بازار گرانی مسکن برای سرای آخرت

---

خیلی ها می گویند می ارزد؛ ارزش اش را دارد که آدم بعد از مرگش هم زیر سایه امامش باشد و خاک پای زائران روی قبرش بماند.   

تدفین در اسلام

در دین اسلام، مرده ها هم احترام دارند. نگاهی اجمالی به سرنوشت میت از زمان احتضار تا به خاك سپاری و اعمال شب وحشت و... همه و همه حكایت از احترام خاص اسلام به اموات است.

حكم اسلام درباره اموات بدین صورت بیان شده است :"غسل، كفن، نماز و دفن مسلمان اگر چه دوازده امامی نباشد بر هر مكفی واجب است و اگر بعضی انجام دهند، از دیگران ساقط می شود و چنانچه هیچ كس انجام ندهد، همه معصیت كرده اند. "چهار كار لازم است. اول تنظیف و غسل میت است كه نشان از توجه دقیق اسلام به پاكیزگی و طهارت است.

آب برای غسل میت

ویژگی آب هم بیان شده كه باید پاك و غیر غصبی باشد سه بار شستن، نوعی احترام است به كسی كه ؛

اولاً خداوند او را بالاترین مخلوق نامیده است. دوم اینكه اگر وی ركنی از خانواده بوده، بازماندگان او را با كمال محبت شستشو دهند. او گرچه از دنیا رفته ولی عُلقه خویشی و محبت همچنان باقی است. پس از آن حنوط است.

حنوط یا خوشبو كردن قسمتهایی كه به هنگام سجده روی زمین قرار می گرفته، نیز واجب است. كه این هم حكایت از خوش سلیقگی اسلام است. یعنی مردن شخص به معنای تمام شدن پرونده و مختومه بودن آن نیست.

پس از غسل نوبت پوشاندن میت است كه در سه تكه پارچه پاك و حلال واجب است وی را بپوشانند. پوشش از نیازهای فطری بشر است و این به لحاظ حفظ حرمت انسان ها است. كه بدن او عریان و بی لباس نماند حتی در صورتی كه جان و روح ندارد. سپس بر پیكر پاك مرحوم، نماز خوانده می شود.  

چگونه جسممان را بعد از مرگ سالم نگه داریم ؟

نمازی با پنج تكبیر كه نشان از پنج وعده نمازهای یومیه دارد. كه تشییع كنندگان همراه با ولی میت به جای آورده و جنازه را به سوی خوابگاه ابدی مشایعت میكنند. پاره ای دیگر از مستحبات هست كه روح آنها به ما می فهماند كه از منویات اسلام آن است كه همین جسم از زیر خاك سالم بماند و حتی روایت است كه كسی چهل مرتبه غسل جمعه را در روز جمعه نزدیك به زوال انجام دهد، جسدش نمی پوسد و درباره برخی از شهدا، منقول است كه جسم آنان سالم است. مانند حر بن یزید ریاحی كه برخی آن را دیده اند. و درباره برخی علماء ربانی هم منقول است كه جسم آنان در قبر پس از سالها سالم باقی مانده است.

و این مطلب كه در روز قیامت معاد جسمانی هم هست و عقیده شیعه هم بر آن است موید این است كه باقی ماندن جسم مدنظر اسلام است. در اسلام باقی ماندن جسم زیر خروارها خاك آن هم بدون تغذیه مادی،از ارزشها است و حاكی از سلامت روح مرحوم است. اسلام برای تشییع جنازه فرهنگ و آداب خاصی دارد حتی المقدور جنازه را بر روی دست حمل كنند. كیفیت دفن مردان با زنان اندكی متفاوت است. به لحاظ آثار تربیتی برای تشییع كنندگان میت را با ذكرهایی خاص تشییع می كنند. حضور در قبرستان و دفن میت در اماكن خاص نیز از دیگر برنامه های اسلام خاست.

خیلی ها می گویند می ارزد؛ ارزش اش را دارد که آدم بعد از مرگش هم زیر سایه امامش باشد و خاک پای زائران روی قبرش بماند. خیلی ها معتقدند می ارزد تمام پول عمرت را بدهی تا همین یک تکه قبر کوچک را در آن بارگاه عزیز به دست بیاوری.

به نظر این تصور که بتوان فلاسفه، شعرا، فقها، مجتهدین، حاکمان و در مجموع مشاهیر تاریخی در سال های مختلف و قرن های گوناگون را در یک زمان زیر یک سقف در کنار هم جمع کرد، سخت باشد اما این تصور در مرحله پایانی زندگی دنیوی و منزلگاه ابدی بعضی از مشاهیر به وقوع پیوسته و آنها را کنار هم گرد آورده است.

از آیت الله کاشانی مجتهد مبارز ملی شدن صنعت نفت، شیخ ابوالفتوح رازی نخستین مفسر قرآن به زبان فارسی، آیت الله شاه آبادی استاد عرفان امام خمینی(ره) و آیت الله حق شناس استاد اخلاق معاصر گرفته تا بدیع الزمان فروزانفر ادیب معاصر و ستارخان و قائم مقام فراهانی و... تا در نهایت ناصرالدین شاه قاجار، همگی خانه کوچک ابدی خود را در حرم حضرت عبدالعظیم(علیه السلام) برگزیده اند تا از برکات معنوی آن بارگاه مقدس بهره ای ببرند.

از گذشته ای دور تا به امروز این آرزوی هر مسلمانی بوده تا در چنین اماکن مقدسی که محل رفت و آمد زائرین و ملائک و محل برگزاری مراسم معنوی مختلف در طول سال است، به خاک سپرده و بهره ای از این برکات نصیبش شود، اما به نظر این آرزو برای عده ای به امری محال و دست نیافتنی تبدیل شده، چرا که هزینه مسکن ابدی در این اماکن از هزینه مسکن در دنیای فانی بیشتر شده است.

