امروز در تاریخ(9 خرداد )

امروزدرتاریخ(9 خرداد 86 )

امروز نهم خرداد ماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 13 جمادی الاول 1428قمری و 30 می   2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

***

شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)

1417 سال پیش در چنین روزی در سال 11 هجری ، 75 روز پس از شهادت  پیامبر (ص) ،  شهادت مظلومانه صدیقه کبری حضرت فاطمه زهرا (س) در مدینه واقع شد .

قول های دیگر درباره شهادت آن حضرت در سوم جمادی الثانی آمده است . در شب 14 جمادی ، امیرالمومنین (ع) به همراه جمعی قلیل از گلهای سر سبد اصحاب ، بدن مطهر صدیقه کبری (س) را به خاک سپردند .

به سند صحیح از حضرت صادق (ع) روایت شده است که حضرت فاطمه (س) ، 75 روز بعد از پیامبر (ص) زنده بود .

زندگى بانوى بزرگ اسلام با آن كه در جوانى به خزان گرایید، در همان دوران كوتاه، درس هاى فراوانى براى پیروان حضرتش به جا گذاشت.

- ولادت حضرت فاطمه (س) با انزواى مادربزرگوارش ازسوى زنان قریش همراه شد. آنان به دلیل ازدواج حضرت خدیجه (س) با پیامبر اسلام (ص) با وى قطع رابطه كردند و حاضر نشدند در لحظات دشوار وضع حمل به یارى او بشتابند. بدین شكل زهراى اطهر (س) در فضایى آكنده از مظلومیت متولد شد.

- كودكى فاطمه مرضیه (س) با دوره نخست تبلیغ دین در مكه توأم گردید. مشاهده پدر كه به ضرب سنگباران زخمى شده یا شكمبه شتر بر سر و روى مباركش ریخته اند، بخشى از سهم كودكى فاطمه (س) در رسالت دشوار رسول خدا محمد (ص) بود. اوج این سختى، در سه ساله محاصره در شعب ابى طالب (ع) به وقوع پیوست. تلخ كامى هایى كه با مرگ مادر عزیزش، تلخ تر شد.

- آغاز نوجوانى آن حضرت در مدینه با جنگ هاى پى درپى علیه مسلمانان همراه شد. عروس خانه امیرالمؤمنین علیه السلام در غیاب همسر خود كه سردار بى بدیل سپاه اسلام بود، بارسنگین كارهاى خانه و رسیدگى به فرزندان خردسال را به دوش مى كشید

. داستان دستان زهراى مرضیه (س) كه از چرخاندن آسیاب سنگى زخم شده بود و چادر وصله دار حضرتش كه سلمان را به گریه انداخت، همچنین ماجراى شبهاى خانه على علیه السلام كه فرزندان كوچكش گرسنه سر بر بالین مى گذاشتند، گوشه هایى از درد و رنج نوعروس آسمانى اسلام است كه همگى به پاى نهال نورس اسلام و براى جان گرفتن درخت رسالت بود.

- ماجراهایى كه پس از رحلت رسول خدا (ص) بر فاطمه مرضیه (س) گذشت و شدت حزن و اندوه آن گرامى در آن دوران به وصف نمى آید.

تعبیر خود ایشان در شعر منسوب به حضرتش این است : مصیبت هایى بر من فروریخت كه اگر به روزها افكنده مى شد آنها را به شبهاى تاریك بدل مى نمود.

حضرت فاطمه زهرا (س) در دوران كوتاه رحلت رسول خدا (ص) با شهادت خویش، یكبار به مسجد نبوى پاى گذاشت و خطبه خواند چنان كه عظمت و هیبت كلام فاطمى ستونهاى مسجد و بلكه عرش الهى را به لرزه انداخت.

