عوامل مؤثر در تعبیر خواب

---

نامش محمد فرزند سیرین بصری است، در تعبیر خواب قدرت فوق‌العاده‌ای داشت، سرچشمه‌ی تعبیرش ذوق سالم و فکر نافذ او بود.در تطبیق خواب با حقایق انسان عجیبی بود، برای تعبیر خواب از لطایف قرآن و روایات استفاده می‌کرد.

ابن سیرین که بود؟

او یکی از محدثان و فقیهان تابعی بصری که چند سده پس از مرگش به عنوان خواب‌گزاری چیره‌دست نامور گردید.

بررسی گذرا در روایات و آراء ابن سیرین در صحاح شش‌گانه بیانگر این واقعیت است که نویسندگان صحاح به ابن سیرین به عنوان فقیهی برجسته می‌نگریستند و رفتار و گفتارش را حجّت می‌دانستند. در این کتاب‌ها بیش از آنکه از او حدیثی روایت شده باشد، شاهد فتواهایش در باب‌های گوناگون فقه هستیم. ابن سیرین برای احادیث اهمیت بسیار قائل بود و می‌گفت که این حدیث‌ها دین است، بنگرید که دین خود را از چه کسی می‌گیرید.

تعبیر خواب ابن سیرین چیست. آیا واقعیت دارد ؟

اولاً ؛ اصل خواب و تعبیر آن مورد قبول همه است و واقعیت دارد .

ثانیاً؛ علم تعبیر خواب از هزاران سال پیش تا به امروز، همواره مورد توجه پیامبران و امامان و دانشمندان و عموم مردم بوده است. خدای تعالی این علم را به حضرت یوسف(علیه‌السلام) و بعضی از پیامبران داده است و قرآن شریف نیز بدان اشاره نموده است.

نکته مهم در تعبیر خواب

علم تعبیر خواب روشمند و بر اساس قاعده است. بحث تعبیر خواب بحث کارشناسی و بحث تخصص است که با قواعد خاص خودش انجام می‌گیرد و همانند علم تفسیر قرآن و دیگر علوم، باید روشمندانه انجام گیرد و قواعد خاص خودش را دارد.

آن چه در علم تعبیر خواب مهم است آن است که فرد از احاطه کافی برخوردار باشد و بر اساس قواعد خاص خود خواب‌ها را تعبیر و تفسیر بکند و روشنمندانه کار کارشناسی خود را دنبال کند. چنین کاری از ناحیه هر کس صورت گیرد ارزشمند است چه مطابق با واقع، واقع شود و چه به خطاء رود.

اگر هم کارشناس در کار خود خطاء‌کند، مرتکب گناه نشده و عذاب نمی‌بیند. چون کارش را روشنمندانه و بر اساس قواعد دنبال کرده است.

با استفاده از مقدمات فوق پیرامون کتاب تعبیر خواب ابن سیرین می‌توان گفت:

تعبیر خواب ابن سیرین کار کارشناسی است کما این که دیگران هم تعبیر خواب نموده‌اند و تعبیر خواب می‌کنند و هنوز هم هستند کسانی که تعبیر خواب می‌کنند، هر چند ممکن است به خطاء تعبیر خواب نمایند و تعبیر خوابشان مطابق با واقع نباشد. تخصص و کارشناسی به معنای عصمت و مصونیت از اشتباه و خطاء نیست. در کارشناسی روشمندی و احاطه بر قواعد مهم است.

پس به هر تقریر علم تعبیر خواب،‌ فنی است که ابن سیرین به طور نسبی از آن برخوردار بوده است و چون کار او از کارشناسی خاص خودش برخوردار است، به طور نسبی از ارزش خاصی هم برخوردار است. و این معنای معصوم بودن و مصون از اشتباه نیست. ممکن است تعبیر خواب او با واقع مطابقت نکند.

اثر زمان در تعبیر خواب

در متونی دیده می‌شود که بیان شده شب‌هایی از ماه خواب باطل ، شب‌هایی خواب کاملاً درسته، شبهایی درست است اما با تأخیر به وقوع می‌پیوندند. بعضی شب‌ها تعبیر برعکس دارد ....مگه روزها و شب‌های خدا باهم فرق دارند؟

همچنین نوشته است در بعضی از ساعت‌های شب خواب باطل و بعضی ساعات خواب تعبیر دارد مثلاً اول شب باشه باطله ، نزدیک اذان خواب صحیح است ، بعد از اذان نباید به خواب اعتنایی کرد ؟اما چرا؟

عناصری مانند زمان خواب ، مکان خوابیدن ، حالت خوابیدن و ... بر خواب‌هایی که انسان می‌بیند تأثیر می‌گذارند.همان گونه که این عوامل و حالات بر استجابت دعا تأثیر دارند.