این یک واقعیت است که بازار گران ترین ها به خانه های ابدی هم کشیده شده و قبرها هم امروزه دچار اختلاف طبقاتی شده اند و درجه بندی شان براساس گشادی جیب آدم ها فرق می کند.

شاید بسیاری از ما از روی دیگر سکه شهر مردگان بی خبر باشیم، شهری که درست مثل خود تهران، خانه ها و محله های شمال شهری و جنوب شهری دارد و قیمت خانه های آن هم توافقی است.

راه حلی که جایگزین دارد

دفن شدن در اماکن متبرکه فضیلت زیادی دارد، فضیلتی که حتی تصورش دیدگان عاشقان ولایت را تر می کند اما آیا این تمام ماجراست؟ آیا کسی که عمری را به ظلم و تعدی گذرانده از جمله برخی سلاطین و پادشاهان به صرف دفن شدن در مشاهد مشرفه می تواند با خیال آسوده سر بر بالین خاک گذاشته و از هول حساب و کتاب دیار باقی در امان باشد؟

از طرفی شاید بتوان افزایش قیمت را یکی از راه های معدود جلوگیری از هجوم خانواده ها برای دفن امواتشان در اماکن متبرکه چون حرم سیدالکریم(علیه السلام) به شمار آورد که اگر جز این بود، تا به حال تمام صحن و سرای این آستان پر شده بود، حتی اگر قبرها را ده طبقه می کردند!

اما افزایش قیمت در این مکان ها به مرور زمان سبب فرهنگ سازی شده و به گورستان های عادی هم سرایت کرده و قیمت های مختلفی را برای قسمت های مختلف آن ها پدید آورده است.

اگرچه این یکی از علل این اتفاق است اما شاید تغییر ضابطه پذیرش اموات در این مکان های مقدس بتواند این الگو را تغییر دهد. انحصاری شدن دفن اموات در این مشاهد مشرفه به دفن علما، خانواده شهدا، دانشمندان متدین، حفاظ و قاریان قرآن و... می تواند یک الگوی مناسب ارائه کند. همچنین، می تواند این امید را در دل اقشار فوق ایجاد کند که لااقل در یک جای این دنیا پول نمی تواند کاری از پیش ببرد!    

دفن در اماکن متبرکه، رویایی برای خواب ابدی!

در ری و تهران پس از حرم حضرت عبدالعظیم(علیه السلام) که جایگاه ویژه ای نزد عام و خاص دارد، ابن بابویه و بهشت زهرا(سلام الله علیها) معروف ترین اماکنی هستند که خانواده های ساکن در تهران برای دفن اموات خود به آن مراجعه می کنند.

قبرستان ابن بابویه، قدیمی و کم وسعت است و به نظر می رسد بیشتر قبرهای موجود در آن خریداری شده و اموات در آن دفن شده اند. چند سال پیش به تعدادی از افرادی که در این قبرستان قبر پیش خریده کرده بودند، اعلام شد که دیگر در این مکان امکان دفن اموات نیست و معادل هر قبر در ابن بابویه، دو قبر در بهشت زهرا(سلام الله علیها) به آنان تحویل داده شد، در واقع قبور این افراد به بهشت زهرا(سلام الله علیها) منتقل شد.

تلاشی برای هیچ!

چنانچه پیش تر نیز گفته شد شاید بتوان توجیهی اعتقادی برای هزینه های سنگین دفن در اماکن متبرکه پیدا کرد اما آیا هزینه های سرسام آوری که برای خرید قبر در گورستان های عادی می شود، توجیهی شرعی دارد؟ آیا اینکه قبر ما در قسمت سنگ فرش شده، قرار گرفته باشد یا در قسمت خاکی توفیری می کند؟ آیا اگر سایه درختی بر سنگ قبر بیفتد با اینکه این اتفاق چند سال بعد روی دهد، تاثیری در شب اول قبر ما خواهد داشت؟

متاسفانه باید گفت که همه اینها ناشی از جهل و چشم و هم چشمی است وگرنه میت بیچاره بیش از قبر دو نبش و یک طبقه در جای خوش آب و هوا، نیازمند یک فاتحه خشک و خالی است تا پرونده زندگی اش را پربارتر کند. به هرحال، چنانچه هزینه های سنگین بابت خرید قبر در امور عام المنفعه از جمله ساخت مسجد، مدرسه، حوزه های علمیه، بیمارستان، مراکز فرهنگی، کمک برای تسهیل ازدواج جوانان، کمک به محرومان و ایتام و... صرف شود، هم مایه برکات مداوم و گسترده ای برای کشور و جامعه است و هم باقیات صالحات برای فرد خیر؛ در غیر این صورت آیا هارون الرشید، خلیفه ستمگر عباسی، از همجواری قبرش با قبر مطهر امام رضا(علیه السلام) بهره ای می برد؟ صرف هزینه های میلیونی برای خرید یک قبر دو متری در منطقه ویژه، به مرور زمان می تواند به ایجاد یک خرده فرهنگ نادرست تجملاتی در میان خانواده های ایرانی تبدیل شود که پایه گذار بسیاری از رسوم نادرست در مراسم ترحیم خواهد بود.

باید نگران بود چرا که افزایش نرخ زمین در این سرای کوتاه دامن گیر سرای آخرت هم شده است، با این حساب شاید باید از اکنون به فرزندامان بیاموزیم که از همان دوران بچگی قلک مسکن دنیا و آخرت را با هم پر کنند تا برای پایان عمر دغدغه ای نداشته باشند.

منابع :

سایت پگاه حوزه

باشگاه اندیشه