انتقاد پژوهشگر كیهان به "درباره الی"
پیام فضلی‌نژاد در گفت‌و گو با فارس گفت: علی رغم اینكه نهادهای قانونی به تهیه‌كنندگان فیلم «درباره الی» هشدار داده بودند كه از این بازیگر در ساخت فیلم استفاده نكنند، كارگردان فیلم از وی استفاده كرد و به این هشدارهای قانونی كه پیش از ساخت فیلم داده شده بود، اعتنا نكرد.
وی ادامه داد: بازیگر زن فیلم «درباره الی» سال 1386 در فیلمی هالیوودی به نام «مجموعه دروغ‌ها» بازی كرد كه آن فیلم براساس برنامه تبلیغاتی سازمان جاسوسی سیا (CIA) ساخته شد. در بهار 1386، سازمان اطلاعات مركزی امریكا یكی از افسران پیشكسوت خود را به نام «پل باری» به عنوان رابط CIA در هالیوود معرفی كرد. پس از آن، «مایكل هایدن» كه ریاست امور هالیوود در CIA از هالیوود می‌خواهیم تا با تعریف كاركنان CIA به عنوان افراد بسیار ماهر، كارآمد و با شهامت به این سازمان در رسیدن به اهدافش هر چه بیشتر كمك كند.
وی افزود: گزارش این نشست را خبرگزاری «یونایتد پرس اینترنشنال» در 20 خرداد 1386 منتشر كرد. در مصوبه این نشست اعلام شد كه فیلم‌هایی با مضامین تبلیغاتی برای مطلوب جلوه دادن عملیات جهانی سیا در مبارزه با تروریسم باید ساخته شود و CIA نظارت بر فیلم‌نامه‌های این آثار را برعهده می‌گیرد.
فضلی‌نژاد اظهار داشت: همزمان با این نشست مشترك هالیوود و CIA ساخت فیلم مجموعه دروغ‌ها نیز كه به زندگی و مأموریت یك مأمور سیا در خاورمیانه برای كشف شبكه‌های تروریستی می‌پردازد، كلید خورد و یك بازیگر زن ایرانی جهت ایفای نقش جاسوسه فاسد این فیلم برگزیده شد.
او اضافه كرد: بنابراین مسئله نخست این است كه بازیگر فیلم «درباره الی» نه در یك فیلم هالیوودی بلكه در اثری امریكایی كه خط مشی تبلیغاتی سازمان جاسوسی سیا را پی می‌گیرد حضور یافته است و این فعل یك عمل مجرمانه و ضد ایرانی است. از حیث قضایی، دادستانی عمومی و انقلاب تهران به سبب اینكه یك تبعه ایران در پروژه‌ای علیه منافع ملی كشورش مشاركت داشته می‌تواند این بازیگر زن را به عنوان متهم تحت پیگرد قضایی قرار دهد. البته اینكه در تحقیقات امنیتی مشخص شود كه وی جاهل بوده مسئله دیگری است اما قطعاً فعل مجرمانه‌ای اتفاق افتاده كه مشمول مجازات كیفری می‌گردد. حداقل مجازات چنین بازیگرانی برای حضور در پروژه‌های سینمای هالیوود باید محرومیت آنان از هر گونه فعالیت در سینمای ایران باشد.
نویسنده كتاب شوالیه‌های ناتوی فرهنگی در مصاحبه با خبرنگار سینمایی ما افزود: این بازیگر زن، روز 16 مهر 87 در گفت‌وگویی با روزنامه نیویورك دیلی نیوز صراحتاً اقرار می‌كند كه قوانین اسلامی را زیر پا گذاشته است و می‌گوید به این دلیل نگران بازگشت به ایران است وقتی به این دلیل نگران بازگشت به ایران است وقتی این بازیگر می‌گوید می‌داند كه قانون اسلام را زیر پا گذاشته تكلیف مسئولان سینمای ایران با وی روشن است. البته ما جزئیات پشت پرده چگونگی حضور وی در هالیوود و رابطانی كه او را به رادلی اسكات معرفی كرده‌اند می‌دانیم و برنامه‌های بعدی این پروژه را كه در راستای ناتوی فرهنگی است، افشا خواهیم كرد.
