تبیان، دستیار زندگی
از دیگر راه‏هاى ارتباط با امام مهدى‏علیه السلام در عصر غیبت كبرى، ارتباط توسط توقیع (نامه) و یا عریضه است. با توجه به اولین مقدمه‏اى كه در صفحات گذشته مرقوم شد، توقیع (نامه) از جانب امام عصر علیه السلام براى برخى از اشخاص و سعادتمندان از جمله شیخ م
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ارتباط جسمانى و ظاهرى با امام مهدى علیه السلام

امام زمان

پس از بیان امكان، معنى، لزوم و فوائد ارتباط با امام زمان ‏علیه السلام (در مباحث گذشته)، به بحث و بررسى پیرامون انواع ارتباط در زمان  غیبت كبرى خواهیم پرداخت.

با توجه به آیه‏ى شریفه‏ى 200 سوره آل عمران (اى كسانى كه ایمان آورده‏اید ؛ صبر كنید، یكدیگر را به صبر وادار كنید و رابطه داشته باشید و از خدا بپرهیزید، شاید رستگار شوید)(1) خداى تعالى امر به ارتباط با امام زمان فرموده است؛ بنابراین با توجه به این آیه و روایات و پشتوانه‏ى عقل موظف به انجام آن هستیم. از طرف دیگر در برخى از روایات، از (ادعاى مشاهده و ارتباط) نهى شده است. بهترین و صریح‏ترین این روایات، آخرین نامه‏اى است كه امام زمان علیه السلام براى آخرین نائب خاصشان (على بن محمد سَمُرى) ارسال داشتند. در این نامه، امام پس از بیان مطالبى پیرامون غیبت كبرى، فرمودند: بزودى برخى از شیعیان، مشاهده و ارتباط با ما را ادعا مى‏كنند ؛ آگاه باشید! كسى كه قبل از خروج سفیانى و صیحه‏ى (آسمانى)، ادعاى مشاهده را نماید، دروغگو و افترازننده است. با توجه به این روایت و روایات دیگرى همچون روایاتى كه در آن به دیده نشدن امام زمان‏علیه السلام  در حج، مخفى بودن از دید مردم و... ارتباط با آن حضرت را منتفى دانسته است و مدعى ارتباط و مشاهده با حضرت‏علیه السلام را باید تكذیب نمود.

اینك پرسشى مطرح است كه منظور خداوند از ایجاد ارتباط، چه نوع ارتباطى است؟ و آن ارتباط مورد نهى روایات، چه نوع ارتباطى مى‏باشد كه مدعى آن كذاب و مفتر است و باید او را تكذیب نمود؟ براى اینكه بتوانیم انواع ارتباط در این برهه از زمان را بررسى كنیم، نیاز به ارائه‏ى دو مقدمه است تا با آن بتوانیم نتیجه‏اى كلى از بحث گرفته و بدین وسیله، انواع ارتباط با امام زمان‏علیه السلام در زمان غیبت كبرى را استنتاج نماییم.

از دیگر راه‏هاى ارتباط با امام مهدى‏علیه السلام در عصر غیبت كبرى، ارتباط توسط توقیع (نامه) و یا عریضه است. با توجه به اولین مقدمه‏اى كه در صفحات گذشته مرقوم شد، توقیع (نامه) از جانب امام عصر علیه السلام براى برخى از اشخاص و سعادتمندان از جمله شیخ مفید رحمه الله، سید ابوالحسن اصفهانى رحمه الله و آیةالله مرعشى نجفى رحمه الله ارسال شده است

مقدمه اول

همان‏طور كه در مباحث گذشته (در بحث معناى ارتباط) بیان شد، با توجه به دلالت باب مفاعله بر دو جانبه بودن عمل، ارتباط با امام مهدى‏علیه السلام نیز به دو صورت متصوّر مى‏باشد؛ نخست اینكه ارتباط از جانب حضرت ولى عصر علیه السلام و با اراده‏ى ایشان صورت گیرد و دیگر اینكه ارتباط در ابتدا از جانب غیرامام عصرعلیه السلام ؛ یعنى مردم صورت پذیرد و به عبارت دیگر شروع این ارتباط از جانب ملاقات‏كنندگان باشد.

امام زمان

مقدمه دوم

با توجه به روش ارتباط امامان معصوم ‏علیهم السلام با عموم مردم در عصر خویش، ارتباط با آن انوار مقدسه را مى‏توان به دو ارتباط كلى تقسیم نمود:

الف) ارتباط ظاهرى: كه این نوع ارتباط نیز خود به چند طریق صورت مى‏پذیرفته است:

1. مشرف شدن به محضر آن بزرگواران و استفاده از آن انوار پاك با همین بدن ظاهرى .

2. ارتباط به واسطه‏ى فرستادن سفیر و جانشین (نائب).

