در قرض هایتان ضامن بگیرید
قرآن مجید اصرار دارد بین طلبكار و بدهكار سند ضمانتى ردّ و بدل شود، كه خداى ناخواسته مشكلى پیش نیاید.
بخش قرآن تبیان
در سوره مباركه بقره مىفرماید:
یأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِذَا تَدَایَنتُم بِدَیْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْیَكْتُب بَّیْنَكُمْ كَاتِبُ بِالْعَدْلِ وَلَا یَأْبَ كَاتِبٌ أَن یَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ فَلْیَكْتُبْ وَلْیُمْلِلِ الَّذِى عَلَیْهِ الْحَقُّ وَلْیَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا یَبْخَسْ مِنْهُ شَیًا فَإِن كَانَ الَّذِى عَلَیْهِ الْحَقُّ سَفِیهًا أَوْضَعِیفًا أَوْ لَایَسْتَطِیعُ أَن یُمِلَّ هُوَ فَلْیُمْلِلْ وَلِیُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِیدَیْنِ مِن رّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ یَكُونَا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى وَلَا یَأْبَ الشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْ وَلَا تَسَمُواْ أَن تَكْتُبُوهُ صَغِیرًا أَوْ كَبِیرًا إِلَى أَجَلِهِذَ لِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهدَةِ وَأَدْنَى أَلَّا تَرْتَابُواْ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجرَةً حَاضِرَةً تُدِیرُونَهَا بَیْنَكُمْ فَلَیْسَ عَلَیْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُواْ إِذَا تَبَایَعْتُمْ وَلَا یُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِیدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ وَیُعَلّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلّ شَىْءٍ عَلِیمٌ» «بقره (2): 282.»
اى اهل ایمان! چنانچه وامى به یكدیگر تا سر آمد معینى، دادید، لازم است آن را بنویسید. و باید نویسندهاى [سَنَدش را] در میان خودتان به عدالت بنویسد. و نباید هیچ نویسندهاى از نوشتن سند همان گونه كه خدا [بر اساس قوانین شرعى] به او آموخته است، دریغ ورزد. او باید بنویسد، و كسى كه حقْ به عهده اوست باید [كلامش را جهت تنظیم سند براى نویسنده] املا كند، و از خدا كه پروردگار اوست پروا نماید و از حق چیزى را نكاهد. و اگر كسى كه حق به عهده اوست، سفیه یا ناتوان باشد، یا [به علتى] نتواند املا كند، ولىّ و سرپرست او به عدالت املا كند. و دو شاهد از مردانتان را [بر این حق] شاهد بگیرید، و اگر دو مرد نبود، یك مرد و دو زن را از میان شاهدانى كه مىپسندید، شاهد بگیرید تا اگر یكى از آن دو زن [واقعیّت را] فراموش كرد، آن دیگرى او را یادآورى كند.
هرگاه داد و ستد كنید، شاهد بگیرید. و نباید به نویسنده و شاهد زیان برسد و اگر زیان برسانید، خروج از اطاعت خداست كه گریبانگیر شما شده است و از خدا پروا كنید و خدا [احكامش را] به شما مىآموزد و خدا به همه چیز داناست.
و شاهدان هنگامى كه [براى اداى شهادت] دعوت شوند [از پاسخ دعوت] امتناع نورزند، و از نوشتن [سندِ وام] تا سرآمد معیّنش، كوچك باشد یا بزرگ، ملول نشوید، این [كار] نزد خدا عادلانهتر و براى اقامه شهادت پابرجاتر، و به این كه [در جنس وام، اندازه آن و زمان پرداختش] شك نكنید [و ستیز و نزاعى پیش نیاید،] نزدیكتر است. مگر آن كه داد و ستدى نقدى باشد كه آن را میان خود دست به دست مىكنید، در این صورت بر شما گناهى نیست كه آن را ننویسید.
و هرگاه داد و ستد كنید، شاهد بگیرید. و نباید به نویسنده و شاهد زیان برسد و اگر زیان برسانید، خروج از اطاعت خداست كه گریبانگیر شما شده است و از خدا پروا كنید و خدا [احكامش را] به شما مىآموزد و خدا به همه چیز داناست.منبع:
انصاریان،تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، ج10، ص: 105
