زنده از سنت لوئیس

شبکه خبر، دومین مناظره ترامپ و کلینتون را با چه رویکردی به صورت زنده پخش کرد؟ آیا تغییراتی در نگاه رسانه ملی روی داده است؟

«پخش زنده مناظره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از شبکه خبر.» شنیدن این خبر به تنهایی هم، خبر جالب توجهی است. خبری که بامداد دوشنبه نوزدهم مهر، لباس واقعیت به تن کرد. هزاران بیننده سحرخیز شبکه خبر، توانستند پا به پای میلیون ها مخاطب جهانی، شاهد دومین مناظره دونالد ترامپ و هیلاری کیلنتون باشند. مناظره ای که با 3 مترجم همزمان در سه نقش مجری، ترامپ و کلینتون، خیلی ها را یاد دوبله همزمان فیلم های قدیمی و حتی فعلی در پردیس های مختلف انداختند. دومین مناظره دو نامزد جمهوری خواه و دمکرات در سنت لوئیس، چالشی تر از مناظره اول در نیویورک بود. یک سوی میدان دونالد ترامپ جمهوری خواه که می خواهد به حکومت 8 ساله دمکرات ها بر کاخ سفید پایان دهد با کوهی از حرف های عجیب و غریب درباره زنان و سیاهان و مسلمانان ایستاده بود و در سوی دیگر، هیلاری کلینتون دموکرات که رویای گرفتن کلید کاخ سفید را از هم حزبی اش اوباما در سر می پروراند تا اولین رئیس جمهور زن آمریکا شود. او هم با رسوایی انتشار میل های خصوصی به میدان آمده بود. اینکه صداوسیمای ما در معدود دفعات، توانست پا به پای یک رویداد مهم جهانی آن را در کنار رقبای بین المللی اش روانه آنتن کند، تصمیم درست و مهمی است که البته تحت تاثیر شب تاسوعا و حواشی برگزاری بازی فوتبال ایران و کره جنوبی در ورزشگاه آزادی قرار گرفت. ضمن اینکه تعطیلی کامل نشریات و روزنامه ها در نیمه دوم هفته قبل هم عملا باعث شد تا مجموع واکنش ها با این تصمیم، محدود به چند سایت شود و چند کانال تلگرامی، خبرش را منعکس کنند.

تجربیات تلخ پخش زنده

پیش از این شبکه خبر، بارها سخنرانی های متعددی از سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان یا بدرالدین حوثی، دبیرکل انصارالله یمن را به صورت زنده پخش کرده بود و اتفاقا مترجمان عربی به صورت زنده آن را ترجمه می کردند اما در مقابل همین شبکه در برابر مهم ترین رویداد سیاسی جهانی چند سال اخیر درباره ما یعنی توافق برجام، رویکردی متفاوت داشت. این شبکه در بعضی مواقع و در حالی که جهانیان به صورت زنده شاهد اعلام توافق هسته ای ایران و پنج بعلاوه یک بودند، داشت برنامه ضبطی درباره غدد پانکراست پخش می کرد! رویکرد با گسترش انتقادات تغییر یافت ولی باز هم پخش گزینشی جلسات بررسی برجام در مجلس، محمد سرافراز، رئیس وقت سازمان صداوسیما را زیر تیغ انتقادات دولت قرار داد. اتفاقی که ماه پیش هم با قطع سخنان حسن روحانی، رئیس جمهور در جمع پزشکان تشدید شد. آن هم درست در جایی که روحانی به انتقاد از محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق مشغول بود. این تجربه ها ، در کنار برخی تجربیات زنده پخش مناظره های شبکه خبر مثل صحنه ترک مناظره محیط زیستی توسط پرفسور پرویز کردوانی یا انتقاد صریح یک کارشناس سیاسی افغانستانی به سیاست های کشورمان شاید بهانه خوبی می بود تا مسئولان شبکه خبر و به خصوص رئیس آن، عبدالرضا بوالی که سالها سابقه کار در حوزه خبر مانند تاسیس بخش خبری 20:30 و مدیریت بر واحد مرکزی خبر در دوران انتخابات ریاست جمهوری 88 را در رزومه اش دارد، قید هر گونه پخش زنده را بزنند آن هم پخش مناظره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را که بی شک، ایران، یکی از مهم ترین موضوعات مورد مناقشه دو طرف بوده و هست.

