سوخوی T-50، هواپیمای تاکتیکی پیشرفته

(قسمت اول)

نمونهء آزمایشی این هواپیما که سوخوی ت-50 ”ھ نام دارد، نخستین پرواز آزمایشی خود را در روز 9 بهمن 1388 (29 ژانویه 2010) با موفقیت انجام داد. تولید این جنگنده در سال 2010 آغاز شده و نخستین نمونه های عملیاتی آن در سال 2013 به نیروهای مسلح روسیه تحویل داده خواهد شد و تولید انبوه آن از سال 2015 آغاز خواهد گشت. نام پک فا کوتاه شده نام روسی این جنگنده و به معنای «هواپیمای تاکتیکی پیشرفتهء آینده» است. این هواپیما با نامهای سوخو ت-50، برنامه-701 و ”ھجنگنده-21 نیز شناخته می شود.

جنگنده پک فا پس از ورود به ارتش روسیه، جایگزین جنگنده های میگ-29 و سوخو-27 خواهد شد. مدل صادراتی این هواپیما نیز در دست ساخت است. نخستین مشتری خارجی این هواپیما نیروی هوایی هند است که در فرایند توسعهء مدل صادراتی ت-50 با سوخو همکاری می کند.

این جنگنده همتراز جنگندهء آمریکایی اف-22 و جنگندهء آمریکایی-بریتانیایی اف-35 است. طراحان سوخو معتقدند که پک فا از نظر توانایی فنی و صرفهء اقتصادی بر رقبای غربی خود برتری خواهد یافت و در بازار جهانی محبوبیت زیادی پیدا خواهد کرد.

پیشینهء طرح سوخو پک فا به دوران جنگ سرد باز میگردد. اواخر دهه 1980 میلادی، شوروی به دنبال ساخت جایگزینی برای هواپیماهای میگ-29 و سوخو-27 برای عملیات در خط مقدم نیروی هوایی بود. طرح این هواپیمای جنگنده بین شرکتهای هوافضای شوروی به مناقصه گذارده شد.

علی رغم تاخیر ناشی از فروپاشی شوروی و مشکلات اقتصادی روسیه در دهه 90، فرایند پژوهش و توسعهء این جنگنده ادامه یافت. در سال 2000 طرح سوخو-47 و میگ 1,44 از میان طرحهای پیشنهادی انتخاب شدند و در سال 2002 شرکت سوخو به عنوان سازنده جنگنده پک فا انتخاب شد. هواپیمای پک فا از فناوریهای نوین به کار رفته در میگ 1,44 و سوخو-47 استفاده می کند.

جنگندهء پک فا در کلاس هواپیماهای جنگندهء سنگین (32-37 تُن) قرار دارد. روسیه برنامه دیگری را برای ساخت جنگنده نسل پنجم کلاس سبک نیز پیش می برد که جانشینی برای هواپیمای میگ-35 خواهد بود.

ویژگیهای دقیق جنگنده سوخو پک فا هنوز کاملا روشن نیست و برخی از مشخصات آن در حال حاضر از اسرار نظامی محسوب می گردد؛ اما پرواز در تمامی ساعات شبانه روز، پرواز طولانی با سرعت مافوق صوت، آلودگی صدایی پایین، رادارگریزی، بهره گیری از مواد ترکیبی جدید، امکان چندین بار سوختگیری هوایی در طی یک پرواز، استفاده از موشکهای نسل آیندهء هوا به هوا، هوا به زمین و هوا به دریا، استفاده از رادار پیشرفته، امکان فرار از تله های اپتیکی و فروسرخ، بهره گیری از هوش مصنوعی در پرواز و حمله و سامانه های دفاعی خودکار نمونه هایی از امکانات این جنگنده هستند. این هواپیما مجهز به دو دم عمودی است و برخلاف جنگنده های متعارف، تمامی بدنهء دم قابل حرکت است.

