چند ویژگی برای انتخاب دوست خوب

در ایام راهپیمایی اربعین حسینی هستیم و قطعاً با دوستانی همراه و همنشین بوده ایم و با عده ای از عزیزان می خواهیم که دوستیمان پایدار بماند.
با توجه به اهمیتی که دوست در شخصیت و سعادت و شقاوت انسان دارد و توجهی که قرآن کریم و اهل بیت در این زمینه دارند، در این فرصت چند نکته ی قرآنی را یادآوری می کنیم که اگر می خواهیم دوست و همنشین خوبی برای خود بر گزینیم، باید چه ویژگی هایی داشته باشد...

مصادیق دوستان

دوستان آدمی به سه دسته تقسیم می شوند:
اول دوستی که بسیار بی وفا بوده و پس از مرگ شما را تنها می گذارد.
دوم دوستی است که تا قبر با شماست، اما پس از آن که شما را دفن کرد، دیگر به سراغتان نمی آید.
دسته سوم نیز دوستی است که همیشه و همه جا حتی در قیامت و یا بهشت و جهنم با شما خواهد بود.

گروه اول مال و دارایی انسان است که پس از جان دادن به وارث ها منتقل می شود، گروه دوم اهل و عیال و دوستان هستند که تا قبر با شما هستند و گروه سوم اعمال شماست "وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا(کهف،49)" که در همه جا با شماست و شما را همراهی می کند.
در سوره فرقان خداوند حال برخی ظالمان را این گونه بیان می دارد: (روز قیامت) روزی است كه می بینی ظالم (از شدت حسرت) دست خود را می گزد و (می گوید: ای كاش با فلان شخص دوست نمی شدم! (فرقان، 27)
امیرالمومنین (علیه السلام) می فرماید: كسی كه شخصیت او بر شما مشتبه شد و از دین او اطلاعی نداشتید، به دوستانش نگاه كنید؛ اگر آنان از اهل دین خدایند، پس آن شخص نیز بر دین خداست، ولی اگر دوستان وی بر غیر دین خدا بودند پس بدانید كه او نیز هیچ بهره ای از دین خدا ندارد.

نمونه هایی از ویژگی های معنوی دوست و رفیق در بیان قرآن

1- ایمان، بهترین زیر بنای دوستی
ایمان، بهترین زیر بنای دوستی است: یگانه چیزى كه اصالت و استوارى دارد، ایمان به اعتقادات و اصول دینی است. اگر رفاقت و دوستى انسان، با دیگران، به جهت پیوندشان با خدا باشد، گسسته نمى شود؛ زیرا بر پایه ای محكم بنا شده است و این ویژگى آیین جاویدان اسلام است كه زیر بناى همه چیز را ایمان قرار داده است و در این مكتب اصیل و ارزنده، دوستى و دشمنى هایى كه بر پایه ایمان استوار است و فقط براى خدا باشد، نیرومندترین ارتباط بین آفرینند جهان و آفریدگان به شمار مى آید.
قرآن شریف در این رابطه آیات گوناگونی دارد که در ضمن آنها، مردم و مومنان را از برقرار کردن پیوند دوستی و مودّت با کافران، مشرکان و منافقان بر حذر می دارد؛ مانند: «افراد باایمان نباید به جاى مومنان، كافران را دوست و سرپرست خود انتخاب كنند و هر كس چنین كند، هیچ رابطه اى با خدا ندارد (و پیوند او به كلّى از خدا گسسته مى شود) مگر این كه از آنها بپرهیزید...» (آل عمران، 28)

2- عیبت را به تو تذکر دهد
دوست خوب، در نگاه روایات، دوستی است که چون آینه، عیب ها را به ما نشان داده تا ما به اصلاح آنها بپردازیم؛ چرا که او به درستی و سعادت دوست خویش علاقمند است و به انگیزه خیرخواهى، عیب او را بر وى ارائه مى كند و او را آگاه مى سازد كه تا او خود را اصلاح نماید.
در قرآن کریم نیز چنین آمده است که: «مردان و زنان باایمان، ولىّ (و یار و یاور) یكدیگرند، امر به معروف، و نهى از منكر مى كنند نماز را برپا مى دارند و زكات را مى پردازند و خدا و رسولش را اطاعت مى كنند بزودى خدا آنان را مورد رحمت خویش قرار مى دهد خداوند توانا و حكیم است.» (توبه، 71)
3- راستگو باشد
ای كسانی كه ایمان آورده َاید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و با صادقان باشید. (توبه، 119)
4- خیر خواه تو باشد
ای كسانی كه ایمان آورده اید! محرم اسراری از غیر خود، انتخاب نكنید؛ آنها از هرگونه شر و فسادی درباره شما كوتاهی نمی كنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشید.

5- خوش اخلاق بودن

یكی از دستورهای دین مبین اسلام، خوش اخلاقی با دیگران است كه جایگاه بسیار والایی را داراست. خوش اخلاقی ،هم دوستی ها را پایدار می سازد و هم در جذب دیگران به سمت خود تأثیر فوق العاده ای دارد: بدی را با نیكی دفع كن (مؤمنون/96) ناگاه (خواهی دید) همان كس كه میان تو و او دشمنی می كند، گویی دوستی گرم و صمیمی است. در مقابل، تحمل نكردن دیگران و تندخو بودن، باعث می شود آنان از اطراف انسان پراكنده شوند؛ حتی اگر انسان، بهترین مخلوقات و پیامبر باشد: به (بركت) رحمت الهی، در برابر آنان (=مردم) نرم (و مهربان) شدی و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو پراكنده می شدند.

کلام آخر

دوستان در روز قیامت دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران: (سوره زخرف/ آیه 67) بله تبدیل شدن دوستی هایی که بر پایه گناه و فساد باشد به عداوت، در روز قیامت طبیعی است، چرا که هر کدام از آنها دیگری را عامل بدبختی و بیچارگی خود می شمرد و تنها انسان های با تقوی هستند که پیوند دوستی آنها هم در زندگی دنیا و هم در سرای آخرت موجب برکت می باشد و این به خاطر آن است که محور دوستی آنان خداوند متعال می باشد، نتایج پربار این دوستی ها در قیامت آشکارتر می شود...