سوباتان، بهشت غرب گیلان
ییلاق زیبای سوباتان تالش، یکی از شاهکارهای کم‌نظیر خالق هستی است. سوباتان ییلاقی در غرب لیسار و در ارتفاعات شهرستان تالش است، فاصله این ییلاق با جاده‌ای کوهستانی از شهر تالش 32 کیلومتر است که از دل جنگل‌های تالش می‌گذرد.
از سوباتان تا لیسار مسیری جنگلی است و کوتاه‌ترین مسیر تا دریای خزر محسوب می‌شود، اما مسیر دسترسی اهالی سوباتان به شهر، از طریق جاده خاکی و بسیار ناهموار و پرپیچ و خم است. این ییلاق کوهستانی زیبا در فاصله شش کیلومتری جنوب شرقی دریاچه نئور قرار دارد.
سوباتان سرشار از چشمه های بسیار خنک و پر آب بوده و همچنین از آب و هوای بسیار عالی برخوردار است و دارای مراتع و تفرجگاه‌های سرسبز پوشیده از چمن و انواع گل‌های وحشی الوان است. این ییلاق کوهستانی یکی از مراکز مهم نمایش بازی‌های بومی و سنتی استان گیلان در شهرستان تالش به شمار می‌رود. آبادی ییلاقی سوبانان روبروی بلندترین کوه رشته کوه تالش ««ریشکاجی یا ریشگاسر»» قرار دارد. جمعیت منطقه ییلاقی سوباتان شامل گزنه هونی، بیده پشت، هونی یش، قوری دره، قلعه بین یوری، گنج‌خانه ورزان و...به صورت فصلی متغیر است. بهار، تابستان و اوایل پائیز، منطقه پر از هیاهو و جنب و جوش است، ترکیب جمعیتی عمداً از تالشان و بومیانی است که به دام‌داری و دام‌پروری، مخصوصاًٌ پرورش گوسفند مشغول هستند.
آب و هوای سوباتان
به دلیل هم‌جواری ارتفاعات این منطقه با دریاچه‌ی خزر، آب و هوای سوباتان دائماً دست‌خوش تغییر است؛ یک لحظه ابری، یک لحظه بارانی، یک لحظه تگرگ و رعد و برق و زمانی نیز آفتابی است. بسیار اتفاق افتاده که تمامی این پدیده‌ها جوی را در کمتر از یک ساعت تجربه نمود.
وجه تسمیه سوباتان
در مورد وجه تسمیه سوباتان دو نظریه وجود دارد:
1 - نظریه اول: سوباتان یا سووتن برخلاف ناآشنایان به زبان تالشی، به هیچ وجه کلمه ترکی به معنای محل فرو رفتن آب، درست نیست. با توجه به منابع و تحقیقات به عمل آمده، (مارسل بازن) درباره تالش و تالشی‌ها، آبادی‌های ییلاقی تماماً به زبان تالشی نام‌گذاری شده‌اند که عناصر موجود در طبیعت مانند عوارض زمین برای مثال منطقه کان تیکت (به معنای کوه سنگی)، ده سر یا سردهونی (چشمه سرد) یا بیه پشت یا بیده پشت یا ننه چولی (به خاطر قرار گرفتن در منطقه گود) یا سابی چول یا اسب مور، همگی حکایت از نام‌های تالشی با تأثیرپذیری از عوارض طبیعی دارد. همچنین بهتر است از ساکنین دامدار منطقه، نام سوباتان سوال شود که در جواب، سووتن تلفظ می‌شود و معنی سو: گلپر و معنی وتن: وطن.
در ضمن هنوز هم بیشترین تولید گلپر از زمین‌های این منطقه در تالش به عمل می‌آید. وجود روستایی در غرب سوباتان بنام "سوکدی" یعنی (روستای گلپرخیز) سو یعنی گلپر و کدی یعنی روستا نیز این نظریه را تقویت می‌کند.
2 - نظریه دوم: سوباتان به معنی محل فرو رفتن آب است. چون در این ییلاق در نظیری محله، حفره‌هایی وجود دارد که آب‌های جاری و چند چشمه در آنجا فرو می‌رود و کسی نمی‌داند این آب‌ها از کجا سر در می‌آورند. البته یک باور افسانه‌وار وجود دارد که این آب‌ها به آب‌انبار قلعه صلصال لیسار که 20 کیلو متر با آنجا فاصله دارد متصل است. صاحبان این نظریه هم نام‌گذاری ترکی تعدادی از روستاها و مکان‌ها مانند" قوری دره - ساری بولاغ - قارا بولاغ - ممد عزیز یوردی - هاچاداش و غیره را دلیلی بر ادعای خود می‌شمارند. اما خارج از این جدل‌ها باید پذیرفت که ساکنان بومی این منطقه، تالش‌ها بوده‌اند و مراودات مختلف بین تالش و آذربایجان نیز اختلاط فرهنگی و ادبی فراوانی را ایجاد کرده است.
