این فرصت طلایی را غنیمت بدانید

وقتی میوه های آبدار و خوشرنگ و متنوع تابستان را با اشتها و لذت می­ خوریم، شاید حواسمان نباشد که برای برداشت این نوبرانه­ های خوشمزه، زمان کاشت، زمستان است. باغدار هوشمند زمان­ شناس اما برای سرسبزی باغ میوه­ اش، زودتر از این­ها به فکر است.
تمثیل باغ میوه، گاهی برای مراقبت از باغ ایمان ما راهگشاست. ما صاحبان باغی هستیم که می­ تواند پرثمر و سرسبز و شاداب باشد و می­ تواند این­گونه نباشد. اگر بنشینیم و تماشاگر گذر روزگار باشیم و زمان­ های طلایی را در هیاهوی روزمرگی گم کنیم، در فصل برداشت، چیز زیادی دستمان را نمی­ گیرد.

اکنون در یکی از آن زمان­ های طلایی هستیم که باید هوشمندانه و بی دریغ، در باغ ایمان­مان بکاریم. "ماه رجب" یک فرصت طلایی است برای باغداران حواس ­جمع. آغاز یک سه­ گانه­ ی مهم در تقویم کسانی که به بالندگی و رشد معنوی می­ اندیشند. اگر فصل نوبرانه ­های شیرین ایمان و اگر  بهار قرآن، ماه مبارک رمضان است، آیا رجب، یک مقدمه­ ی مهم نیست؟

در ماه رجب، اتفاقات بی نظیری افتاده است. یک واقعه­ ی بی نظیر، در بیست و هفتم رجب، مبعث حضرت رسول اعظم صلی الله علیه و آله و سلم است یعنی میلاد مبارک "اسلام". واقعه ­ی عظیم دیگر، میلاد سیدالوصیین امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام است.
سیزدهم رجب، میلاد آقایی است که محرومان شهر، صدای قدم­ های شبانه ­ی او و برکات دست سخاوتمند او را می­ شناختند اما خودش را نه. آقایی که اگر بخواهیم در "یوم ندعوا کلَّ اُناسٍ بإمامهم"[1] ما را در گروه او بخوانند، باید امروز برای رجبی شدن تلاش کنیم.

رجب، افتخار دارد که ماه میلاد فرزندان پیامبر نیز باشد؛ اما فضیلت رجب، سابقه­ ی طولانی ­تری دارد به گونه ­ای که حتی پیش از اسلام یعنی در دوران جاهلیت نیز مردم برای ماه رجب حرمت قائل بودند.
دلایل دیگر عظمت ذاتی ماه رجب، از روایاتی فهمیده می­ شود که ماه رجب را معرفی کرده ­اند. ماه رجب، واسطه­ ی میان خدای سبحان با بندگان نامیده شده است: "من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده ­ام پس هركس به آن چنگ زند، به من مى­ رسد. "[2] یا این­که رجب نام نهر بهشتی است كه از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر است; بنابراین هركس یك روز از ماه رجب را روزه بدارد، خداوند از آن نهر به او خواهد نوشاند. [3]

فصل مهم کاشتن

در فضائل ماه رجب، بسیار گفته و شنیده شده؛ قصد ما یادآوری این نکته است که رجب، فصل مهم کاشتن است. رجب، یک آغاز مهم است. این نکته از بیان رسول خدا و اهل بیت عصمت علیهم السلام دانسته می­ شود. در روایات، از سه گانه ­ی ماه­ های رجب و شعبان و رمضان در کنار هم سخن به میان آمده و اعمال وارده­ ی آن­ها، به گونه ­ای نکته ­ی مورد نظر ما را تأیید می­ کنند. از حضرت رسول صلى الله علیه و آله روایت شده که: رجب ماه خدا است و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است.[4]

ماه استغفار

اگر قرار باشد دل ما، در ماه رمضان و شعبان، ظرف انوار قرآن و محبت اهل بیت علیهم السلام شود، لازم است اول پاکیزه و منزّه شود چرا که برای پر نمودن هر ظرفی، اول باید ظرف را تمیز کرد. توبه و استغفار، راه پالایش دل ماست و در بیان نورانی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، رجب ماه استغفار امت محمدی است.[5] در اعمال ماه رجب هم چند نوع استغفار به چند بیان آمده است که با مراجعه به کتاب مفاتیح، آموختنش آسان است. پس استغفار، کاشتن بذر پاکی است برای برداشت محبت و نور.

یکی دیگر از اعمال توصیه شده در ماه رجب، انفاق است. امام صادق (علیه السلام) از پدران گرامیش از امام على (علیه السلام) نقل مى كند كه آن حضرت فرمود: هركس به خاطر خدا در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند وى را آنچنان اكرام فرماید كه نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه بر قلب انسانى خطور كرده باشد.[6]

در میان اعمال و آداب ماه رجب، شاید این مورد، بیش از بقیه به حال و هوای این روزهای ما پیوند خورده باشد. در روزهایی که از بهار طبیعت شادمانیم و برای این شادمانی تدارک می­ بینیم؛ در روزهایی که به نو شدن و نو کردن فکر می ­کنیم؛ در روزهایی که برای دیدار همدیگر و انجام سنت زیبای صله­ ی ارحام آماده می­ شویم، خیلی به جاست که برای این عبادت ماه رجب یعنی انفاق و دستگیری از نیازمندان، حساب ویژه باز کنیم. دست به جیب شویم برای کاشتن بذری که ما را در زمره ­ی "رجبیون" قرار می­ دهد. اگر بذر سخاوت و انفاق را در رجب بکاریم، در شعبان که ماه رسول خدا و ائمه­ ی هدی علیهم السلام است، به خاندان رسالت که مرام و سیره­ ی تک تکشان انفاق بود، شبیه­ تر و نزدیک ­تر شده ­ایم و در رمضان المبارک که ماه امت پیامبر است، به خواهران و برادران ایمانی خود، مهربان­تر خواهیم شد و طبعاً به خدای مهربان این امت، مقرّب­تر.

---

پی نوشت:
[1] - (به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می­ خوانیم (اسراء، 71)
[2] -  اقبال الاعمال، 628
[3] - اقبال الاعمال، 635
[4] - مفاتیح الجنان
[5] -  از امام صادق(علیه السلام) روایت است که حضرت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود که: ماه رجب ماه استغفار امت من است پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را "أصب" مى‌گویند زیرا که رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مى‌شود پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ. (مفاتیح الجنان)
[6] -  فضائل الاشهر، 38