حاجی اومدی زیارت یا که....؟!

سال‌هاست چشم‌انتظارند تا برای به جا آوردن این واجب الهی راهی سرزمین وحی شوند. همه با هم یكرنگ و یكدل گرد خانه دوست بگردند.

فرآوری : لواسانی –بخش اجتماعی تبیان

سال‌هاست چشم‌ انتظارند تا برای به جا آوردن این واجب الهی راهی سرزمین وحی شوند. همه با هم یكرنگ و یكدل گرد خانه دوست بگردند و در منا و عرفات سیر آفاق و انفس كنند. حالا كه قرعه به نام‌شان افتاده و قرار است «حاجی» شوند، خدایی‌ترین لحظات‌شان را به جای طواف حرم یار و نیایش و ركوع و سجود صرف جست‌وجو در بازارهای سعودی می‌كنند، ‌غافل از آنكه اجناس بنجل چینی بازار عربستان را، می‌توان در هر جای دیگری پیدا كرد اما لحظه‌های ناب مشعر، ‌منا و عرفات در روزهای ماه مبارك ذی‌الحجه فرصتی است كه شاید هرگز مجال تكرارش را پیدا نكنند. بگذریم از اینكه چنین رفتارهایی موجب خروج ارز شده و در تضاد با حمایت از تولید ملی است.

بساط شیطان كنار حرم خدا
پایت كه به سرزمین وحی می‌رسد همه چیز مهیاست تا كوله بارت را از خیرات و بركات انباشته كنی.
اینجا حتی نگاه‌هایت محاسبه می‌شود و خیرات و بركات دارد. كافی است وضو بگیری بنشینی و به خانه كعبه نگاه كنی. به فرموده ششمین امام شیعیان «نماز در مسجد‌الحرام معادل 100 هزار ركعت نماز است».رسول خدا صلوات الله علیه هم در این‌باره می‌فرماید: «یك نماز در مسجد من، نزد خداوند برابر با 10 هزار نماز در سایر مساجد است، مگر مسجد‌الحرام، زیرا نماز در آن برابر با 100 هزار نماز است».(١) با وجود این اما در كنار حرم پیامبرصلوات الله علیه و در حاشیه مسجد‌الحرام حتی در منا و مشعر و عرفات بساط‌های متعددی پهن شده تا فرصت حجاج را از بهره‌مند شدن از این همه خیرات و بركات بسوزاند. صف طولانی حجاج ایرانی پشت در بسته مغازه‌های عربستان آن هم در وقت اذان و ادای فریضه نماز جماعت، تصویر نازیبایی است كه از نمایندگان كشور ایران در ذهن مردم دیگر كشورها نقش می‌بندد. این در حالی است كه حجاج ایرانی نماینده كشورمان هستند و چنین رفتارهای سبك و دور از شأنی شایسته نمایندگان كشور مسلمان ایران نیست.

چمدان‌های پر از سوغات و خالی از معنویت

در پایان حج سالن فرودگاه پر است از چمدان‌های بزرگ مملو از سوغات. حاج‌خانم‌ها و حاج آقاها خوشحالند از آنكه چمدان‌شان برای همه اقوام و خویشاوندان سوغات دارد؛ سوغاتی كه بهترین لحظه‌های‌شان را به پای خریدن آنها گذاشته‌اند اما كوله بار معنویتی كه باید برای خودشان جمع می‌كردند، انگار خالی است.

چقدر سوغات می‌خریم؟
براساس اعلام رسمی سازمان حج و زیارت و به استناد نظر سنجی‌ای كه چند سال قبل انجام شد 30درصد وقت مفید زائران ایرانی در سفر حج برای بازارگردی و خرید سوغات تلف می‌شود. امسال قرار است 64هزار ایرانی به سفر حج مشرف شوند. اگرچه چند سالی است كه با پایین آمدن ارزش پول ایران در برابر سایر پول‌ها ازجمله ریال عربستان خرید سوغاتی دست‌كم از نظر اقتصادی چندان به صرفه نیست اما تقاضا برای خرید سوغاتی و بازارگردی آنقدر زیاد هست كه گاهی مدیران كاروان‌ها در برنامه سفرشان به‌طور رسمی چند برنامه حضور در بازار می‌گنجانند. امسال هر زائر حج 300دلار سهمیه ارز مسافرتی دارد و كیست كه نداند تعداد زیادی از مسافران به‌طور آزاد هم برای این سفردلار تهیه می‌كنند. حتی اگر مجموع هزینه‌ای كه امسال ایرانی‌ها خرج سوغات خواهند كرد را در كمترین حالت 500دلار درنظر بگیریم، 32میلیون دلار فقط بابت خرید سوغات از ایران پول خارج خواهد شد. 32میلیون دلاریعنی رقمی بالاتر از 100میلیارد تومان. محاسبه مشابهی برای زمانی كه سفر حج عمره برقرار بود هم به عددی نزدیك به 1200میلیارد تومان می‌رسید. حساب و كتاب اینكه با این پول‌ها چه می‌شود كرد با خودتان...