3. ارتباط به واسطه‏ى ارسال توقیع (نامه) یا عریضه به سوى آن انوار پاك و بالعكس.

ب) ارتباط روحى و معنوى: این نوع ارتباط نیز به سه صورت صورت مى‏پذیرفته است:

1. ارتباط روحى در حالت طبیعى (غیر از سه حالت خواب، مكاشفه و مشاهده).

2. مشاهده معصومان‏علیه السلام در دو عالم رۆیا و خواب.

3. مشاهده و ارتباط با معصومان‏علیه السلام در عالم مكاشفه و مشاهده.

انواع ارتباط ظاهرى

1) اولین راه، ارتباط ظاهرى با امام زمان‏علیه السلام، مشاهده‏ى بدن مقدس امام زمان‏علیه السلام و درك حضور جسمانى ایشان مى‏باشد، همان‏طور كه دو فرد روبه روى یكدیگر مى‏نشینند و سخن مى‏گویند؛ یعنى دیدن همان جسمى كه رسول اكرم‏صلى الله علیه وآله و بقیه‏ى معصومان‏علیهم السلام نیز با آن در بین مردم زندگى مى‏كردند، مى‏خوردند و مى‏آشامیدند و در مجالسشان شركت مى‏كردند.

یكى از راه‏هاى ارتباط در عصر غیبت صغرى (همان طور كه بدان اشاره شد)، ارتباط شیعیان با امام زمان‏علیه السلام به واسطه‏ى نایبان چهارگانه بود، كه واسطه‏ى میان امام عصرعلیه السلام و شیعیان بودند. از ویژگى‏هاى این ارتباط این است كه شیعیان با اراده‏ى خود، توسط نوّاب اربعه با امام زمان‏علیه السلام ارتباط برقرار نمایند و بدین وسیله حاجت‏ها و سۆال‏هاى خویش را نزد امام‏علیه السلام مطرح سازند

با توجه به مقدمه‏ى اول، این ارتباط به دو گونه قابل تصور است : نخست اینكه ما به اراده‏ى خود و با انجام برخى از اعمال بدین مهم دست یابیم و آن حضرت را در زمان غیبت كبرى مشاهده نماییم كه این نوع ارتباط در زمان غیبت كبرى، با توجه به روایاتى كه به  ما رسید است و علما نیز بدان اشاره نموده‏اند، غیرممكن و منتفى است و هرگز كسى نمى‏تواند به واسطه‏ى اعمالى از جمله گرفتن روزه‏هاى مختلف، خواندن دعا و نمازهاى بسیار و یا رفتن چهل شب چهارشنبه به مسجد سهله و یا جمكران و یا هر عمل دیگرى، به این مهم دست یابد؛ البته چه بسا اشخاصى به واسطه‏ى انجام این اعمال به خدمت آن حضرت مشرف شده‏اند و از ایشان بهره‏هاى بسیارى برده‏اند؛ ولى باید توجه داشت كه این اعمال، راهى یقینى براى مشاهده‏ى آن جناب نمى‏باشد. پس با توجه به مطالبى كه بیان شد، راهى حتمى كه بتوان با انجام آن و با اراده‏ى خود بدن مقدس آن حضرت‏علیه السلام را مشاهده كرد و از ایشان بهره‏هاى وافرى برد، تا زمان ظهور آن جناب وجود نخواهد داشت و مدعى چنین ارتباطى را باید تكذیب نمود.

امام زمان

گونه‏ى دوم این ارتباط، ارتباط از جانب حضرت ولى عصر علیه السلام است. این نوع ارتباط ممكن است و آن حضرت علیه السلام باذن‏الله و با اراده‏ى خویش كه همان ارادة الله است مى‏تواند و بنابر مصالحى، خود را به صورت جسمانى به اشخاص گوناگون از جمله شیعه، سنى، مسیحى و...عالِم و عامى، پیر و جوان، زن و مرد و... نشان داده‏اند. این طریق ارتباط در عصر غیبت كبرى علاوه بر امكان، واقع نیز شده است و در تشرفهاى گوناگون و از اشخاص متعدد كه داراى دین، مذهب و صفات متفاوت بوده‏اند، حاصل شده است و اگر كسى بخواهد این تشرف‏ها را انكار نماید، باید هزاران تشرفى را كه در كتاب‏هاى معتبر و از مۆمنان و عالمان برجسته نقل گردیده است، منكر شود و عالمان پارسایى همچون علامه حلّى، سید بحرالعلوم، سیدبن طاووس، شیخ انصارى و... رحمهم الله را كه بارها موفق به ملاقات با امام عصرعلیه السلام گردیده‏اند و هیچ تردیدى در راستگویى و صحت سخنان آنان نمى‏باشد، دروغگو بپندارند.