نمونه آزمایشی جنگنده سوخو ت-50 به یک جفت موتور جت 117-اس مجهز است که هرکدام نیروی پیشرانه ای برابر 14,5 تُن-نیرو تولید میکند. این موتورها نمونه پیشرفته تر موتورهای به کار رفته در میگ 1,44 هستند. نمونه نهایی هواپیمای پک فا به موتورهای جدیدتری با پیشرانه 17,5 تُن-نیرو مجهز خواهد شد.

اولین اخبار پیرامون پروژه پاک فا در اوایل قرن بیست و یکم میلادی درشرایطی منتشر شد که روسها در دو طرح پیشین خود برای دستیابی به یک جنگنده نسل پنجم که بتواند هماوردی برای جنگنده آمریکایی لاکهید F-22 رپتور باشد، عملا ناکام مانده بودند.

جنگنده های MiG-29 و SU-27 ساخته شده توسط میکویان و سوخو، برای سالهابدنه اصلی نیروی هوایی شوروی و روسیه فدرال کنونی را تشکیل می دادند؛ اماظهور طرح های جدید غربی برای جنگنده های نسل جدید از اواخر دهه هشتاد و حتی پیش از فروپاشی شوروی این شرکتها را واداشت تا به دنبال جانشینی شایسته برای ساخته های موفق خود باشند. بر همین اساس در ژوئن 1986 پس از تحقیقات اولیه از سوی دولت، دو مزایده طراحی جنگنده نسل بعدی یکی برای یک جنگنده سنگین موسوم به MFI و درخواست دیگری برای یک جنگنده سبک LFI ارائه شد.

میکوبان برای پروژه MFI طرح MIG1.42 را به دست گرفت که اولین و تنها نمونه آن (تحت عنوان 1.44) در 1944 تکمیل گردید؛ اما در شرایطی که تنها دو پرواز آزمایشی پروژه آن هم با تاخیر بسیار در آوریل سال 200 انجام گرفت، برنامه متوقف گردید. از سوی دیگر سوخو نیز برای برنامه LFI طرح S-32 را بر اساس سازه اصلی جنگنده های خانواده های خانواده فلانکر در دستور کار قرار داد؛ اما ازآنجا که پروژه LFI در اوایل دهه 90 متوقف گردید، از آن پس این طرح نیز ازرقبای MFI به شمار می رفت.

سوخو برای این طرح که بعد ها S-37 تغییر نام پیدا کرد (رسما این جنگنده راSU-47 برکوت نیز می نامند) با برگزیدن شیوه نامعمول بالهای پیشگرا پول بیشتری را نیز صرف برنامه نمود. این جنگنده هم اگرچه تاکنون بیش از 200پرواز آزمایشی و نمایشی را پشت سر گذاشته؛ اما تنها توانست عنوان اثبات گرفناوری و جنگنده پایه برای تکمیل پاک فا را برای خود دست و پا کند.

در مرحله بعد پس از متوقف خوانده شدن هر دو برنامه، پروژه پاک فا توسط سوخو در قالب دو فاز به دولت پیشنهاد شد که شامل یک جنگنده دو موتوره سنگین با توان خروجی 180 کیلو نیوتن و یک جنگنده تک موتوره سبک که قراربود مجهز به موتوری با بیشینه رانشی برابر با +200 کیلو نیوتن باشد، می گردید اما نظر وزارت دفاع با توجه به محدودیتهای بودجه  جنگنده ای میان وزن با ترکیبی از خواص هر دو جنگنده بود.

در نهایت پس از موافقت سوخو، قرارداد اولیه پروژه پاک فا در فوریه سال2002 بسته شد و به دنبال آن طرح پیشنهادی سوخو تا آوریل همان سال موردتایید دولت قرار گرفت و بدین گونه داستان جنگنده نسل پنجم روسیه رنگی دیگر به خودگرفت.

  ادامه دارد...

منبع: aerospace