معجزه کلام امام علی (ع) در نهج البلاغه
درباره جدیدترین و کامل ترین نهج البلاغه امیرالمومنین علی(ع) ، ترجمه سید علی موسوی گرمارودی
جدیدترین و کامل ترین نهج البلاغه امیرالمومنین علی(ع) حاصل 6 سال تلاش استاد "سید علی موسوی گرمارودی" در بخش مکتوب بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم عرضه شد.
ترجمه کتاب «نهج البلاغه» حضرت علی(ع) در حدود سال 1387 به سیدعلی موسوی گرمارودی سپرده شد. وی پس از گذشت 6 سال تلاش، ترجمه را به انتشارات قدیانی تحویل داد.
چاپ اول کامل ترین و جدیدترین نهج البلاغه امام علی(ع) با تلاش و کوشش سید علی گرمارودی برای اولین در شمارگان دو هزار و 200 نسخه و با تخفیف ویژه نمایشگاهی به قیمت 65 هزار تومان از سوی انتشارات قدیانی در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در اختیار مخاطبان و علاقه مندان قرار می گیرد.
ویژگی اصلی این نهج البلاغه، ترجمه مقابل آن است
تصحیح متن عربی از جهت صحت کتابت، اعراب گذاری و نیز علائم ویرایشی بر اساس نسخه زنده یاد دکتر صبحی صالح (انتشارات اسوه چاپ اول، ایران، 1415 هجری و نسخه بیروت چاپ اول، لبنان 1387 هجری) به همت سیدحسین صدرالحفاظ انجام شد. پس از دو بار قرائت متن، جهت اطمینان خاطر متن اثر برای بار سوم با نهج البلاغه محمدجواد مغنیه (بیروت چاپ چهارم 1999 میلادی) توسط وی کلمه به کلمه مقابله شده است.
از سوی دیگر، با توجه به اصرار مترجم به صفحه آرایی به صورتی که متن و ترجمه مقابل هم باشند، کارشناسان موسسه انتشارات قدیانی چند صفحه را به صورت نمونه اجرا کردند که یکی از آنها مورد موافقت اعضای شورای بررسی و مترجم اثر قرار گرفت.
صفحه های این اثر بر اساس همین الگو و با استفاده از نرم افزار «این دیزاین» بسته شد، اما از آنجا که این نرم افزار برای انجام این شکل خاص کافی نبود، این مسئله با همت و پشتکار مهدی قدیانی و رضا دلیرسولا حل شد.
شاخصه بارز این کتاب، سبک نگارش ادبی مترجم است. تفسیر جامع و كامل تمامی مطالب، حساسیت در پرداخت و انتقال صحیح مفاهیم به مخاطب، از دیگر خصوصیات ترجمه ی دكتر گرمارودی به شمار می رود.
تاریخ نگاران و حدیث دانان بسیاری در طول تاریخ به گردآوری سخنان و حكمت های امام علی(ع) پرداخته اند. در این میان نهج البلاغه به كوشش سیدرضی مورد توجه مولفان، مفسران و مترجمان بسیاری بوده است. ترجمه های متعددی از این کتاب به فارسی در دسترس است که از آن جمله می توان به ترجمه سیدجعفر شهیدی و عبدالحمید آیتی یه عنوان بهترین ترجمه ها اشاره کرد.
جدیدترین ترجمه از این كتاب در سه بخش خطبه ها، نامه ها و حكمت ها به زبان فارسی از دكتر سیدعلی موسوی گرمارودی توسط انتشارات قدیانی به چاپ رسیده است.
متن عربی این کتاب به اهتمام سید حسین صدرالحفا1 مدرس برجسته زبان عربی، با ظرافت و دقت بالا در چگونگی اعراب گذاری ها بار ها مورد بررسی و بازبینی قرار گرفته است.
معجزه کلام امام علی(ع) قربانی نکردن معنا به پای فرم است
موسوی گرمارودی درباره انگیزه خود در ترجمه جدید نهج البلاغه می گوید:
نهج البلاغه کتابی است که سید رضی آن را از منابع مختلف اسلامی و از بین خطبه ها، نامه ها و کلمات حکمت آموز حضرت علی (ع) جمع آوری کرده است. نهج البلاغه به لحاظ زیبایی سخن، یک معجزه است. حضرت امیر صلوات الله علیه در خطبه 233 نهج البلاغه می فرمایند: ما خاندان پیغمبر سخن سالاریم. سخن در ما ریشه دوانده و شاخه هایش را به سر ما فرو افشانده. از سخن ایشان شاهد آوردم تا بگویم علی (ع) امیرالکلام اند.
