شاد بودن به چه قیمتی ؟!
در قرآن دو نوع شادی بیان شده است ؛ شادی بجا و نابجا .
ایام عید زمانی برای شاد بودنوتفریح می باشد ، در این مقاله بر آنیم که بررسی کنیم که چه چیز هایی عامل خوبی برای شاد بودن هستند و شادی های کذابی را نیز بیشتر بشناسیم .
- شادی‌های بجا
قرآن می‌فرماید : «وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»(روم/4) روزی كه حزب حق پیروز شود ، روز فرح اهل ایمان است . در آیه اول سوره روم آمده كه بین اهل كتاب و دشمنان جنگی شد كه اهل كتاب شكست خوردند .
قرآن پیشگویی كرد و فرمود : درست است كه طرفداران خدا شكست خوردند، اما مدتی نمی‌گذرد كه همین اهل كتاب شكست خورده، پیروز می‌شوند و آن ، روز شادی و «یوم الفرح» است .
عید واقعی وقتی است كه از زندگی خود ، باطل و ستمگر را بیرون کنیم ، نه اینکه با اعمالمان موجب تسلط بیگانگان به خود را فراهم سازیم .
قرآن در ادامه می فرماید : «یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ»(روم/5-4). مومن به یاری خدا شاد است . انسان مؤمن به آجیل و پسته و خرید عید شاد نیست ، بلکه هر زمانی كه امداد‌های الهی و لطف خداوند را نسبت به خود و دیگران مشاهده می کند، شاد می‌شود.
روز ترک گناه، عید است
امام علی علیه السلام می فرمایند : «كُلُّ یَوْمٍ لَا یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ عِیدٌ ؛ روز عید روزی است كه انسان بتواند ظلم و گناهی را انجام ندهد . (نهجالبلاغه، حكمت 428)
حدیث داریم: «فَلْیَكُنْ سُرُورُكَ بِمَا نِلْتَ مِنْ آخِرَتِكَ ؛ اگر از آخرت چیزی گیرتان آمد ، خوشحال و شاد باشید. »(نهجالبلاغه، نامه 22).
دنیا و مظاهرش ارزش ناراحتی یا شادی را ندارند . در این دنیا اگر پول نداشتیم ، خانه‌مان رنگ کرده نبود ، نتوانستیم لباس عید تهیه کنیم ، هیچ كدام مهم نیست ، بلکه سرور و شادی انسان باید در چیزی باشد كه سعادت ابدی در آن قرار گرفته باشد .
شادی به خاطر فضل و رحمت الهی
قرآن می‌فرماید: «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ »(یونس/58). اگر خدا به تو فضل و رحمت كرد، به فضل و رحمت خداباید شاد باشید .
تهیه شیرینی شب عید
شیرینی دو رقم است: 1- شیرینی مادی ، 2- شیرینی معنوی .
شیرینی مادی خوب است اما خوشا به حال كسانی كه در كنار شیرینی مادی عید ، به دنبال کسب شیرینی معنوی نیز می باشند ؛ در کنار خانه تکانی جسمانی ،خانه ی وجودیشان را نیز تکان داده و گناه و ناپاکی ها را از آن بیرون کرده اند .
- شادی های نابجا
عده ای از این که توانسته اند پول هایشان را در بانک ها و صندوقچه ها جمع کنند،خوشحال می باشند ،خوشحال هستند به اینكه كمك نكردند و بخیل بودند .
به عده ای می گوییم : حال که خداوند به شما تفضلی کرده و صاحب مال و منالی می باشید ، به دیگران کمک کنید ، در جواب می گویند : « قالَ إِنَّما أُوتیتُهُ عَلى عِلْمٍ عِنْدی»(قصص/78) ؛ من علم اقتصاد داشتم ، کم خوردم و گرد خوابیدم ، ذره ذره این ها را جمع کرده ام ، حالا وضعم خوب شده ، این ها را با تدبیر پس انداز کرده ام ، نمی توانم به این راحتی از بین ببرم !
اما این بیچارگان از این نکته غافل هستند که نه تنها با دادن در راه خدا مالشان اندکی کاستی نمی یابد ، بلکه یکی از راه های افزایش مال ، خرج کردن در راه خدا و برای خداوند است .
قرآن در مقابل شادی افرادی که همچون قارون مال ها را پی در پی جمع کرده و در طلب افزودن آن هستد ، می‌فرماید: «لا تَفْرَحْ»(قصص/76) خوشحال نباش، «إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْفَرِحینَ»(قصص/76). خداوندکسانی را که دلشان به مال و ثروت و هر آنچه مربوط به ظواهر است ، خوش می کنند را دوست ندارد .