       1) ارتباط به واسطه‏ى نماینده(نایب) و سفیر

یكى از راه‏هاى ارتباط در عصر غیبت صغرى (همان طور كه بدان اشاره شد)، ارتباط شیعیان با امام زمان‏علیه السلام به واسطه‏ى نایبان چهارگانه بود، كه واسطه‏ى میان امام عصرعلیه السلام و شیعیان بودند. از ویژگى‏هاى این ارتباط این است كه شیعیان با اراده‏ى خود، توسط نوّاب اربعه با امام زمان‏علیه السلام ارتباط برقرار نمایند و بدین وسیله حاجت‏ها و سۆال‏هاى خویش را نزد امام‏علیه السلام مطرح سازند.

اما پس از آخرین پیامى كه به آخرین نایبشان ارسال فرمودند، ارتباط شیعیان با امام عصرارواحنافده توسط نایبان چهارگانه به طور كلى قطع شد؛ بدین ترتیب در زمان غیبت كبرى نایبى وجود ندارد كه بتوانیم از جانب خود به سوى امام زمان‏علیه السلام فرستاده و بدین وسیله سۆال‏هاى و حاجت‏هاى خویش را به آن ناحیه مقدس برسانیم؛ اما اگر این ارتباط از جانب امام عصر علیه السلام صورت گرفت و ایشان توسط سفیر و یا ملازمانى كه منصب خدمت‏گذارى آن حضرت‏علیه السلام را در عصر غیبت كبرى دارند، به حاجت‏هاى متوسلان رسیدگى نمایند، بعید نمى‏باشد؛ همان‏طور كه در كتب مختلف از جمله عبقرى‏الحسان، نجم‏الثاقب، بحارالانوار و... به برخى از كسانى كه حاجت از امام زمان‏علیه السلام خواسته‏اند و توسط این ملازمان به حاجات خود رسیده‏اند، اشاره شده است.(2)

ارتباط منهى در روایات، همان ارتباط با امام زمان‏علیه السلام به مانند نایبان خاص آن حضرت مى‏باشد، كه با اراده خود و در هر زمانى خدمت آن حضرت مشرف شده و از مكان سكونت ایشان باخبر بودند

       2) ارتباط به واسطه‏ى توقیع (نامه) و یا عریضه.

از دیگر راه‏هاى ارتباط با امام مهدى‏علیه السلام در عصر غیبت كبرى، ارتباط توسط توقیع (نامه) و یا عریضه است. با توجه به اولین مقدمه‏اى كه در صفحات گذشته مرقوم شد، توقیع (نامه) از جانب امام عصر علیه السلام براى برخى از اشخاص و سعادتمندان از جمله شیخ مفید رحمه الله، سید ابوالحسن اصفهانى رحمه الله و آیةالله مرعشى نجفى رحمه الله ارسال شده است. این ارتباط از جانب شیعیان و با اراده‏ى آنها نیز مى‏تواند انجام شود و بسیارى از شیعیان با استفاده از عریضه‏هایى كه پیرامون همین موضوع در كتب ادعیه از جمله صحیفة المباركةالمهدیة و كلمة الامام‏المهدى و... بیان شده است، به حوائج مادى و معنوى و... خود رسیده‏اند. از جمله آنها مى‏توان به قضیه‏ى زیر كه در كتاب شریف نجم‏الثاقب بیان شده است، اشاره نمود.

خلاصه بحث :

با توجه به مطالبى كه بیان شد، به امور زیر مى‏توان دست یافت:

1. ارتباط منهى در روایات، همان ارتباط با امام زمان‏علیه السلام به مانند نایبان خاص آن حضرت مى‏باشد، كه با اراده خود و در هر زمانى خدمت آن حضرت مشرف شده و از مكان سكونت ایشان باخبر بودند.

2. ارتباط جسمانى با امام زمان‏علیه السلام اگر از جانب آن بزرگوار و با اراده‏ى ایشان صورت پذیرد، ممكن و واقع نیز شده است.

3. در عصر غیبت كبرى (با توجه به روایاتى كه در این باره به دست ما رسیده است)، امام زمان‏علیه السلام داراى موالى و خدمت‏گذارانى مى‏باشند كه آنان در برخى از موارد، حاجت‏هاى شیعیان متوسل را برآورده مى‏كنند.

پی نوشت ها:

1-      یا ایّهاالذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله، لعلَّكم تفلحون.

2-      از جمله‏ى این قضایا مى‏توان به ماجراى تكان دهنده‏ى (شیخ جعفر كاظمینى) اشاره نمود؛ بركات حضرت ولى عصر علیه السلام (خلاصه عبقرى الحسان)، 118.

بخش مهدویت تبیان


منبع: سایت m-mahdi

نویسنده حمیدرضا محمدى

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.