چشم و هم چشمی

نماینده ولی فقیه در سازمان حج و زیارت چندی پیش تأیید كرده بود كه گروهی از زائران براساس چشم و هم چشمی و گروهی هم به بهانه جهیزیه و لوازم خانه خرید می‌كنند. حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی عسگر گفته بود:«بخشی از زائران هم می‌گویند به ما سفارش شده است، به همین دلیل متأسفانه در سال‌های اخیر مكه و مدینه بازار داغ كشورهایی شده است كه حتی به خدا هم اعتقاد ندارند.»
منظور وی از «كشور‌هایی كه به خدا اعتقاد ندارند» احتمالا چین است كه حالا مثل خیلی از بازار‌های جهان، بازار عربستان را هم در اختیار گرفته است و البته كه اجناس چینی بنجل هستند. «این بازارگردی‌ها چرا؛ خیلی بد است. یك عده‌ای عطش بازارگردی دارند؛ اینها ملت شما را، مردم شما را سبك می‌كند؛ حیف است. می‌روند یك جنس‌هایی را می‌خرند، غالباً هم جنس‌های بی‌كیفیت از كشورهای دوردستِ سودجو كه با همان كمپانی‌های داخل آن كشور میزبان بند و بست دارند. برای حجاج جنس بدلی و بی‌كیفیت درست می‌كنند می‌آورند توی این بازارها می‌ریزند، شما هم می‌روید این ارز خودتان را و عِرض خودتان را می‌ریزید برای اینكه این كالاهای بی‌كیفیت را خریداری كنید.» این یك نمونه از هشدارهای رهبرمعظم انقلاب در این رابطه است. تذكری كه تقریبا هر سال در آستانه آغاز موسم حج تكرار می‌شود و امسال هم اینطور بیان شد كه:«مبادا حجاج محترم فرصت بی‌نظیر تنفس در شهر معطّر پیامبرصلوات الله علیه  و حضور عبادی و شوق‌آور در مكه معظّمه و خانه خدا را با كار بسیار غلط گشت و‌گذار در بازار و خرید كالا از دست بدهند و حسرت استفاده نكردن كامل از فرصت بی‌نظیر و نشاط آور حضور در مسجدالحرام و مسجدالنبی را برای همه عمر بر دل خود بگذارند.»

چه باید كرد؟
اما سوغاتی رسم قدیمی و البته توصیه‌شده سفر است. سفر حج بی‌سوغات هم حتما چیزی كم خواهد داشت. پس چه باید كرد؟چند سال قبل طرحی اجرا شد تا زائران سوغاتی‌های خود را از فروشگاه‌هایی كه در فرودگاه‌های داخلی راه‌اندازی شده بود تهیه كنند. ولی هرگز از این فروشگاه‌ها استقبال نشد. رئیس سازمان حج و زیارت در این‌باره می‌گوید: «فروشگاه‌ها در عمل خیلی موفق نبودند. یكی از دلایل این بود كه ‌باید یك نظرسنجی از زائران انجام می‌شد یا با سازمان حج هماهنگی می‌كردند تا سبد سوغاتی‌ مورد علاقه آنها عرضه می‌شد، این كار انجام نشد.» او البته از موفقیت بخش خصوصی در این‌باره خبر می‌دهد و می‌گوید: «با هماهنگی بخش خصوصی و صنوف، فروشگاه‌هایی در فرودگاه‌های تبریز، ارومیه، اردبیل و مشهد راه‌اندازی شده كه در تبریز و ارومیه با استقبال خوبی مواجه شده است.

این تجربه به بقیه ایستگاه‌های پروازی نیز منتقل خواهد شد.» امسال و بعد از هشدار چندباره رهبر معظم انقلاب درباره هدر ندادن وقت ارزشمند زیارت و پول ملی در خرید از بازارهای عربستان، كمپین «سوغاتی عربستانی نخرید» در فضای مجازی شكل گرفته و عده زیادی به آن پیوسته‌اند. در برابر پیشنهاد‌هایی هم در این كمپین مطرح شده است. اینكه حجاج ایرانی پیش از سفر و در فرصتی مناسب اجناس ایرانی را به قیمت خوب و البته با كیفیت‌تر از جنس‌های چینی بازار عربستان خرید كنند و بعد از سفر سوغاتی بدهند. به این ترتیب نه فرصت زیارت را از دست می‌دهند، نه پول‌شان را خرج بازاری می‌كنند كه عده‌ای می‌گویند تأمین‌كننده بمب‌هایی است كه بر سر كودكان یمنی ریخته می‌شود و از همه مهم‌تر اینكه از تولید ملی حمایت می‌شود.

پی نوشت: ١-فروع كافى، ج 4 ، ص 526 و 556 .

منابع : روزنامه جوان / همشهری