گرمارودی با اشاره به اینکه ترجمه جدید را پنج بار بازبینی و هر بار 500 مورد را صیقل داده درباره ویژگی ها و روشی که برای ترجمه در این اثر بکار برده می گوید:
ماخذ من در ترجمه نهج البلاغه، متن دکتر صبحی صالحی است. با این که به آن ایرادات جدی دارم، برای این کار انتخابش کردم. علت این کار این نبود که کاملا مورد تائید است بلکه این بود که در ایران و کشورهای عربی فراگیرتر است. خوشبختانه نهج البلاغه بعد از قرآن کریم، از متواترترین متون اسلامی است.
روشم در ترجمه این اثر، همان روشی است که در ترجمه قرآن به کار بردم. یعنی زبان معیار به علاوه چاشنی آرکائیک. یعنی اندکی باستان گرایی هم به زبان معیار اضافه کردم چون نمی پسندم اثر و متنی را که متعلق به هزار و 400 سال پیش است، با زبان محاوره امروز بخوانم. مثلا در ترجمه نهج البلاغه اگر دیگران «جلیل» را «بزرگ» ترجمه کرده اند، من آن را با لغت «سترگ» آورده ام.
علاوه بر ترجمه متن که روبه روی متن اصلی آورده شده، تا آنجا که مقدور بود آنچه که خواننده علاوه بر متن باید بداند در حاشیه ها آورده ام. بسیاری از لغت های موجود در متن اصلی با استفاده از منابع قدیمی معنا شده اند. در انتهای کتاب هم فهرستی از منابع استفاده شده که بسیاری از آن ها از جمله منابع قدیمی هستند و تعداد آن ها قریب به 100 منبع است ، فهرست شده است.
آنچه تاکنون درباره معجزه مسجع بودن کلام امام علی(ع) گفته نشده این است که سجع کلام او، تابع معناست نه تابع سجع و فرم کلام. این نکته مهمی است. یعنی بدون قربانی کردن معنا، کلامش را به سجع می گوید. حضرت علی(ع) هر جا لازم دانسته ضرب المثل یا شعری در میان سخنانش به کار برده است. یکی از کارهای بنده در این ترجمه از نهج البلاغه این بود که با هر نام یا هر شعری از دوستان، دشمنان، استانداران و کارگزاران ایشان مواجه می شدم درباره آن شخص از 5 تا 15 خط توضیح در زیرنویس می آوردم.
ترجمه گرمارودی بهترین ترجمه «نهج البلاغه» است
بهاءالدین خرمشاهی درباره ی ویژگی های ترجمه ی موسوی گرمارودی نظر جالبی دارد: به نظر من ترجمه ی موسوی گرمارودی بهترین ترجمه ی ممکن و موجود از نهج البلاغه است و می توانم بگویم با انتشار این کتاب به آرزوی دیرینم رسیدم. ترجمه ی نهج البلاغه ایشان هم مثل ترجمه شان از قرآن و صحیفه ی سجادیه، قدر خواهد دید و بر صدر خواهد نشست.
این حافظ پژوه بیان می کند: این ترجمه در کمال صحت و دقت است و در عین حال با آنکه امانتداری و تعهد به منطوق و مفهوم متن قدسی اصلی، عادتاً از خوشخوانیِ نثر ترجمه می کاهد، در این اثر نکاسته است. نثر ترجمه مانند نثر ترجمه ی پویا و پایای ایشان از قرآن کریم و صحیفه ی سجادیه است. یعنی هم نثر معیار امروزین است و هم بهره ی بیشتری از کهن گرایی دارد که برازنده ی نثر این سه کتاب عظیم است. در ترجمه دانی مترجم عالیقدر همین بس که بگویم ترجمه ی نهج البلاغه، بوی ترجمه، حتی در چند جمله از هزاران جمله اش ندارد، بلکه به نوعی عطر تألیفی و تألیف گونه دارد. حواشی ایشان که میانگین تخمینی اش پنج فقره در هر صفحه است، تحقیقی، روشن و مشکل گشاست. مزیت دیگر این ترجمه پیش گفتار و پی گفتار و فهرستِ حواشی و واژه نامه ی درست و دقیق آن است.
کامل ترین و جدیدترین نهج البلاغه امام علی(ع) با تلاش و کوشش سید علی گرمارودی که برای اولین بار توسط انتشارات قدیانی در شمارگان دو هزار و 200 نسخه منتشر شده را می توانید با تخفیف ویژه نمایشگاهی به قیمت 65 هزار تومان در بخش مکتوب بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم تهیه نمایید.
منابع:
مهر
ایسنا
شهر کتاب