سگ زرد، برادر شغال است

اما مسئولان شبکه خبر با قبول این ریسک، هم توانستند با پر کردن آنتن شبکه شان، وجه قابل قبولی به دست بیاورند و هم به قول نشریه دیلی میل، بدون هیچ کار خاصی نشان دادند سیستم حکومتی آمریکا چه میزان فاسد است و پخش همین مناظره بی کم و کاست، خودش بهترین ضد تبلیغ برای آمریکا بود. اشاره تلویحی دیلی میل به این مساله است که مسئولان رسانه ملی در راستای نگاه کلی راس نظام، خواستند به مخاطبانشان نشان بدهند که دمکرات و جمهوری خواه فرقی ندارد، سگ زرد برادر شغال است و هر کدام کلیددار کاخ سفید شوند، تغییری کلی در نگاه شان به ما ایجاد نخواهد شد و همان آش است و همان کاسه.

احیای مناظره های داخلی

پخش زنده این مناظره با توجه به سابقه نه چندان خوب صداوسیما در کنترل و نظارت بر مناظره های انتخابات جنجالی ریاست جمهوری سال 88 را می توان جور دیگری هم تفسیر کرد. با توجه به بازگشت مدیران آن دوره به سازمان مانند مجید آخوندی، معاون سیاسی فعلی صداوسیما که در سال 88 هم معاون سیاسی بود و همین طور ابقای عبدالرضا بوالی در شبکه خبر و سید مهرداد سید مهدی در خبرگزاری صداوسیما- واحد مرکزی خبر سابق- که بوالی، رئیس واحد مرکزی خبر بود و سید مهدی، رئیس پخش اخبار سیما، شاید این مناظره زنده، سنگ محکی برای احیای مناظرات دو نفره در انتخابات ریاست جمهوری اردیبهشت 96 خودمان باشد. مناظره هایی که در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل، عملا برگزار نشد و حالتی شبیه مسابقه هفته با اجرای مرتضی حیدری پیدا کرده بود یا تک گویی های مطول در گفتگوی ویژه خبری با حسن عابدینی.

پخش زنده به جای تولید

علاوه بر این، سکون کامل تلویزیون در حوزه ساخت آثار تولیدی- اعم از سریال، مستند و ...- شاید پخش زنده برنامه های گوناگون راهکار جدید دوران مدیریت عبدالعلی علی عسکری بر رسانه ملی باشد. علی عسکری می کوشد تا با دست نزدن به ترکیب ها و انجام ندادن کار جدید، التهابات دوره 15 ماهه مدیریت ناکام محمد سرافراز (آبان 93 تا اردیبهشت 95 ) را آرام کند. نگاه فنی او به مسائل مانند احیای چند شبکه تعطیل شده مانند تماشا و اصرار بر تغییر کیفیت فنی آنها مثل پخش اچ دی شان و ... را هم می توان گواه این ادعا دانست که علی عسکری، تاکید بیشتری بر کمیت دارد تا محتوا و ترجیح می دهد به جای کلید زدن سریال های فاخر ماندگار، سوئیچ پهنای باند یا شروع شبکه ای تازه را بچرخاند. از سویی دیگر، علی عسکری سعی می کند با حفظ آرامش به انتخابات ریاست جمهوری سال 96 برسد. انتخاباتی که احتمالا یکی از کاندیداهایش، عزت الله ضرغامی، رئیس اسبق سازمان صداوسیما خواهد بود که سابقه رفاقتی دیرین با رئیس فعلی سازمان دارد چه علی عسکری در دوره ضرغامی، معاون فنی او بود.

در انتظار نجف زاده

با همه این تفاسیر، همه منتظرند تا نیمه آبان در انتخاباتی سرنوشت ساز، تکلیف جانشین باراک اوباما مشخص شود. طبیعتا روزهای داغی در انتظار کامران نجف زاده، خبرنگار خبرگزاری صداوسیما در نیویورک خواهد بود تا اخبار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را پی در پی گزارش کند. کاری که پیش از او، شکوری و غرقی انجام می دادند. حالا باید ببینیم این افزایش توجه به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تغییری مقطعی است یا رویکردی دائمی خواهد بود. نحوه پخش مناظره سوم و همین طور گزارش های نجف زاده و ... این ماجرا را نشان می دهد.