در شرایطى كه جو سنگین حاكم بر مدینه نفس ها را در سینه ما خفه مى كرد، دختر پیامبر (ص) حقایق را در چهره مسلمانان نهیب زد :

« اى بندگان خدا شما پرچمداران امر و نهى و حاملان دین و وحى او هستید، شما امانتداران خدا بر خویشتن بوده و مأمور رسانیدن احكام دین او به ملل دیگر مى باشید... به سوى شما از میان خودتان پیامبرى آمد كه رنج و ناراحتى شما بر او دشوار بود و بر ایمان آوردن شما حرص مى ورزید و به مؤمنین دلسوز و مهربان بود... و هنگامى كه خداى تعالى خانه جاودانى انبیا و جایگاه برگزیدگان را براى پیغمبرش اختیارنمود، كینه هاى درونى و نفاق شما ظاهر گشت و جامه دین مندرس و فرسوده شد، گمراهان خاموش به سخن درآمدند و گمنامان فرومایه دعوى نبوغ كردند ...  كجا مى روید در حالى كه كتاب خدا پیش روى شما است. كتابى كه مطالب و امورش هویدا و احكامش درخشان و نشانه هایش روشن و نواهیش آشكار و اوامرش واضح است و شما آن را پشت سر خود انداخته اید؟ آیا قصد اعراض از قرآن را دارید و یا به غیر قرآن مى خواهید داورى كنید و حكم غیر قرآن براى ستمكاران چه بد جزایى است! و هر كه جز اسلام دین دیگرى اختیار كند از او پذیرفته نشود و در قیامت جزو زیانكاران خواهد بود...»

همه هستى و لحظه لحظه عمر حضرت فاطمه (س) یك بانگ را تكرار مى كرد. فریاد اعتنا و توجه به دین خدا، آنچنان كه خداوند خود خواسته و بدان امر فرموده : فریاد بیدار باش به مسلمانان كه خط اصیل دین را گم نكنند و این نهیب ها در دوران پررنج پس از پیامبر (ص) تا لحظه شهادت بانوى اسلام، به شكل فریادهاى اعلام مظلومیت امیرالمؤمنین علیه السلام و یادآورى حق پایمال شده او كه نشانه زیر پا نهادن دین خدا بود، درآمد.

***

اعدام به روش کلیسای کاتولیک: آتش زدن محکوم!

591 سال پیش در چنین روزی در سال 1416 میلادی ، یك دادگاه مذهبی «جروم پراگ » اندیشمند 51 ساله را كه از سوی كلیسای كاتولیك تكفیر شده بود مرتد شناخت و به مرگ محكوم كرد كه همان روز در ملاء عام به یك تیر چوبی بسته و آتش زده شد.

وی كه یك چك (بوهمی) بود به سرزمین های مختلف از جمله خاور میانه مسافرت و در انگلستان، فرانسه و آلمان تحصیل كرده بود. جروم از هواداران آزادی بیان و از منتقدان روشهای كلیسای كاتولیك از جمله فروش عفو مجازات گناهكاران از سوی كشیش ها بود. وی در دادگاه مذهبی اتهام ارتداد را رد كرد و گفت كه تنها گفته است: آنان كه نظری مغایر نظرات كلیسا دارند حق دارند آن را بیان دارند و این، به معنای حمایت از این افكار نیست، و تنها دفاع از آزادی بیان و اندیشه و بحث و جدل است. ولی استدلال او كه مرتد نیست مورد قبول واقع نشد و به مرگ محكوم شد.