نکته‌ی مهم دیگر اینکه تعبیر خواب ، علم مخصوصی دارد. در این علم بیان شده که زمان خواب دیدن مثل سر شب یا وسط شب یا آخر شب یا بعد از نماز صبح غالباً در تعبیر خواب تأثیر دارد. معمولاً خواب‌های صادقه نیمه‌های شب می‌باشد و معمولاً خواب‌های بعد از نماز صبح قابل تعبیر نیست، حتی فصل‌های سال هم در تعبیر خواب تأثیر دارد؛ مثلاً فردی در پاییز ببیند که درختان او میوه کرده است، این دلالت بر ضرر وی دارد و اگر هنگام بهار ببیند دلالت بر منفعت او دارد.

چرا زمان خواب دیدن در تعبیر خواب مهم است ؟

علت دقیق این که چرا زمان در تعبیر خواب نقش دارد، برای ما روشن نیست و تنها به آن مقدار و آن زمان‌هایی که در روایات آمده است بسنده می‌کنیم.(همچنان که برای ما مشخص نیست چرا نمازهای یومیه در این ساعات واجب شده‌اند و مثلاً چرا در فاصله بین طلوع آفتاب تا اذان ظهر هیچ نماز واجب یومیه‌ای نداریم و ....)

به عنوان نمونه : خواب صادقه، در ثلث آخر شب دیده می‌شود، که آن وقت نزول ملائکه است.(علامه محمد باقر مجلسی، حلیة المتقین (قم، انتشارات هجرت، 1373) ص 246. )

نکته :

منظور این است که بیشتر خواب‌های صادقه در این زمان‌ها دیده می‌شود نه این که فقط در این زمان‌ها است که رویا صادقه می‌شود.

حرفه‌ی افراد در تعبیر خواب مهم است !

حتی شخصی که خواب می‌بیند فرق دارد مثلاً اگر کاسب خواب ببیند کاسه شیر می‌نوشد دلالت بر کسب مال دارد؛ ولی اگر دانشجو و طالب علم چنین خوابی ببیند، دلالت به تحصیل علم دارد و... .

عاملی که ابن سیرین را معبّر خواب کرد !

ابن سیرین می‌گوید: در بازار به شغل بزازی اشتغال داشتم، زنی زیبا برای خرید به مغازه‌ام آمد، در حالی که نمی‌دانستم به خاطر جوانی و زیباییم عاشق من است، مقداری پارچه از من خرید و در میان بغچه پیچید، ناگهان گفت: ای مرد بزاز! فراموش کرده‌ام پول همراه خود بیاورم، این بغچه را به کمک من تا منزل من بیاور و آنجا پولش را دریافت کن! من به ناچار تا کنار خانه‌ی او رفتم، مرا به دهلیز خانه خواست، چون قدم در آنجا گذاشتم در را بست و پوشش از جمال خود برگرفت و اظهار کرد: مدتی است شیفته‌ی جمال توأم و راه رسیدن به وصالت را در این طریق دیدم، اکنون در این خانه تویی و من، باید کام مرا برآوری، ورنه کارت را به رسوایی می‌کشم.

به او گفتم: از خدا بترس، دامن به زنا آلوده مکن، زنا از گناهان کبیره و موجب ورود به آتش جهنم است. نصیحتم فایده نکرد، موعظه‌ام اثر نبخشید، از او خواستم از رفتن من به دستشویی مانع نشود، به خیال اینکه قضای حاجت دارم مرا آزاد گذاشت. به دستشویی رفتم، برای حفظ ایمان و آخرت و کرامت انسانی‌ام سراپای خود را به نجاست آلوده کردم، چون با آن وضع از آن محل بیرون آمدم، درب منزل را گشود و مرا بیرون کرد، خود را به آب رساندم، بدن و لباسم را شستم، در عوض اینکه به خاطر دینم خود را ساعتی به بوی بد آلودم، خداوند بویم را همچون بوی عطر قرار داد و دانش تعبیر خواب را به من مرحمت فرمود !

منابع :

سایت اندیشه قم

سایت پرسمان قرآنی

سایت حوزه