سوخو30 در برابر اف18 و اف16

یك بررسی در موجودی هواپیماهای نیروهای هوایی منطقه آسیا - اقیانوس آرام، بر این موضوع دلالت دارد كه اغلب این كشورها، از هواپیماهای قدیمی و منسوخ ساخت ایالات متحده نظیر F-4 و F-5 استفاده می‏كنند و تنها در معدودی از نیروهای هوایی این منطقه، تا حد اندكی از هواپیماهای جدیدی نظیر F-16 و F/A-18 استفاده می‏شود.

نیروی هوایی هند، جنگنده سوخوی Su-30MKI را خریداری كرده است كه توان بالقوه و بسیار بالایی را به نیروی هوایی هند بخشیده است؛ پیشتر از این، خرید جنگنده‏‎های Su-27 توسط ویتنام و Su-30MKK توسط چین، باعث توسعه بیشتر و كمك به توازن قوای مسلح بین نیروهای هوایی منطقه آسیا – اقیانوس آرام شده بود.

در بازار رقابت برای خرید هواپیماهای نظامی در منطقه آسیا- اقیانوس آرام، به علت خرید سوخوی30 توسط نیروی هوایی هند، توان بالقوه مورد نیاز منطقه، جهت خریدهای ویژه و مناسب‏تر، افزایش یافته است و هیچ كشوری، حاضر به خرید جنگنده‏های قدیمی و نامناسبی نظیر Chengdu F-7 نمی‏باشد.

«قابلیتهای پروازی»، «ویژگی‏های شاخص تكنیكی» و «توان رزمی» هر هواپیماهای جنگنده، به وظائف تاكتیكی و محیط انجام ماموریتی كه از ابتدا و در زمان طراحی برایش در نظر گرفته‏اند، برمی‏گردد. این فاكتورها، می‏تواند عامل تمایزی بین جنگنده‏های روسی و سایر هواپیماها باشد. برای مثال شكاری – رهگیری F-14 تامكت، از ابتدا برای محافظت ناوهای هواپیمابر ایالات متحده در برابر موشكهای ضدكشتی دوربرد یا موشكهای كروز پرتابی بمب‏افكن‏های روسی، طراحی و ساخته شد؛ ضمن اینكه توان بسیار بالقوه‏ای برای هدفگیری BVR (دوربرد یا ماورای دید) هواپیماهای مهاجم داشت. اما پس از فروپاشی اتحاد شوروی، و نبود تهدیدی بالقوه برای ناوگان ایالات متحده، شاهد آن هستیم كه این شكاری – رهگیری بی‏همتا، به موزه‏های ایالات متحده منتقل می‏‎شود؛ زیرا دیگر خطری از نوع موشكهای كروز دوربرد و ضدكشتی، به هیچ وجه و در هیچ نقطه جهان، ناوگان ایالات متحده را تهدید نمی‏كند.

در طراحی جنگنده Su-30MKI، جزئیاتی كه باعث توانمندی سوخوی27 شده بود، لحاظ شده است و از این رو سوخوی30 ویژه نیروی هوایی هند كه Su-30MKI نامیده می‏شود، كاملن بر جنگنده برتری هوایی سوخوی27 برتری دارد و دارای ویژگی‏ها و قابلیتهای بسیار پیشرفته‏ای نسبت به سوخوی27 شده است.

البته باید به این نكته توجه كرد كه مقایسه Su-30MKI كه هواپیمایی در كلاس جنگنده‏های سنگین قرار دارد و قیاس آن با هواپیماهایی نظیر F-16C سری Block50/60 و F-18E/F، صحیح نمی‏باشد؛ زیرا Su-30MKI از نظر تئوری، در رده‏بندی متفاوتی از این جنگنده‏های آمریكایی قرار دارد؛ و این جنگنده‏ها، هركدام بر اساس نیاز بالقوه منطقه رزمی خود، طراحی و ساخته شده‏اند.

برای مثال، جنگنده F-18E/F كه بر اساس طرح هواپیمای F/A-18 ساخته شده است، دارای قابلیتهای ضربتی مشخصی می‏باشد كه از این لحاظ، به جنگنده روسی سوخوی30، شباهت بیشتری پیدا می‏كند.

