اختراع عدالت!

هدف اساسی بعثت انبیاء علاوه بر برقراری ارتباط صحیح میان خدا و بنده، ایجاد روابط صالح و حسنه میان افراد بشر است که ایشان با یکدیگر بر اساس عدالت و صلح و صفا رفتار نمایند. از این رو از جمله اتفاقاتی که با ظهور مهدی موعود(عج) انجام می‌شود برقراری عدالت است.

افراد ضعیف وقتی در مقابل انسانهای قدرتمند قرار گرفتند چون زور نداشتند که با آنها مبارزه کنند «عدالت» را اختراع کردند که باید به آنها عمل شود!!

عدالتی که باید در میان بندگان برقرار شود عدالتی کلی و عدلی عمومی است نه عدل نسبی و فردی و شخصی! به عبارت دیگر عدالت برقرار شده در کل جهان عدالتی است که در سایه آنها همه ظلم ها و ستم ها، تبعیض ها و جنگ ها و نفرت ها، کینه ها و خونریزی ها، استثمارها و از لوازم آنها یعنی دروغها و نفاق ها و نیرنگ ها و به طور کلی همه مفاسد از میان بشریت رخت بر می بندد. آیه شریفه قرآن به این مطلب اشاره دارد:

وعدالله الذین امنوا منکم و عملواالصالحات لیستَخلِفَنَّهم فی الأرض کمااستخلَفَ الذین من قبلهم و لیمکّنَنَّ لهم دینهم الذّی ارتضی لهم و لیُبَدِّلَنهم من بعد خوفهم أمناً یعبدُونَنی لایُشرکونَ بی شیئاً؛ خداوند به کسانی که (به خدا و حجت عصر(عج)) ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند وعده فرمود که ایشان را وارثان زمین گرداند همان طور که امت های صالح پیامبران سلف را جانشین پیشینیان آنها نمود و این پسندیده آنها را (که اسلام واقعی است بر همه ادیان) تسلّط و تمکین عطا کند و به همه آنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ایمنی کامل دهد که مرا به یگانگی، بی هیچ شائبه شرک و ریا پرستش کنند. (نور/55)

عدالت نقطه مقابل ظلم و تبعیض است و به معنی آن است که هرکس به موجب استحقاق و حقی که به موجب کار و فعالیت خود به دست آورده است بهره مند گردد و ظلم آن است که حق فرد را از او دریغ نمایند و بگیرند. تبعیض هم به معنای آن است که دو فرد در شرایط مساوی به یکی موهبتی داده شود و از دیگری دریغ شود. بنابراین در تعریفی جامع می توان گفت: «اعطای حق هر ذی حقی» عدالت است!

آیا می توان گفت عدالت خواهی در نهاد بشر وجود دارد یا آنکه چنین نیست؟! عده ای معتقدند که چنین نیست که در نهاد بشر قوه و نیرویی به نام عدالت خواهی وجود داشته باشد. اکثر فلاسفه اروپایی این طور فکر می کنند و معتقدند که عدالت اختراع مردمان زبون و ضعیف است! یعنی افراد ضعیف وقتی در مقابل انسانهای قدرتمند قرار گرفتند چون زور نداشتند که با آنها مبارزه کنند «عدالت» را اختراع کردند که باید به آنها عمل شود!! از این رو به نظر این فلاسفه که از جمله آنها نیچه و ماکیاولی هستند نباید به دنبال عدالت بود چون اساساً حقیقتی ندارد بلکه باید سعی کرد قدرت به دست آورد!

برخی دیگر از فلاسفه غربی می گویند اگرچه عدالت واقعیتی ندارد و در نهاد بشر هم نیست امّا چیز خوبی است وباید به خاطر مصلحت های جمعی به دنبال آن رفت! از جمله این فلاسفه برتراندراسل است که می گوید با عدالت منافع افراد تأمین می شود و چون انسان منفعت پرست است پس عدالت برایش خوب است!

گروه دیگری از اندیشمندان غربی مارکسیسم ها هستند که معتقدند اگرچه عدالت در نهاد بشر وجود ندارد امّا چون فوایدی دارد باید به دنبال آن بود امّا خود انسان هیچ وقت نمی تواند عدالت را برقرار کند بلکه با تحول در ابزارهای تولید اقتصادی باید عدالت را برقرار کرد!

از این رو ظهور امام زمان (عج) تحقق عدالت و عدل کلی در جهان است که همه تئوری های غربی را نقش بر آب می کند!

اسلام چه می گوید؟!

از نظر اسلام انسان بالفطره عدالت خواه است و می خواهد عدالت برقرار شود امّا اگر امروزه دیده می شود برخی افراد از عدالت گریزان هستند علت آن است که هنوز به مرحله کمال نرسیده اند و تربیت نشده اند وگرنه نهاد انسان می پسندد که حق هرکس مطابق استحقاق او عطا شود.

نمونه و مصداق عینی عدالتخواهی در انسان را در امیرالمؤمنان علی(علیه‌السلام) می‌توان دید که به دنبال اجرای عدالت از هیچ کوششی دریغ نمی کند! در این مسأله هرگز نفع شخصی حضرت نیز مطرح نمی باشد بلکه چون عدالت امری الهی است امام به دنبال احقاق حقوق ستمدیدگان است.

با ظهور امام عصر(عج) بشریت از نظر عقل و علم به رشد و تکامل می رسد و در واقع تحت تربیت اسلامی قرار می گیرد و بدین ترتیب نهاد و فطرتش بیدار می شود و عدالت نیز که از جمله فطریات اوست در او زنده می شود. در این چنین انسانی عدالتخواهی زنده می شود و او به دنبال اجرای عدالت کلی در جهان و میان همه بشریت کوشش می کند.

از این رو ظهور امام زمان(عج) تحقق عدالت و عدل کلی در جهان است که همه تئوری‌های غربی را نقش بر آب می کند!

منابع و مآخذ

1- قرآن کریم

2- سیری در سیره ائمه اطهار- شهید مطهری

3- فضایل و سیره چهارده معصوم- عباس عزیزی

4- موعود در ادیان- امامی کاشانی

5- اسرار آل محمد (ص)- سلیم بن قیس هلالی

6- نامه هایی به برتراندراسل- علامه جعفری

7- شرح نهج البلاغه- علامه جعفری

8- تفسیر المیزان- علامه طباطبایی