در پایان سال وقتی به پای سخن عده ای می نشینیم و می پرسیم در سالی که گذشت چه کردی ؟ بیان می کنند : سال پیش خانه من خشت بود، آجر و سنگش کردم . وسیله ام دوچرخه بود، موتور شد. موتور بود، ماشین کردم . پیكان بود، بنز شد . موكت بود، قالی شد و هزاران سخن پیرامون ارتقای بعد مادی زندگی !
جوانی یك لنگ 700 تومانی بست و به حمام رفت. مرد حكیمی در حمام بود . جوان به پیش حکیم رفت و پرسید : پیرمرد، من چقدر می‌ارزم! حکیم گفت : 700 تومان!جوان ناراحت شد و بیان کرد : 700 تومان پول لنگم است .حکیم گفت : تو تنها لنگت ارزش دارد، اما خودت هیچ ارزشی نداری.
کمی بیاندیشیم ، حال که ماشین و خانه مان عوض شد، زندگی مادیمان تغییر کرده ، به راستی خودمان چه تغییری کرده ایم ؟!آیا در وجودمان حسنه ای را پرورش داده ایم ؟آیا در پی از بین بردن خصلتی بد از وجودمان بوده ایم ؟
شادی با گناه
قرآن می‌گوید: «ذلِكُمْ بِما كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ»(غافر/75) بعضی وقت‌ها انسان با گناه خوش است. در حدیث داریم که امام معصوم در این زمینه می فرماید : «إِیَّاكَ وَ الِابْتِهَاجَ بِالذَّنْبِ فَإِنَّ الِابْتِهَاجَ بِهِ أَعْظَمُ مِنْ رُكُوبِهِ ؛ كسی كه خوشحال به گناه باشد ،از خود گناه بدتر است. » (كشفالغمة، ج2، ص108)
ایام عید است و دور هم جمع می شویم ، مراقب باشیم که با انجام گناه ، شادنشویم ؛ غیبت کسی را نکنیم ، کسی را دست نیاندازیم ، ادای دیگران را در نیاوریم ، مسخره نکنیم ؛ (قرآن در این زمینه می فرماید : قرآن می‌گوید: «لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ»(حجرات/11). مسخره نكنید، شاید آن كسی را كه مسخره می‌كنید از شما بهتر باشد .) مواظب باشیم که عید وشادیمان را به گناه تبدیل نکنیم .
در روایتی داریم که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند : «مَنْ أَذْنَبَ ذَنْباً وَ هُوَ ضَاحِكٌ دَخَلَ النَّارَ وَ هُوَ بَاكٍ ؛ كسی كه وقت گناه می خندد، در حالی وارد جهنم می‌شود كه گریه می‌كند.» (ثوابالأعمال، ص223)
در سال گذشته چه کردیم ؟
یك كاغذ بردارید و روی آن بنویسید: « سال چگونه بر شما گذشت؟ از پارسال تا حالا چقدر پیشرفت كردید ؟ از پارسال تا حالا چقدر نماز با توجه خوانده اید ؟ در سالی که گذشت چند بار به عیادت بیماران رفته‌اید ؟ چند كتاب مطالعه كرده‌اید ؟ از پارسال تا حالا چند تا گره از كار مسلمان‌ها باز كردید ؟ »
بد نیست كه یك ساعت بنشینیم و خودمان را حساب كنیم . 365 روز از عمر ما كم شد ، در این مدت آیا از حسنات به اعمالمان افزوده ایم و یا خدایی ناکرده به نامه ی گناهان اضافه کرده ایم ؟!
نتیچه گیری :
بیایید در زندگیمان تغییری ایجاد کنیم ، از خدا شیرینی های معنوی را طلب کنیم : «أَذِقْنِی حَلَاوَة مُنَاجَاتِكَ»، «أَذِقْنِی حَلَاوَةَ الْمَغْفِرَةِ»(صحیفه سجادیه، دعاى 16) ، «أَذِقْنِی حَلَاوَةَ رَحْمَتِكَ»(أمالىمفید، ص91) ، و در کنار این خواستن ها ، تلاش هایمان را نیز افزون کنیم .
فرآوری : زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منبع :
- پایگاه حوزه
- اندیشه قم
- مقاله حجت الاسلام قرائتی پیرامون شادی