در طراحی جنگنده Su-30MKI، تمام جزئیات Su-37 و حتی بیشتر از آن، لحاظ شده است.

اصول اولیه تاكتیكها و شاخص‏های تكنیكی كه مشخص كننده قابلیتهای یك هواپیما هستند، شامل «قابلیتهای پروازی»، «سیستم‏های آویونیك» و «ویژگی‏های مهمات قابل حمل» می‏باشد. تحلیل‏گران هواپیماهای جنگنده، بر اساس این شاخص‏ها، اقدام به مقایسه هواپیماها و سطح تكنیكی‏شان می‏كنند.

در طراحی ساختاری و نحوه پیكربندی آئرودینامیكی جنگنده Su-30MKI، از آخرین دستآوردهای تحقیقاتی و تكنولوژیكی بدست آمده، استفاده شده است به طوری كه این هواپیما را در برخی موارد در كلاسی بالاتر از جنگنده‏های نسل چهارم قرار می‏دهد. این جنگنده در طبقه‏بندی هواپیماهای سه‏باله (triplane) قرار می‏گیرد، بدین معنی كه به جز بال معمول هواپیما، دو بالچه كوچك نیز در جلوی هواپیما تعبیه شده است. Su-30MKI دارای بدنه‏ای كشیده‏تر بوده و اندازه ریشه بالهایش نیز افزایش پیدا كرده است. تاثیر متقابل بالچه‏های كوچك جلوی هواپیما و اندازه ریشه بال افزایش داده شده، باعث ایجاد جریان گردابی سازگار با بال هواپیما می‏شود و بدین طریق، پسای ایجاد شده، كاهش می‏یابد.

راهی كه برای طراحی و ساخت جنگنده موفق Su-30MKI پیموده شد، آخرین روش و برنامه مدرن سازی هواپیماهای جنگنده قدیمی به شمار می‏رود كه اجرای چنین روشی، باعث تولد جنگنده‏های بسیار موفقی نظیر F-16C/D Block 60 و F/A-18E/F Super Hornet نیز شده است. در اغلب این جنگنده‏های بهینه شده، مساحت بال و طول بدنه افزایش یافته و تغییرات عمده ساختاری نسبت به طرح اولیه‏شان به وقوع پیوسته است.

مانور پذیری

موتورهایی با قابلیت تغییر بردار رانش (یعنی با خروجی اگزوز متحرك) بر روی Su-30MKI تعبیه شده است كه این جنگنده را قادر می‏سازد مانور سنگین موسوم به «كبرا» را انجام دهد. در انجام این مانورهای سنگین، زاویه حمله به رقم 180 درجه نیز می‏رسد. انجام این گونه حركات پروازی، تنها یك مانور آكروباتیك به شمار نمی‏روند بلكه در رده «ابر مانور» قرار می‏گیرند كه در هنگام نبرد نزدیك هوایی، بسیار كارآمد هستند. این در حالی است كه حداكثر زاویه حمله در F-16 به 30 درجه و در F-18 به 40 درجه محدود می‏شود و این هواپیماها نمی‏توانند با حداكثر مهمات بارگذاری شده، به حداكثر زاویه حمله خود، دست پیدا كنند.

مطابق ویژگی‏های معمول در امر مانورپذیری هواپیماهای جنگنده، تمامی این جنگنده‏ها (F-16 و F-18 ) به یكدیگر شباهت دارند؛ در حالی كه مطابق با ارزیابی‏های اولیه، ابرمانورپذیری جنگنده Su-30MKI، باعث احتمال 30 درصد برتری در نبردهای نزدیك هوایی می‏شود.

تمامی هواپیماهای جنگی، قابلیتهای گوناگونی برای پشت سر گذاشتن مشکلات ناشی از عدم دقت در استفاده از تسلیحات دارند. برای حل این مشکل، در جنگنده Su-30MKI جهت افزایش کارایی رزمی خدمه، از وجود یک کمک خلبان (اپراتور) استفاده شده است که افزایش دقت در هدفگیری تسلیحات و یا انجام پذیر شدن ماموریتهای گروهی را فراهم می آورد.

ادامه دارد...

تنظیم برای تبیان: محسن مرادی