آیا ممکن است ٥شنبه عید فطر باشد؟

وقتی صحبت از پیش بینی می شود ما باید بر اساس محاسبات، مدل ها و معیارهای موجود، این کار را انجام دهیم. این موضوع یک کار تجربی و تحلیلی است یعنی ما باید پارامترهای هلال پیش رو را  با شرایط هلال های پیشین و تجارب رصدی گذشته مقایسه کنیم تا ببینیم این هلال به لحاظ شرایط رصدی چه وضعیتی دارد.

در ادامه بر اساس چند مدل معروف پیش بینی هلال ماه، وضعیت رصدی هلال ماه شوال را بررسی خواهیم کرد و نظر چند نفر از کارشناسان هلال ماه کشور را مرور می کنیم.

1.معیار عوده

تصویر زیر نقشه رویت پذیری هلال ماه شوال امسال را در شامگاه 29 رمضان 1434مطابق با 16 ام مرداد 1392و 7 اگوست 2013 بر اساس یکی از معیارهای رویت هلال به نام «عوده» نشان می دهد.

در مناطقی که با رنگ قرمز و سفید مشخص شده  هلال قابل رویت نیست. در نواحی آبی رنگ پیش بینی می شود هلال با چشم مسلح رویت شود. در نواحی که با بنفش مشخص گردیده است پیش بینی می شود علاوه بر رویت هلال با ابزارآلات رصدی، در صورت شرایط مساعد جوی و داشتن تجربه رصدی کافی، هلال با چشم غیر مسلح نیز رویت شود. رنگ سبز در نقشه نیز نشان دهنده امکان رویت با چشم غیر مسلح است.

بر اساس این نقشه کاملا مشخص است که در روز 4شنبه به جز مناطق جنوبی قاره آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی در سایر نقاط زمین شانسی برای رویت هلال وجود نخواهد داشت.

2.معیار یالوپ

نقشه زیر امکان رویت هلال ماه را در شامگاه  29ام و 30ام رمضان امسال بر اساس معیار "یالوپ" نشان می دهد.

در قسمت های A و B هلال در صورت شرایط مساعد جوی با چشم غیر مسلح قابل رویت است. در ناحیه C دیدن هلال با چشم مسلح ممکن است و احتمال دارد با چشم غیر مسلح نیز رویت شود. در ناحیه D نیز هلال با ابزارآلات رصدی رویت خواهد شد.

بر اساس دو نقشه بالا در روز 4شنبه همان طور که در معیار عوده نیز پیش بینی شده بود امکان رویت هلال در ایران وجود ندارد اما در روز 5شنبه این هلال به راحتی در ایران و حتی با چشم غیر مسلح نیز قابل رویت است.

3. معیار خالد شوکت

بر اساس معیار «خالد شوکت» که نقشه آن در زیر آورده شده است وضعیت رویت هلال ماه در روز 4شنبه و 5شنبه کاملا مشهود است.

4. ستاد استهلال استان تهران

حجت‌الاسلام محمد تقدیری، رئیس ستاد استهلال استان تهران نیز در درباره رۆیت هلال ماه شوال بحث «هلال در روز» را مطرح کرده اند و گفته اند :هرچند امکان رۆیت هلال در روز چهارشنبه (یعنی قبل از غروب خورشید) وجود دارد اما احتمال آن بسیار ضعیف خواهد بود و به فتوای مقام معظم رهبری اگر این اتفاق بیفتد روز پنج‌شنبه عید فطر خواهد بود و از آنجایی که کیفیت رۆیت هلال ماه در روز به افراد خبره‌تر و تجهیزات قوی‌تری نیاز دارد، سه گروه‌ از گروه‌های ما به این مسئله مجهز هستند اما در میان 150 گروهی که برای رصد هلال ماه شوال در کل کشور اعزام می‌شوند اغلب، رصدگران را رصدگران شامگاهی تشکیل می‌دهند.

