عملی که سبب سعادت و عاقبت بخیری می شود
شطیطه؛ بانوی فقیری که عاقبت بخیر شد
شخصی است به نام «شطیطه». این نام برای بیدار‌دلان با بصیرت، بسیار آشناست. او زنی پارسا و نیکو‌سرشت اما فقیر و تنگدست بود. مال و منال قابل توجهی نداشت؛ ولی ویژگی داشت که سبب عاقبت بخیری او شد.
این حدیث شریف اهمیت شناخت امام زمان و پیروی از ایشان را در قالب هشدار بیان کرده است تا مسلمانان از خواب غفلت بیدار شوند و برای عاقبت به خیر شدن، امام زمانشان را بشناسند و در همه حال از ایشان پیروی کنند.
شطیطۀ بیداردل
یکی از بندگان صالح خدا که دل امام زمانش را شاد کرد و دعای ایشان شامل حالش شد شخصی است به نام «شطیطه». این نام برای بیدار‌دلان با بصیرت، بسیار آشناست. او زنی پارسا و نیکو‌سرشت اما فقیر و تنگدست بود. مال و منال قابل توجهی نداشت؛ ولی ایمانی محکم و یقینی ژرف داشت که سبب عاقبت به خیری او شد. این بانوی والا مقام، در زمان امام موسی بن جعفر علیه السلام زندگی می‌کرد و از محبت و لطف امام کاظم علیه السلام بهره مند بود. برای پی بردن به گوشه‌ای از شخصیت ارزشمند شطیطه، حکایتی عبرت آموز را می خوانیم:| بیشتر بخوانیم: حضرت معصومه(سلام الله علیها) را چه کسی دفن کرد؟ اگر می خواهید نسلتان پاک باشد..... |
ضرورت حق باوری
عده‌ای از اهالی نیشابور، قصد سفر به مدینه و دیدار با امام کاظم علیه السلام را داشتند. از بین آنان علی بن راشد به نمایندگی از مردم نیشابور، عهده دار شد که سهم امام را تحویل گرفته، آن را به امام کاظم علیه السلام برساند. بنابراین هرکس سهم امام به عهده‌اش بود آن را ادا کرد و به علی بن راشد تحویل داد.در این میان، شطیطه که دارای تمکن مالی نبود، یک قواره پارچه و یک درهم سهم امام را نزد علی‌بن راشد برد. سهمی که شطیطه بر عهده داشت در مقایسه با سایر اموال بسیار کم و نا چیز بود؛ اما اخلاص و وظیفه‌شناسیِ شطیطه را به نمایش گذاشت.[1]
علی‌بن راشد به دلیل ناچیز بودن سهم شطیطه، خجلت زده شد و [ظاهرا با اکراه آن را قبول کرد]. شطیطه که این مطلب را دریافت به او گفت: بیان كردن حق و ابراز آن خجالت ندارد؛[2] خجلت زدگی در این است که بمیرم و دَینی از امام بر گردنم باشد؛ سهم من همین مقدار است و بیشتر از آن وظیفه‌ای ندارم. آن روز گذشت و علی بن راشد به مدینه رسید و امانت شیعیان را به امام کاظم علیه اسللام تقدیم کرد؛ اما از شطیطه یادی نکرد!
در این هنگام امام کاظم علیه السلام علی‌بن راشد را غافلگیر کرد و نشانیِ پارچه و مقدار پول شطیطه را ذکر كرد و در ادامه از او خواست آن را نیز تحویل دهد! هنگامی که امام کاظم علیه السلام آن را دریافت كرد فرمود: سلام مرا به او برسان و بگو عمرش رو به پایان است و چند روزی بیشتر زنده نخواهد ماند. سپس پارچه‌ای به علی بن راشد داد و فرمود: این پارچه را كه كفن خودم هست به علاوۀ چهل درهم به شطیطه برسان، به او بگو من بر تو نماز میت خواهم خواند.
علی‌بن راشد پس از مراسم حج به نیشابور بازگشت و هدیه و پیغام امام كاظم علیه السلام را به او رساند. شطیطه از دریافت پیام و شنیدن آن خبر، بسیار شادمان شد و مردم نیشابور به حال او غبطه خوردند. از آن پس شطیطه خوشحال بود و خود را برای ملاقات خدا آماده می‌كرد. نوزده روز پس از بازگشت علی بن راشد، شطیطه چشم از جهان فروبست و در جوار الهی آرام گرفت. شطیطه با عمل و توجه به آموزه‌های دینی و جلب رضایت امام زمانش، دین و دنیایش را بیمه كرد و لیاقتش را به حدی رساند كه امام معصوم به او سلام کرد و بر پیکر او نماز گزارد[3]. او از خدا خشنود شد و خدا از او؛ زیرا رضای خدا در گرو رضای امام زمان است.
این حکایت مختصر و رخدادهای فراوان دیگر که در تاریخ اسلام ثبت شده است گویای این مطلب است که بصیرت دربارۀ امام هر زمان، مرد و زن نمی‌شناسد و هر مسلمانی باید در پی کسب این فضیلت بزرگ برآید. شایسته است مرد و زن مسلمان، سرگذشت شطیطه و امثال او را مطالعه کرده، عملکرد نجات بخش آنان را در زندگی سرمشق خود قرار دهد و در عمل، خود را به آنان نزدیک کند؛ زیرا آنان سعادتمندان واقعی و ره یافتگانِ به قرب و رحمت ابدیِ خدایند.
روح شان شاد و راه‌شان پر رهرو باد!
بارگاه ملكوتی او در نیشابور، زیارتگاه خاص و عام است و مردم از بركات معنوی آن بانوی پارسا بهره‌مند می‌شوند.
پی نوشت:
[1] . منتهی الآمال، ج 2، صص 360 و 361.
[2] . برگرفته از آیه 53 احزاب: «ولی خدا از گفتن حق شرم نمی دارد» .
[3] . حدیث نیکان، ص154.
