تبیان، دستیار زندگی
با فرارسیدن عید نوروز و تعطیلات آن، دید و بازدیدها و مسافرت ها، فرصت های ویژه ای هستند که با استفاده از آنها می توان بسیاری از کارهای خیری که قبلاً امکان انجام آن نبود را انجام داد و ضمن حل بسیاری از مشکلات اقوام و نزدیکا
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : محسن رفیعی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بازخوانی یک کار خیر در ایام نوروز

با فرارسیدن عید نوروز و تعطیلات آن، دید و بازدیدها و مسافرت ها، فرصت های ویژه ای هستند که با استفاده از آنها می توان بسیاری از کارهای خیری که قبلاً امکان انجام آن نبود را انجام داد و ضمن حل بسیاری از مشکلات اقوام و نزدیکان، دلهای زیادی را شاد و به یکدیگر نزدیک کرد. همه اینها از جمله بهترین عیدی هایی هستند که با اشاره به برخی از آنها نکاتی را متذکّر می شویم.

حجت الاسلام محسن رفیعی- کارشناس حوزه/ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

کار خیر، نوروز، عیدی

چه روزی عید است؟

از نگاه دینی، همه لحظات عُمر انسان این قابلیّت را دارا هستند که عید باشند. در تعریفی که از امام علی (علیه السلام) در رابطه با عید نقل شده است ایشان می فرمایند: كُلُّ یَومٍ لا یُعصَی اللَّهُ فیهِ فَهُوَ عِیدٌ؛ هر روزی كه در آن خداوند نافرمانی نشود، عید است. (نهج‏البلاغه ، حكمت ۴۲۸)

با این تعریف، هر لحظه ای از عمر انسان که صرف بندگی خدا و انجام دستورات الهی گردد، عید محسوب می شود. اگر هم ایّامی به عنوان عید برای مسلمین قرار داده شده اند به واسطه خصوصیّت ویژه ای است که آن ایّام و یادآوری آنها، در هدایت انسانها به سوی بندگی بهتر دارند. عید نوروز نیز به واسطه فرصت های نابی که برای انجام کارهای خیر و بندگی بهتر در اختیار انسان قرار می دهد، از این قبیل است.

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: مَن زَوَّجَ اَعزَباً کانَ مِمَّن یَنظُرُ اللهُ اِلُیهِ یَومَ القِیمَةِ؛ کسی که جوان عزبی(مجردی) را زن دهد، از آن هایی خواهد بود که روز قیامت خداوند به او نگاه می کند و مورد نظر(و لطف) خداوند خواهد بود. (وسائل الشیعه، ج 14: 26)

هدیه و عیدی دادن

رسم عیدی دادن، بازخوانی کار خیری است به نام "هدیه دادن" که آثار و برکات ویژه ای دارد که در اینجا مورد بحث ما نیست. فقط به دو روایت از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) اشاره می کنیم که می فرمایند: لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا و َتَهادَوا وَ أَدَّوُا المانَةَ؛ لَا تَزَالُ‏ أُمَّتِی‏ بِخَیْرٍ مَا تَحَابُّوا وَ تَهَادَوْا وَ أَدَّوُا الْأَمَانَة؛ امّت من تا هنگامى كه یكدیگر را دوست بدارند، به یكدیگر هدیه دهند و امانتدارى كنند، در خیر و خوبى خواهند بود. (عیون اخبار الرضا ج2، ص29، ح25) و نیز فرمودند: تَهادَوا فَإِنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ؛ به یكدیگر هدیه بدهید، زیرا كینه ها را از بین مى برد. (كافى(ط-الاسلامیه) ج5، ص144، ح14؛ من لا یحضر الفقیه ج3، ص299)

آنچه در اینجا مورد بررسی قرار خواهیم داد، انواع و مراتب هدیه است. اینکه چه هدیه بدهیم و اصولاً بهترین هدایا چه چیزهایی هستند.

هدیه؛ رفع گرفتاری

هدف از صله ارحام و دید و بازدید با اقوام و نزدیکان، این است که ضمن نزدیکتر شدن دلها با یکدیگر و اطّلاع از مشکلات یکدیگر، بتوانیم گرفتاری یکدیگر را مرتفع کنیم. اصل، این است؛ رفع گرفتاری های مادّی یا معنوی و روحی!

به عبارت دیگر؛ اقوام، بهترین کمک کننده یکدیگر برای رشد و تعالی مادّی و معنوی هستند. قرآن کریم می فرماید: إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی وَ ینْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکرِ وَالْبَغْی یعِظُکمْ لَعَلَّکمْ تَذَکرُونَ؛ در حقیقت، خدا به دادگرى و نیكوكارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‏دهد و از كار زشت و ناپسند و ستم باز مى‏دارد. به شما اندرز مى‏دهد، باشد كه پند گیرید. (نحل؛ 90) بخشش، گاهی مادّی و گاهی معنوی است.