نقاط دیدنی سوباتان
1- چشمه باتمان بلاق: بین سوباتان و آسبومار واقع است.
2- منطقه باستانی غار گنج‌خانه.
3- سرچشمه اصلی قنات سلسال که سر از قلعه سلسال لیسار در می‌آورده‌است.
4- زمین اسبدوانی که منطقه‌ای نسبتاً هموار و مشرف به سوباتان و در نزدیکی بیده پشت قرار گرفته است.
5- آبشار ورزان واقع در 4 کیلومتری غرب سوباتان.
6- مناطق دیدنی هاچا داش - ساری داش - مجمع داش و ...
7 - پارک طبیعی و جنگلی آلچالق.
8 - دریاچه زیبای نئور.
9 - آبشار زیبای ماهار واقع در روستای ماهار.
راه‌های رسیدن به سوباتان
برای رفتن به سوباتان از دو طریق می‌توان عمل کرد: 1- از طریق تالش 2- از طریق اردبیل یا خلخال؛ البته راه اول مطمئن‌تر است و تردد بیشتری دارد، برای این امر می‌توان از ماشین شخصی و ترجیحاًٌ شاسی بلند استفاده کرد. به علت دست‌اندازها در 24 کیلومتر از مسیر، استفاده از خودروهای سواری پیشنهاد نمی‌شود. ولی بسیاری از اهالی محلی در تابستان به وسیله خودروهایی سواری نیز به سوباتان می‌روند.
در سوباتان امتحان کنید
طبیعت زیبا و باد لطیف، تلفیق هوای مدیترانه‌ای و کوهستانی، هوایی آلپ‌گونه به وجود آورده است. بازار سوباتان شبیه دهکده‌های اطراف اورست در نپال است. پنیر ویژه سرخ کردن (پندیره ویسوج) در سوباتان را حتماً امتحان کنید، این پنیر فقط در ساعات ظهر فصل بهار و به وسیله دامپروران منطقه درست می‌شود. این پنیر بدون نمک، برای سرخ کردن مناسب است. کباب صبح را هم فراموش نکنید. در سوباتان، هر سه وعده می‌توانید کباب بخورید. سیر تازه سوباتان، طعم بسیار خوبی دارد. برای خرید نان هم برنامه‌ریزی کنید.
هر ساله تعداد کثیری از طبیعت گردان ایرانی و خارجی از مسیر دریاچه نئور به سوباتان سرازیر می‌شوند. بهترین زمان برای طبیعت گردی در این ناحیه اردیبهشت و خرداد است. هرساله در یکی از روزهای مرداد ماه مسابقات اسبدوانی محلی در تپه مشرف به سوباتان در منطقه بیده پشت برگزار می‌شود. احتمال رد درخواست کمک در سوباتان، بسیار ضعیف است. حس میهمان دوستی و کمک به غریبه‌ها به شدت در بومیان منطقه دیده می‌شود، البته مشکل زبان (تالشی یا ترکی) را باید حل کنید.
غذاهای محلی
در این منطقه ییلاقی، همانند سایر نقاط عشایرنشین، غذاهای محلی خاصی تهیه می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان پندیره ویسوج - سوجا دیله - قورما - قورتماج - سیرجینه - کله پلو - پته - قوزلی بریان و... را نام برد.
ورزش‌ها و بازی‌های بومی و محلی سوباتان
در سوباتان به تناسب اقلیم کوهستانی و ییلاقی خاص خود، بازی‌ها و ورزش‌های بومی ویژه‌‌ای رواج داشته که "غیش بازی - چلینگ آقاجی - کودی کودی - بورک گوتدی قاشدی و سرسره بازی" تعدادی از این بازی‌هاست.
گیاهان دارویی سوباتان
آب و هوای سرد کوهستانی و ویژگی‌های منحصر به فرد جغرافیایی سوباتان باعث شده كه این منطقه، کلکسیونی کامل از گیاهان دارویی همچون گلپر (سو) (بالدرقان) - کهلیک اوتی - گزنه - نعناع - بولاغ اوتی - ازگیل کوهی - سیب کال - گاراگیله - قرمزی گیله - قارچ طبیعی - بومادران - امه کومجی - یارپوز (پونه) - چای اوتی (هوفاریقون) - دم اسبی - ترشنگ و... باشد.