جروم سالها از اندیشه «یان هاس » مبنی بر لزوم اصلاحات در وضعیت و طرز كار كلیسای كاتولیك حمایت كرده بود و هنگام اعدام یان هاس دست به تظاهرات و اعتراض زده بود. یان هاس ششم ژوئیه سال 1415 به حكم شورای كلیسای كاتولیك در آلمان آتش زده شده بود. با اعدام این دو تن این صدا خاموش نشد و قرن بعد به پیدایش پروتستانیسم انجامید.جان فاكس در كتابی كه در این زمینه منتشر ساخته یان هاس و جروم دو پراگ را شهید خوانده است. وی در همین كتاب جزئیات اعدام از طریق آتش زدن به حكم شورای كلیسای كاتولیك را شرح داده است.    طرز اعدام محكومان كلیسا در آن زمان از این قرار بود كه محكوم را در یك میدان عمومی و یا محوطه مقابل كلیسا به تیری قطور می بستند و در اطرافش چوب و هیزم قرار می دادند و آتش می زدند. اگر ماموران اعدام (جلادان) انصاف داشتند چوبها را دور از محكوم قرار می دادند تا قبل از سوختن با آتش، از استنشاق دود فوت شود و زجر سوختن را تحمل نكند و چنانچه كینه شخصی از محكوم داشتند چوبها را در قطعات كوچك و با شاخه درخت نزدیك به او قرار می دادند تا بدنش بسوزد و به تدریج و با زجر جان بدهد.

مجازات افراد مرتد و جادوگران از طریق آتش زدن كه از سال 1184 میلادی متداول شده بود توسط انقلاب فرانسه محكوم و متروك شد. این نوع مجازات قبلا از سوی رومی ها در مورد پیروان مسیحیت اعمال می شد كه كلیسای كاتولیك 8 ـ 9 سده بعد آن را در مورد تكفیر شدگان و افراد مرتد دوباره متداول ساخت.

***

استقلال آلبانی

94 سال پیش در چنین روزی در سال 1913 میلادی ، نخستین جنگ بالكان در قرن 20 با شكست عثمانی پایان یافت و طبق قرارداد لندن، آلبانی استقلال خود را به دست آورد.

کشور آلبانی در طول تاریخ ، دوران متفاوتی داشته است .

در 1387م ترکان عثمانی برای اولین بار آلبانی را تصرف کردند، اما به زودی مجبور به ترک این سرزمین شدند . در قرن 15م سلطان مراد دوم و سپس سلطان محمد فاتح، 2 تن از سلاطین مقتدر عثمانی، تقریباً تمامی شبه جزیرة بالکان را به تصرف خود درآوردند و آنگاه به سوی مجارستان هجوم بردند تا راهی به اروپای مرکزی بیابند. عثمانیها از البانی به عنوان پایگاهی برای حمله به ایتالیا استفاده کردند و اولین پایگاه نظامی خود در این سرزمین را در 1415 م برپا داشتند .

در مقابله با ترکان، قهرمان ملی آلبانی، گیرگی کاستریوتا (1405-1468م) یا به نام اسلامی خود، اسکندربیگ، توانست برای اولین‎بار اقوام البانیایی را متحد سازد .

در ژوئن 1444م ارتش عثمانی به فرماندهی علی‎پاشا به آلبانی حمله برد. اسکندربیگ با عقب‎نشینی تاکتیکی و کشاندن ارتش عثمانی به دشت تورویول توانست شکست سختی به عثمانیها وارد آورد و از این طریق باعث تقویت روحیة مبارزه همبستگی بیشتر در میان آلبانیاییها گردد .

اسکندربیگ تنها رهبری بود که طی این دوره توانست از طریق یک جنگ چریکی در برابر عثمانیها از سرزمین خود دفاع کند .

امپراتوری عثمانی در این دوره به سبب حملة تیمور به آسیای صغیر دچار ضعف شده و توانایی لازم برای ادارة سرزمینهای زیر تصرف خود را از دست داده بود و این موقعیت برای اسکندربیگ فرصت بسیار مناسبی بود تا به مبارزات آلبانیاییها بر ضد این امپراتوری هرچه بیشتر دامن زند .

او توانست قسمتهای پهناوری از ناحیة کوهستانی آلبانی را مدت 20 سال از تعرض ترکان مصون دارد . اسکندربیگ در 1468م پس از یک بیماری ناگهانی درگذشت.

