بخار آب و گازهایی دیگر در جو زهره
اخیرا مدارگرد سریع السیر زهره، متعلق به آژانس فضایی اروپا، با پشت سر گذاشتن ابرهای قطور اطراف سیاره زهره، موفق به تهیه دقیق‌ترین و گسترده‌ترین نقشه از بخار آب و سایر گازها در طبقات پایینی جو زهره شده است.
زهره به عنوان یک سیاره ی داغ نور مادون قرمز بسیاری از خود تابش می کند! چرا که به علت دمای سوزاننده در زیر لایه‌ای قطور از ابرهایش که در ارتفاع ۳۵ کیلومتری به ۲۰۰ و بر روی سطح آن به بیش از ۴۵۰ درجه سانتی گراد می‌رسد، در نتیجه ما شاهد مقدار بسیار زیادی از تابش مادون قرمز از این لایه‌ها هستیم.
این تابش در طول موج‌های خاص و یا در دریچه‌ی مادون قرمز، می‌تواند از میان ابرهای قطور عبور کرده و حامل اطلاعاتی از لایه‌های پایینی باشد. شدت این تابش و چگونگی افت و خیز آن در طول موج‌های مشخص، می‌تواند اطلاعات بسیاری را در مورد ترکیبات ساختار جو سیاره به ما بدهد.
مدارگرد سریع السیر زهره به لطف قابلیت منحصر بفرد طیف سنج VIRTIS که به منظور استفاده از این پنجره‌ی طیفی بر روی آن نصب شده، توانسته است برای اولین بار و پس از چندین گردش مداری، نقشه‌ای از جو سیاره را همراه با قسمت های پایین جو آن به تصویر بكشد.
دی‌اكسیدكربن (CO۲) اصلی‌ترین ماده در جو زهره است، اما طیف‌سنج VIRTIS با نگاه دقیقش به عمق جو سیاره متوجه اثری از مونو كسید كربن(CO) شده است كه یك كشف عجیب و غیرمعمول به‌حساب می‌آید. علاوه‌بر این، دانشمندان پس از مشاهدات بیشتری كه با تفكیك‌پذیری و وضوح بالاتر انجام دادند، متوجه سولفید كربونیل و بخار آب شدند. از اویل دهه ۱۹۸۰، وجود چنین مولكول‌هایی بر روی مریخ شناخته شده بود، اما تا پیش از سریع السیر زهره مقدار این مولكول‌ها هرگز اینچنین دقیق و گسترده اندازه‌گیری و نقشه‌برداری نشده بود.
مونو كسید كربن موجود در جو زهره آنقدر كم و ناچیز است كه می‌تواند به عنوان یك ردیاب برای زیر نظر گرفتن الگوهای چرخشی سیال در جو سیاره استفاده شود. این كار شبیه به مطالعه‌ی گردش یك جوهر فلورسنت است كه به درون یك مایع چكیده شده، تا الگوی چرخشی درون آن مایع را آشكار سازد.
وجود سولفید كربونیل نیز معمولا به مونوكسید كربن بستگی دارد، به‌طوری‌كه هر كجا شاهد مقدار زیادی از سولفیدكربونیل باشیم میزان مونوكسید كربن در آن‌جا كم است، و برعكس.
پیش‌تر، مدل‌های هواسنجی نشان داده‌اند كه چنین رابطه‌ی معكوسی بین فراوانی مولكول‌ها به خاطر جریان گردشی بزرگ‌مقیاس جو سیاره است و اكنون نتایج بدست آمده، این مدل‌ها را تایید می‌كنند.
منبع:
