره‌های بیش‌فعال است.
3- درصورتی كه چالش‌های كودك و خانواده‌اش زیاد باشد یا عدم‌تمركز كودك منجر به افت تحصیلی او شود، نیاز به دارودرمانی وجود خواهد داشت. در این صورت، روانشناس، شما را به یك روانپزشك ارجاع می‌دهد تا با تجویز داروهای خاصی به تحریك بیشتر مغز و كاهش نقص عملكردی آن كمك كند. دارودرمانی باعث می‌شود كودك تمركز بیشتری داشته باشد، كنترل‌پذیرتر شود و مشكلات او كاهش یابد. یادتان باشد كه این داروها فقط باید زیرنظر پزشك مصرف شوند و هر تغییری در دوز دارو یا ترتیب استفاده آن، نیازمند نظر روانپزشك است.
4- درباره بچه‌هایی كه مدرسه می‌روند، حتما معلم را از اختلال بیش‌فعالی كودك مطلع كنید. این بچه‌ها با وجود اینكه از هوش كافی برخوردارند، به‌دلیل كمبود توجهشان نمی‌توانند به اندازه همسن و سالانشان در درس‌ها موفق باشند. از معلم بخواهید در مقابل كودك بیش‌فعال صبورتر باشد و با دادن تكلیف‌های متفاوت به تمركز بیشتر او كمك كند.
5- برخی مطالعات نشان داده‌اند كه رژیم‌های غذایی كه قند و نمك پایین‌تر، كربوهیدرات كمتر و كافئین محدودتری دارند، برای كودكان مبتلا به ADHD مناسب‌ترند. غذای این كودكان بهتر است سرشار از پروتئین و سبزیجات باشد و از خوردن فست‌فودها، غذاهای كارخانه‌ای و تنقلات دوری كنند.
6-كودك بیش‌فعال انرژی بیشتری از شما می‌گیرد چون نه‌تنها مثل كودكان عادی حرف شنوی ندارد بلكه نیاز به مراقبت و توجه بیشتری دارد تا با رفتارهای تكانشی‌اش به‌خود صدمه نزند. این كودكان همچنین بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای خلافكارانه و پرهیجان هستند. بنابراین چالش‌های زیادی با او خواهید داشت كه آرامش زندگی‌تان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. برای یادگیری شیوه‌های تربیت یك كودك خاص، به روانشناس خانواده مراجعه كنید تا به شما و دیگر اعضای خانواده روش‌هایی برای ارتباط بهتر با كودك را آموزش دهد.
شیطنت كودك، بیش فعالی نیست
یك نكته مهم در خصوص بیش‌فعالی این است كه شیطنت گاه به گاه كودك‌مان را به پای بیش‌فعالی او نگذاریم. بالاخره یادمان باشد كه كودكان انرژی زیادی دارند و این انرژی را با بازی كردن و دویدن و این جور فعالیت‌های پرجنب و جوش تخلیه می‌كنند، خانه‌های آپارتمانی و كوچك این دوره و زمانه هم كه اجازه هر فعالیتی را از كودكان گرفته. البته هیچ آزمایشی وجود ندارد که با انجام آن بتوان گفت کودک دچار بیش‌فعالی است، اما اغلب پزشکان با پرسش‌هایی که انجام می‌دهند و بررسی رفتار کودکان و میزان اهمیت آن براساس سن و سال او سعی می‌کنند تشخیص صحیح را داشته باشند. آنها باید عواملی مانند عصبانیت، اختلال یادگیری، افسردگی، طلاق یا بیماری یکی از اعضای خانواده را هم در نظر بگیرند و بعد درباره بیش‌فعال بودن یك كودك نظر بدهند. پس به محض دیدن شیطنتی از فرزندتان، نگران نشوید و شال و كلاه نكنید كه به نزد یك روانشناس بروید.
منبع: همشهری انلاین