هدف از صله ارحام و دید و بازدید با اقوام و نزدیکان، این است که ضمن نزدیکتر شدن دلها با یکدیگر و اطّلاع از مشکلات یکدیگر، بتوانیم گرفتاری یکدیگر را مرتفع کنیم. اصل، این است؛ رفع گرفتاری های مادّی یا معنوی و روحی! به عبارت دیگر؛ اقوام، بهترین کمک کننده یکدیگر برای رشد و تعالی مادّی و معنوی هستند

بهترین هدیه

مهمترین اصل در هدیه و عیدی دادن، چیزی است که به کار طرف مقابل بیاید و بتواند بهترین استفاده را از آن ببرد. امام علی (علیه السلام) در این باره می فرمایند: لَأن اُهدِی لأخِی المُسلِمِ هَدِیَّةً تَنفَعُهُ أحَبُّ إلیَّ مِن أن أتَصَدَّقَ بمِثلِها؛ اگر به برادر مسلمان خود هدیه اى دهم كه به كارش آید، خوش تر است نزد من از اینكه همانند آن هدیه، صدقه دهم. (الكافی: ج5، ص144، ح12)

گاهی مهمترین کار، برطرف کردن نیاز مادّی اقوام است و گاهی ضمن هدیه مادّی، هدایای معنوی (مثل راهنمایی کردن و درددل کردن با او) ضروری تر است. پس بهترین هدیه، آن است که بیشتر از هر چیز دیگر به کار انسان بیاید و مشکلات بزرگتری را از شخص برطرف نماید.

مشکلات خانواده ها

چنانکه گفته شد؛ هدیه ای که بزرگترین مشکلات را بر طرف کند بهترین عیدی است و باعث نشاط و خوشحالی بیشتری خواهد شد. بیشترین مشکلات خانواده ها در حوزه جوانان، شغل و ازدواج آنهاست. اگر بتوان با همکاری بقیه اقوام، مشکلات اینچنینی از اقوام را برطرف کنیم، مسلّماً بهترین عیدی است و بزرگترین کار را برای اقوام خود انجام داده ایم. یادمان باشد که همه می توانند کمک کنند(هر کسی به اندازه توانش!) امیر مؤمنان علیه السلام فرمود: صِلُوا أَرْحامَكُمْ وَ لَوْ بِالتَّسْلیمِ؛ با بستگان خود صله رحم كنید، گرچه با سلام‏كردن (به آنان) باشد. (اصول كافى، ج 2، ص 155) پس اگر دست به دست هم دهیم بسیاری از این مشکلات، حل شدنی خواهد بود.

وساطت برای ازدواج

پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) می فرمایند: مَن زوّج اخاهُ المؤمِنُ اِمرئةً یَأنِسُ بِها وَ تَشُدُّ عَضُدَهُ وَ یَستَریحُ اِلَیها، زَوّجَهُ اللهُ مِن الحُورِ العین، وَ آنَسَهُ بِمَن اَحَبَّ مِن الصِّدیقین مِن اهلِ بَیتِ نَبیّهِ (ص) وَ اِخوانِهِ وَ آنَسَهُم بِهِم؛ کسی که به برادر دینی خود، زنی که موجب انس با وی و افزایش توان و آسایش و راحتی او باشد تزویج کند، خداوند نیز(در بهشت) حورالعین را به تزویج وی درآورده و او را با هر کدام از صدیقین آل البیت پیامبر(صلی الله و علیه وآله) و یا دوستانش که بخواهد مأنوس می فرماید. (مستدرک الوسائل، ج14: 173)

مهمترین اصل در هدیه و عیدی دادن، چیزی است که به کار طرف مقابل بیاید و بتواند بهترین استفاده را از آن ببرد. امام علی (علیه السلام) در این باره می فرمایند: لَأن اُهدِی لأخِی المُسلِمِ هَدِیَّةً تَنفَعُهُ أحَبُّ إلیَّ مِن أن أتَصَدَّقَ بمِثلِها؛ اگر به برادر مسلمان خود هدیه اى دهم كه به كارش آید، خوش تر است نزد من از اینكه همانند آن هدیه، صدقه دهم. (الكافی: ج5، ص144، ح12)

همچنین امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: مَن زَوَّجَ اَعزَباً کانَ مِمَّن یَنظُرُ اللهُ اِلُیهِ یَومَ القِیمَةِ؛ کسی که جوان عزبی(مجردی) را زن دهد، از آن هایی خواهد بود که روز قیامت خداوند به او نگاه می کند و مورد نظر(و لطف) خداوند خواهد بود. (وسائل الشیعه، ج 14: 26) و نیز ایشان از حضرت علی (علیه السلام) نقل می فرمایند: اَفضَلُ الشِّفاعاتِ، اَن تَشفَعَ بَینَ اثنَتَینِ فی نِکاحٍ حَتی بِهِ یَجمَعَ اللهُ بَینَهُما؛ بهترین پا درمیانی ها، واسطه شدن بین دو نفر برای عقد نکاح است، تا اینکه خداوند بین آن ها ایجاد وصلت نماید. (همان: 27)

باید در این ایّام تعطیلات نوروزی، نسبت به چنین کمک هایی توجّه وافر داشته باشیم. اینهاست که عید واقعی را محقّق می کند و دین جوانانمان را محفوظ می دارد.

ایجاد شغل

یکی از مشکلات بسیاری از خانواده های امروزی داشتن جوانان بیکار در خانه است. اگر می توانیم خودمان یا با کمک دیگران برای آنان کاری مهیّا کنیم، قطعاً یکی از حقوق خویشاوندی را انجام داده ایم. شخصی از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) پرسید: حقّ این فرزند بر من چیست؟ پیامبر فرمودند: تُحسِنُ اسمَهُ وَ اَدَبَهُ وَ تَضَعُهُ مَوضِعا حَسَناً؛ اسم خوب برایش انتخاب كنى، به خوبى او را تربیت نمایى و به كارى مناسب و پسندیده بگمارى. (وسایل الشیعه ج21 ، ص390 ، ح2738)  این وظیفه پدر، در بسیاری از مواقع بدون کمک اقوام و خویشان ممکن نیست.

پس چه خوب است که در تعطیلات نوروز با همفکری یکدیگر گره از مشکلات اقتصادی، عقیدتی و معنوی جوان هایمان بازکنیم. این کار، بهترین عیدی هاست.


مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.