رئیس ستاد استهلال استان تهران با اشاره به اعزام دو گروه رصدی در روز چهارشنبه در استان تهران می گوید: دو گروه از گروه‌های رصدی به منطقه دربندسر و اوشان و فشم برای رۆیت هلال ماه شوال در روز چهارشنبه اعزام می‌شوند. البته بعضی از گروه‌ها از ظهر برای رۆیت هلال ماه مستقر می‌شوند. و گزارش‌های رصدی را اعلام می‌دارند که اگر ماه در روز چهارشنبه رۆیت شود که البته احتمال رۆیت هلال ماه شوال در روز چهارشنبه ضعیف است؛ پنج شنبه روز اول شوال و در غیر این صورت، جمعه روز اول شوال خواهد بود.

5.محمد سلطان الکتابی

آقای محمد سلطان الکتابی در قسمت انتهایی تحلیل خود در مورد بیانه icoproject آورده اند:

(در بیانیه icoproject برای رویت هلال در روز 4شنبه) شانس رویت هلال برای مناطقی مثل ایران و اکثر کشورهای عربی با قاطعیت منتفی اعلام شده است، در حالی که ما در ایران بر پایه اطلاعات و نتایج حاصل از رصدهای ارزشمند روز گاهی احتمال رویت هلال را صفر نمی دانیم، بلکه انتظار داریم در شرایط ایده آل جوی، رصدگران خبره با استفاده از تلسکوپهای قدرتمند و مجهز بتوانند در زمان کوتاهی هلال شوال را در بعد از ظهر چهارشنبه شکار کنند. در حقیقت به نظر می رسد موضوع رویت هلال های روزگاهی مقوله ای است که تا حدودی گمنام است و جز در ایران و چند نقطه انگشت شمار دنیا مورد توجه قرار نگرفته است.

6.سید محسن قاضی میرسعید

آقای سید محسن قاضی میرسعید عضو گروه غیر حرفه ای رویت هلال ماه نیز در انتهای مقاله خود درباره رویت هلال ماه شوال آورده اند:

در شامگاه چهارشنبه 29 رمضان المبارك هلال ماه شوال در پهنه ایران دقایقی كوتاه قبل از غروب خورشید غروب خواهد كرد لذا رویت هلال شوال در غروب روز چهارشنبه منتفی است و اعلام رویت آن در لحظه غروب خورشید با هیچ معیار علمی و تجربی همخوانی نخواهد داشت و قطعا مورد تایید نخواهد بود اما به احتمالی كم شاید بتوان قبل از غروب خورشیدیعنی حدود ساعت 5 بعداز ظهر زمانی كه هلال ماه از خورشید فاصله دارد با ابزارهای قوی در ارتفاعات كوهستانی جایی كه غبار و بخار آب كمتر وجود دارد هلال ماه را رصدگران بسیار با تجربه و تیز بین ببینند.

24ساعت بعد یعنی در غروب روز 30 رمضان هلال ماه در شمال كشور به سختی و در مناطق جنوبی كشور راحتر با چشم غیر مسلح رویت خواهد شد.

با توجه به موارد مطرح شده در بالا نتیجه پیش بینی رویت هلال ماه شوال امسال به این شرح خواهد بود:

هلال ماه شوال به هیچ عنوان بعد از غروب خورشید در روز 4شنبه قابل رویت نخواهد بود چرا که این هلال قبل از غروب خورشید غروب خواهد کرد اما به احتمال بسیار بسیار اندکی ممکن است این هلال در روز (قبل از غروب خورشید) توسط رصدگران شکار شود که در نتیجه آن روز 5شنبه اول ماه شوال خواهد بود.

اما چنانچه این هلال در روز 4شنبه رویت نشود همان طور که گفته شد هلال ماه شوال در شامگاه 5شنبه در سراسر ایران قابل رویت خواهد بود و جمعه روز اول ماه شوال خواهد بود.

پیشاپیش عیدتان مبارک!

 م.ح.اربابی فر

بخش دانش و زندگی تبیان

منابع: staff.science.uu.nl، icoproject، moonsighting، helalemah، خبرگزاری فارس