وی اظهار داشت: بعد دیگر این پروژه ریشه در برنامه‌های وزارت‌خارجه ایالات متحده دارد. سه سال پیش جورج بوش رئیس‌جمهوری وقت امریكا درخواستی را از دستیار ویژه وزیر خارجه در امور فرهنگی دریافت كرد كه نام آن مبادلات مردم به مردم بود معاون رایس در آن درخواست، طرحی را با عنوان ارتباطات استراتژیك فرهنگی ارائه داد و از آنان به عنوان تعاملات كم هزینه یاد كرد. مضمون اصلی درخواست از رئیس‌جمهور امریكا این بود كه اجازه دهد وزارت‌خارجه با همكاری سازمان اطلاعات مركزی (سیا) برنامه‌های فرهنگی مشتركی را در امریكا با حضور هنرمندان ایرانی برگزار كند.
فضلی‌نژاد ادامه داد: اما نقطه حساس طرح BCA جایی بود كه هم دفتر فرهنگی مبادلات ایرانی امریكایی در وزارت خارجه ایالات متحده تأسیس شد و هم نماینده سازمان سیا در هالیوود تغییر كرد. بر اساس این تغییرات، رویكرد ایالات متحده به بازیگران ایرانی نیز رویكرد جدیدی شد و ابتدا یك بازیگر زن ایرانی برای بازی در فیلم مجموعه دروغ‌ها ساخته رادلی اسكات برگزیده شد.
وی گفت: همزمان با ساخت این فیلم هالیوودی بر اساس دستورالعمل مبادلات مردم به مردم و مصوبه نشست مشترك هالیوود با CIA وزارت خارجه امریكا نیز جزوه‌ای را منتشر كرد با مضمون اندیشه نماینده بودن این جزوه به كاركرد هنرمندان می‌پرداخت و این كه چگونه در برنامه دیپلماسی عمومی و فرهنگی اصلاً نمی‌گذراند طرف فوق ستاره شود. ارتباطات استراتژیك فرهنگی می‌توان از هنرمندان بیگانه به عنوان ابزار انتقال ارزش‌های سكولار امریكایی بهره گرفت و مسئله اصلی بحث ما نیز اینجاست. برخلاف كسانی كه موضوع حضور یك بازیگران سینمای ایران در جهان است، مسئله یك بحث امنیتی و نیز موضوعی هویتی است. برنامه مبادلات مردم به مردم راهبردی است كه وزارت خارجه امریكا آن را جزیی از حیات راهبرد امنیتی امریما در جهان خوانده است. در كتاب اقدامات جهانی: ایجاد یك پل ارتباطی تمام مصادیق آن اعم از سینكما، موسیقی، هنرهای تجسمی و حتی ژانرهای مطلوب برای آن معرفی شده است. وزارت خارجه امریكا رسماً اعلام كرده كه برای هنرمندان ایرانی در محصولات امریكایی موقعیت حضور و فعالیت ایجاد می‌كند تا براساس یك چشم‌انداز امنیتی بتواند از آنان به عنوان سفیران ارزش‌های سكولار ایالات متحده بهره گیرد.
پژوهشگر مؤسسه كیهان گفت: آنانی كه چشم و گوش خود را بسته‌اند و خوش‌خیالانه می‌گویند نباید به خاطر یك دختر بچه‌ای كه فقط 6 سكانس در یك فیلم هالیوودی بازی كرده سر و صدا راه بیاندازیم آنان هم بهتر است بروند كتابچه رسمی سیاست‌های مبادلات مردم به مردم را كه به امضای رئیس‌جمهور امریكا رسیده بخوانند و هم بدانند كه مسئله اصلی ما مسئله فروپاشی ایدئولوژیك و مخدوش شدن ساختارهای ارزشی و هنجارهای جامعه ایران است.
فضلی‌نژاد اظهار داشت: فروپاشی ایدئولوژیك مقدمه سقوط فیزیكال یك نظام است. ایالات متحده این سیاست را به مثابه دینامیزم اصلی پروژه براندازی نرم تعریف كرده و از آن به عنوان دیپلماسی عمومی در عرصه هنر یاد می‌كنند.
این عضو انجمن نویسندگان و منتقدان سینمایی ایران در ادامه گفت: سخن ما این است كه وقتی یك بازیگر زن توانمندی هنری خود را در خدمت سیاست ایالات متحده برای فروپاشی ارزش‌های جامعه خودش قرار می‌دهد چرای باید فعالیت او در سینمای ایران را برتابید؟ همه این تحلیل‌های مستند به كنار آیا این بازیگر از ارزش‌های اخلاقی و هویتی خود عدول نكرده است؟ آیا نقشی كه در فیلم پذیرفته دقیقاً توجیه سیاست‌های به اصطلاح ضدتروریستی امریكا علیه مسلمانان در خاورمیانه نبوده؟
وی افزود: بنابراین در دو سطح به این موضوع باید نگریست اول عدول از ارزش‌های اخلاقی و عرف جامعه ایران دوم حضور در پروژه امریكایی فروپاشی ایدئولوژیك كه ایالات متحده علیه ایرانیان دنبال می‌كند.
