اصول گفت و گو از نظر قرآن
ماهیت گفت و گو چگونه باید باشد و طرفین، در گفت و گو با یكدیگر باید از چه اصول و قواعدى پیروى كنند؟ به چند مورد از اصول یا ویژگی‌هاى حاكم بر گفت و گو از نظر قرآن كریم توجه مىكنیم:
الف) برخوردارى از منطق و استدلال:
آیات زیادى از قرآن كریم، انسانها را به تامل، تعقل1 و تفكر2 دعوت مى‌كند. حكمت،3 و جدال احسن 4 از اصول مسلم قرآن كریم است. صاحب خرد و اندیشه كسى است كه به سخنان مخاطب گوش فرا مىدهد و بهترین آن را گزینش مى‌كند.5 این عده، تنها كسانى هستند كه راه به سوى هدایت و سعادت دارند . گفت و گوهاى خشونتآمیز یا جدال غیر احسن با اصول قرآنى ناسازگار است و پیامد آن چیزى جز كینه و دشمنى نیست.6
ب) آشكار بودن پیام گفت و گو:
گفت و گوهاى پیامبران الهى با مردم صریح و روشن بود و هر گاه مردم نیازمند توضیح و شرح بودند، با مهربانى و نرمش، مقصود كلام الهى را براى آنان روشن مىساختند. قرآن كریم در آیات متعددى، خود را مبین7 یا آشكار و واضح معرفى مى‌كند.
ج) پرهیز از تحمیل و اجبار:
قرآن كریم هر چند پیام خویش را با قاطعیت بیان مى‌كند، با این حال در قبول دین، اكراهى نیست8؛ راه هدایت را نشان دادیم، خواه شاكر باش یا كافر9 بود و در آیات متعددى، تنها وظیفه پیامبر، بلاغ10یا رساندن پیام به مردم بود . پیمان مدینه كه بر اساس آن، مسلمانان مدینه با كفار آن شهر، یهودیان و مسیحیان پیمان ترك مخاصمه بستند، نشاندهنده مطلب فوق است. با این حال، قرآن كریم به اهل كتاب خطاب مى‌كند چنانچه ایمان بیاورید، براى شما خیر به دنبال دارد.11
گروه دین و اندیشه تبیان - هدهدی
1- حدید/17؛ بقره/164؛ نحل/12 و آیات فراوان دیگر .
2- بقره/219؛ روم/8؛ اعراف/176 و آیات فراوان دیگر .
3- بقره/231؛ نحل/125؛ زخرف/63 .
4- آل عمران/138؛ اعراف/145؛ یونس/57 و آیات دیگر .
5- نحل/125؛ عنكبوت/46 .
6- زمر/18 - 17 .
7- انفال/6؛ هود/32؛ كهف/54 و آیات دیگر .
8- مائده/15؛ انعام/59؛ یونس/61؛ یوسف/1 و آیات دیگر .
9- بقره/256 .
10- انسان/3 .
11- آل عمران/81، 86 و144؛ نساء/171 – 170؛ مائده/67 و ...
