صوت
اهداف
بعد از این درس دانش آموزان باید بتوانند که :
- زیر و بمی ِ صدا را با استفاده از طول اجسام در حال لرزش بیان کنند.
- معانی ِ لغات ِ "زیر و بمی ، منشاء صوت، موج یاب ، رسانش هوا و رسانش استخوانی " را یادبگیرند .
- در راستای تفهیم رسانش هوا و رسانش اجسام سخت ، تیز گوشی را با استفاده از دیاپازون بسنجند .
وسایل لازم
- خط کش چوب حصیری
- بطری ِ شیشه ای
- دیاپازون
- چوب تخت
- میله ی لاستیکی
روش تدریس
فعالیت اول :
ابتدا باید معانی ِ لغات کلیدی درس را برای دانش آموزان توضیح دهید .
فعالیت دوم :
با تکان دادن خط کش یا حصیر و افزایش سرعت و دامنه ی تکان دادن ، صدای زیر تری تولید کنید .
با تکان دادن خط کش یا حصیر و کاهش سرعت و دامنه ی تکان دادن ، صدای بم تری تولید کنید .
از بچه ها بخواهید هر آنچه دیده اند را یادداشت کنند .
فعالیت سوم :
یک بطری را تا نصفه پر از آب کنید و بطری دیگر را تا انتها از آب پر کنید .
با خط کش ضربات آرامی به دیواره های دو شیشه بزنید و زیری و بمی صدای دو شیشه را مقایسه کنید .
از بچه ها بخواهید هر آنچه دیده اند را یادداشت کنند .
فعالیت چهارم :
به هر گروه از دانش آموزان هشت بطری بدهید.
هر گروه با استفاده از بطری ها باید نت های موسیقی را درست کند و در هر شیشه به میزان مورد احتیاج آب پر کند .
هر گروه با استفاده از بطری ها یک پیانو درست می کند که با ضربه زدن به شیشه ها نت تولید می شود .
از بچه ها بخواهید هر آنچه دیده اند را یادداشت کنند .
نتیجه :
وقتی لرزش کمتر باشد صدای بم تری داریم و بالعکس .
فعالیت پنجم :
- دانش آموزان زمان رسانش هوا و رسانش اجسام سخت را با استفاده از دیاپازون اندازه گیری می کنند .
- آنها را به چهار گروه ِ تست کننده ، زمان گیرنده ، ضبط کننده وآزمایش شونده تقسیم کنید .
- تست کننده با استفاده از یک میله ی لاستیکی به دیاپازون ضربه می زند .
- سپس تست کننده دیاپازون را در پشت قطعه چوب از انتها می چسباند و چوب را از طرف دیگر در کنار نرمه ی گوش آزمایش شونده می گذارد .
- هم زمان، زمان گیرنده ، تا موقعی که صدایی شنیده شود ، زمان می گیرد (حتی کمترین صدایی که شنیده می شود)
- ضبط کننده زمان را بر حسب ثانیه یادداشت می کند.
- آزمایش شونده دست ضبط کننده را می گیرد و هنگامی که صدا را شنید دست خود را تکان می دهد .
- تست کننده تمام این مراحل را یک بار دیگر بر روی گوش چپ آزمایش می کند.
- تست کننده بار دیگر همین آزمایش را بر روی پیشانی فرد آزمایش شونده و درست بالا ابرو های وی انجام می دهد .
نتیجه گیری :
زمان صرف شده برای شنیدن صدای دیاپازون در چوب یا جسم سخت، کمتر از زمان شنیده شدن در هواست . انرژی بیشتری برای عبور از درون جسم سخت لازم است .
ارزشیابی
در پایان فعالیت چهارم از بچه ها بخواهید تا با استفاده از آنچه یادداشت کرده اند به این سوال پاسخ بدهند که چرا وقتی به بطری که محتوی آب کمتری است ضربه می زنید صدای زیر تری تولید می کند ؟
معیار ارزش یابی:
3 پاسخ دانش آموز شامل توضیح روشنی است، از اصول فراگرفته شده در کلاس استفاده کرده و در تایید توضیحش از مثالهایی از زندگی استفاده کرده است.
2 توضیح دانش آموز تقریبا ناکامل است.
1 توضیح بسیار اندک است یا اصلا به جواب نرسیده است.
0 هیچ تلاشی برای یافتن پاسخ نکرده است.
مترجم: بهنام تهرانی