فضلی‌نژاد با اشاره به پایمردی ستایش برانگیز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در هر دو ماجرای حضور بازیگر زن ایرانی در هالیوود و نیز نمایش فیلم درباره الی گفت: آقای صفار هرندی به عنوان مدیری كه اصول مدیریت استراتژیك را می‌داند با اشراف پیرامون تبعات حضور این فیلم در جشنواره فیلم فجر گفتند كه اگر كسی قانون را زیر پا بگذارد، خود را زیر پا گذاشته است هنگام انتشار خبر حضور این بازیگر در فیلمی هالیوودی نیز آقای وزیر موضعی عالمانه گرفت و هزینه بسیاری را پرداخت از حیثیت خود مایه گذاشتند تا سینمای ایران تسلیم دیپلماسی فرهنگی ایالات متحده نشود و نتواند آثار و تبعاتش را بر سینمای ایران تحمیل نماید. در رخداد حضور فیلم درباره الی جوانمردانه ایستاد تا این فیلم به جشنواره راه نیابد. رئیس‌جمهور اصولگرا هم هیچ دستوری مبنی بر حضور این فیلم در جشنواره صادر نكرد بلكه فقط خواستار بررسی موضوع شد هشدارهای قانونی قبل از ساخت این فیلم از سوی نهادهای قانونی به تهیه‌كننده درباره الی برای عدم استفاده از این بازیگر در فیلم داده شده بود. اما معلوم نیست كه معاونت سینمایی وزارت ارشاد بر اثر كدامین فشارها تسلیم شد.
عضو دفتر پژوهش‌های مؤسسه كیهان ادامه داد: ظاهراً پس از اینكه اعلام كردند این فیلم روز 19 بهمن در جشنواره برلین به نمایش درمی‌آید معاون سینمایی تصمیم گرفت تا این فیلم اجازه نمایش در جشنواره را بیابد یعنی تسلیم دور زدن قانون توسط تهیه‌كننده فیلم شد تا از جشنواره برلین مبادا كه عقب بیفتند. البته دیدیم كه عوامل فیلم در یك دهن كجی آشكار در جشنواره فیلم فجر حضور پیدا نكردند و جشنواره برلین را به جشنواره فجر ترجیح دادند. البته اینها به معنای اكران عمومی فیلم درباره الی نیست و همه ما در برابر نمایش آن خواهیم ایستاد.
فضلی‌نژاد در پایان گفت: صورت مسئله روشن است. زن بازیگری به هویت ملی و دینی خود پشت كرده و عالمانه ابزار پروژه‌ای امریكایی شده است فعل فبیح و غیرقانونی او سبب اضرار به غیر (یعنی كارگردان فیلم) شده است. معلوم است كه آن بازیگر در اینجا هم مسئولیت مدنی برای جبران خسارت به تهیه‌كنندگان آن فیلم را دارد و هم مسئولیت كیفری دارد چرا در ارتكاب این فعل قبیح نظام باید هزینه بدهد؟ آن بازیگر باید مسئولیت رفتار غیرقانونی‌اش را بپذیرد و خسارات ناشی از آن را جبران كند. چرا معاونت سینمایی هزینه‌ای را كه وزیر ارشاد به سبب پایمردی بر سر این مسئله پرداخت زیر پا می‌گذارد و اجازه نمایش این فیسلم را در جشنواره فجر كه تابلوی ارزش‌های انقلابی ایرانیان است می‌دهد؟ مگر نه اینكه فعل قبیح آن بازیگر هویت ملی مجموعه بازیگران سینمای ایران را مخدوش كرد و با اصول و ارزش‌های سینمای انقلاب اسلامی در تعارض محض است؟ اگر چنین است كه هست چه اتفاقی افتاده كه آقایان به سبب یك فیلم حاضر می‌شوند به آن ارزش‌های فاخر پشت كند و عملاً در برابر یك پروژه امریكایی كه صبغه براندازی نرم دارد كوتاه بیایند؟