پس از مرگ اسکندربیگ، سرزمین آلبانی بار دیگر به دست ترکان عثمانی افتاد. البته برخی از شهرهای آلبانی تا مدتی در برابر تعرض ترکان مقاومت می‎کردند، اما این مقاومت هیچگاه جنبة سراسری و سازمان یافتة پیشین را نیافت .

به این ترتیب، تسلط ترکان تا حدود 1912م مانع از ایجاد حکومتی ملی در آلبانی شد. در ژانویة 1878م نیروهای صرب به منطقة کوزووا، مونته نگرو و اشکودر حمله آوردند. بر اثر کشتار حاصل از این هجوم، دهها هزار نفر از مسلمانان آلبانی کشور خود را ترک گفتند. در این هنگام، یونان نیز از فرصت استفاده کرد و به ولایت یانینا حمله برد .

آلبانیاییها در سدة 17م در بقای امپراتوری عثمانی نقشی تعیین کننده ایفا کردند و حتی برخی از ایشان در دربار عثمانی وزیر اعظم شدند اجلاس اتحادیة آلبانیاییها در 10 ژوئن 1878م در پریژرن ، 3 روز پیش از تشکیل کنگرة برلین توسط نیروهای استعماری آن زمان، برپا شد.

قدرتهای بزرگ در این کنگره بر این امر که آلبانی بخشی از سرزمین عثمانی است، صحنه گذاردند . به علت مباحث طرح شده توسط اتحادیة پریژرن در پایان 1880م خود را به عنوان نمایندة حکومت موقت آلبانی اعلام داشت.

در این هنگام عثمانی، پس از توافق با یونان بر سر مسائل مرزی، بار دیگر به البانی حمله برد و کوششهای این اتحادیه در دفاع از استقلال کشور به جایی نرسید .

استقلال آلبانی پس از آغاز اولین جنگ بالکان(1912م) اعلام شد و اسماعیل کمال‎بیک به حکومت رسید، هرچند حکومت کمال نیز دیری نپایید .

قدرتهای بزرگ، پس مذاکرات لندن، در 1913 بر سر ایجاد یک حکومت سلطنتی مستقل به نام آلبانی به توافق رسیدند ، هرچند که شاه مورد‎نظر ایشان ـ شاهزادة آلمانی ویلهلم وید ـ تا آغاز جنگ جهانی اول قادر به اعمال قدرت خویش نشد .

***

در گذشت لرد جان رایلیگ

88 سال پیش در چنین روزی در سال 1919 میلادی ، لرد جان رالیگ فیزیکدان بر جسته انگلیسی به دنیا آمد . وی به سال 1904 میلادی به دلیل تلاش های گسترده اش در حوزه علوم مفتخر به در یافت جایزه نوبل فیزیک گردید .

***

در گذشت بوریس پاسترناک ، شاعر و نویسنده مشهور روس

47 سال پیش در چنین روزی در سال 1960 میلادی ، بوریس پاسترناک شاعر بر جسته روس دیده از جهان فروبست .

بوریس لئونیدویچ پاسترناک   شاعر و نویسنده مشهور روسی در مسکو به سال 1890 میلادی به دنیا آمد . پدرش نقاش و مادرش  موسیقیدان بود . از اینرو جوانی بوریس در محیطی استثنایی و در میان فعالیت های هنری گذشت. در آغاز به موسیقی روی آورد، اما آن را رها کرد و تحصیلاتش را در رشته فلسفه در دانشگاه مسکو ادامه داد . برای تحصیل فلسفه بخدمت پرفسور"کهن"استاد دانشگاه ماربوک المان در امد.

در زمان جنگ جهانی اول به روسیه مراجت کرد و در کارخانه ای واقع در کوههای اورال بکار مشغول شد و بعدا بترتیب کارهایی از قبیل کتابداری عضویت یک انجمن ادبی شعر و موسیقی را پیشه خود ساخت.بیشتر اشعارش که بین سالهای 1917و 1932منتشر شدند در عالم ادب شخصیتی ممتاز برای وی فراهم اوردند.

