تبیان، دستیار زندگی
آخرین‌ مرحله‌ نماز، سلام‌ و درود فرستادن‌ بر پیامبر اكرم‌ (ص‌)، بندگان‌ صالح‌ و همة‌ نماز گزاران‌ است‌.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فلسفه دو سلام آخر نماز چیست ؟

نماز

آخرین‌ مرحله‌ نماز، سلام‌ و درود فرستادن‌ بر پیامبر اكرم‌ (صلی الله علیه و آله‌)، بندگان‌ صالح‌ و همه‌ نماز گزاران‌ است‌.

«تكبیرة‌ الاحرام‌» اجازه‌ ورود به‌ نماز و «سلام‌» اجازه‌ خروج‌ از آن‌ است‌.

در باره‌ حكمت‌ و فلسفه‌ «سلام‌» می‌توان‌ به‌ موارد زیر اشاره‌ كرد:

1. احساس‌ یگانگی‌ و همدلی‌ مسلمانان‌

نمازگزار وقتی‌ در سلام‌ نماز به‌ همه‌ مؤمنان‌ و بندگان‌ صالح‌ و بر خودش‌ سلام‌ می‌دهد، احساس‌ می‌كند كه‌ تنها نیست‌ و یكی‌ از آحاد امت‌ بزرگ‌ اسلام‌ است‌ و با مردان‌ خدا، در هر جای‌ زمین‌ احساس ‌همبستگی‌ می‌كند.

2. امان‌ خواستن‌ از خدا ؛

واژه‌ سلام‌ در میان‌ دو معنا مشترك‌ است‌: 1 ـ درود و تحیت‌ 2 ـ نام‌ مقدس‌ خداوند .

طبق‌ معنای‌ اول‌، معنای‌ سلام‌های‌ نماز روشن‌ است‌؛ ولی‌ بر اساس‌ معنای‌ دوم‌ ؛ اشاره‌ و كنایه‌ از این‌ است‌ كه‌ نمازگزار به‌ اذن‌ پروردگار، سلامتی‌ و امن‌ از عذاب‌ را برای‌ مؤمنان‌ تفأل‌ می‌زند.

چنانكه‌ امام‌ صادق‌(علیه السلام‌) می‌فرماید: «معنی‌ السلام‌ فی‌ دَبر كل‌ّ صلاة‌ٍ الامان‌ ؛ معنی‌ سلام‌ در آخر هر نمازی‌، امان‌ است‌» یعنی ‌اگر نماز را در حالی‌ كه‌ قلبش‌ خاضع‌ است‌ به‌ جای‌ آورد از بلاهای‌ آخرت‌ در امان‌ خواهد بود».(1)     

3. جلب‌ رحمت‌ الهی‌،

امام‌ علی (علیه السلام‌) می‌فرماید: در معنای‌ «السلام‌ علیكم‌ و رحمة‌ الله‌ و بركاته‌» از خدا ترحّم‌ خواستن‌ برای خود و همه‌ بندگان‌ است‌، كه‌ این‌ خود سبب‌ ایمن‌ شدن‌ از عذاب‌ قیامت‌ است‌»(2)

4. یاد آوری‌ نام‌ الهی‌؛

امام‌ صادق (علیه السلام‌) فرموده‌ است‌: «سلام‌، یكی‌ از اسم‌های‌ خدا است‌ و اگر می‌خواهی‌ سلام‌ نماز را به‌خوبی‌ انجام‌ داده‌ و معنایش‌ را ادا كنی‌، پس‌ باید از خدا بترسی‌ و دین‌ و قلب‌ و عقلت‌ را سالم‌ نگه‌ داری‌ و آنها را به‌ ظلمت ‌گناه‌ نیالایی.‌»(3)           

امام صادق علیه السلام می فرماید: «معنی‌ سلام‌ در آخر هر نمازی‌، امان‌ است‌» یعنی‌اگر نماز را در حالی‌ كه‌ قلبش‌ خاضع‌ است‌ به‌ جای‌ آورد از بلاهای‌ آخرت‌ در امان‌ خواهد بود».

5. تلقین‌ نیكی‌ ها و شایستگی‌ ها؛

یكی‌ از درس‌ها و ثمرات‌ نماز این‌ است‌ كه‌ هر نمازگزاری‌، در هر شبانه‌ روز پنج‌ بار به‌ خود تلقین‌ می‌كند كه‌ از بندگان‌ نیكوكار و شایسته‌ خداوند است‌ (السلام‌ علینا و علی‌ عبادالله‌ الصالحین‌). كسی‌ كه‌ نماز می‌خواند، اگر به‌ معنای‌ این‌ جمله‌ توجّه‌ كند، وجدانش‌ تحت‌ تأثیر قرار می‌گیرد و سعی‌ می‌كند با پیام‌ آن‌ تلقین‌ مخالفت‌ نكند و اعمال‌ خلاف‌ مرتكب‌ نشود و خود را هر چه‌ بیشتر به‌ نیكوكاران‌ الگو نزدیك‌ سازد.(4)

6. ارتباط‌ با فرشتگان‌

سلام‌، نوعی‌ ارتباط‌ با فرشتگان‌ و اظهار دوستی‌ با آنان‌ است‌. در تعیین‌ این‌ مطلب‌، روایتی‌ نقل‌ شده‌ است‌:

از امام‌ صادق‌(علیه السلام‌) پرسیدند، چرا در وقت‌ سلام‌، نمازگزار رو به‌ طرف‌ راست‌ بر می‌گرداند، نه‌ به‌ چپ‌؟ فرمود: ملكی‌ كه‌ كارهای‌ بد را می‌نویسد، در طرف‌ چپ‌ است‌. و چون‌ نماز همه‌اش‌ خوب‌ است‌ و بدی‌ در او نیست‌، به‌ طرف‌ راست‌ سلام‌ داده‌ می‌شود، نه‌ طرف‌ چپ.‌»

7. پیوند دوستی‌ و محبت‌ با دیگران‌

سلام‌، خواستاری‌ سلامتی‌، امنیت‌، خیر و بركت‌ و سعادت‌ است‌. نمازگزار با سلام‌ دادن‌، نشان‌ می دهد كه‌ دوستدار و خیرخواه‌ همه‌ خوبان‌ و نیكوكاران‌ است‌ و همواره‌ آرزوی‌ سلامتی‌ آنان‌ را دارد. این‌ مسأله‌ باعث‌ نزدیكی‌ قلب‌ها به‌ هم‌ و مستحكم‌تر شدن‌ دوستی‌ها و برادری‌ها است‌.


پی نوشت ها:

1- مصباح‌ الشریعة‌، ص‌ 90، اسرار نماز، ص‌ 162 .

2- میزان‌ الحكمه‌، ج‌، 5، ص‌ 395 .

3- آداب‌ الصلاة‌، ص‌ 399 .

4- رموز نماز، ص‌ 83 .

منبع: ایپرسش

گروه دین و اندیشه تبیان - مهدی سیف جمالی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.