سبک شعر پاسترناک پیچیده است و معانی در بیانی استتارآمیز جای دارد، آمیخته با استعاره و کنایه های دور از ذهن و در عین حال از طراوت و تازگی برخوردار. ساده ترین مناظر و ابتدائی ترین عناصر طبیعی مانند باران، توفان، فصل ها، هنگامی که از صافی بینش او می گذرد، گویی از نو خلق شده است. اشعار پاسترناک از موسیقی کلام و دلنشینی خاص و جاذبه ای نامعمول برخوردار است، چنانکه گوش نیز مانند چشم قادر می شود که به تصویرهای ذهنی پرشکوه آن راه یابد.

سال های آخر زندگی پاسترناک با درد و رنج همراه بود. از سوئی بیماری سرطان و از سوی دیگر اندوه ناشی از انتقادهای تند و خشونت بار دوستان او را از پا درآورد.

از سال 1932 بوریس پاسترناک بعلت فقدان هماهنگی بین او و گروهی از افراد اجتماعش گوشه عزلت اختیار کرد و زندگانیش را اختصاص بترجمه اشعار خارجی به زبان روسی داد.

باسترناک را همچنین می توان یکی از زبردست ترین مترجمین اثار شکسپیر بزبان روسی بهمگان معرفی کرد.

وی به سال 1958برنده جایزه نوبل ادبی شد . این جایزه به خاطر نگارش داستان دکتر ژیواگو بود .

***

درگذشت فریدون توللی

22 سال پیش در چنین روزی در سال 1364 ه.ش ، توللی شاعر بلندآوازه ایرانی پس از سالها بیماری قلبی درگذشت.

فریدون توللی سال 1298 در شیراز به دنیا آمد. شعر گفتن را از 11 سالگی شروع کرد و ابتدا آثاری در زمینه‌ی طنز داشت. وی با سرودن نخستین سروده‎اش ،‌ تحت عنوان « مریم» در سال 1325 معروفیت یافت. پس از اتمام تحصیلات متوسطه در شیراز، در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته‌ی باستان‌شناسی پرداخت و پس از پایان تحصیلات، در وزارت فرهنگ استخدام شد. در همین سالها بود که نوشته‌های او در زمینه‌ی طنز در روزنامه‌های آن زمان چاپ می‌شد.

مدتی بعد در سال 1324 با جمع‌آوری دست‌نوشته‌هایش، کتاب التفاصیل را مشتمل بر 75 قطعه ادبی که به شکل مقامه نوشته شده بود، منتشر کرد. نثر این کتاب تقلیدی بود طنزآمیر از گلستان سعدی، مقامات حمیدی و تذکره‌های قدیمی و مضمون آن به غیر از چند قطعه مطایبه‌آمیز، انتقاداتی بود که از وضع سیاسی و اجتماعی آن زمان به عمل می‌آمد.

از دیگر اثار او می توان به مجموعه «كابوس» شامل حدود ۵۰ شعر این شاعر معاصر و از تاثیرگذاران بر شعر آغازین پس از نیما که فقط تعدادی در نشریات به چاپ رسیده اشاره کرد.

التفاصیل، رها، كاروان، نافه، پویه، شگرف و بازگشت آثار منتشرشده فریدون توللی هستند كه گزیده اشعار او با نام «شعله كبود» نیز سال 76 توسط انتشارات سخن عرضه شد.

***

منابع:

1- مهر

2- روزنامک

3- سایت یاهو

4 – روزنامه حیات

5- سایت دائرةالنعارف بزرگ اسلامی‎

6- آذرمهر

7- سایت ایرنا

9- تقویم شیعه

10- روزنامه شرق

11– ایسنا

12- بیتوته

13 - سایت تاریخ ایران زمین

14-روزنمای ادبیات ایران

پی نوشت:

1- فیض العالم