نزد خدا،محبوب شوید!

از دیدگاه آیات،  متوكل، محبوب خدا می شود: «إن الله یحب المتوكلین» (آل عمران/159) زیرا متوکلین به اوصاف او معرفت یافته و امرشان را به او سپرده اند.

از نظر آموزه های دینی، از سرمایه های سعادت انسان، توكل بر خداوند است. توكل، عامل مهمی در تقویت روح است. در قرآن نیز آیات زیادی وجود دارد كه مردم را به توكل تشویق می كند. هر جا كه قرآن در نظر دارد كه بشر را وادار به عمل كند، و ترسها و بیم ها را از انسان بگیرد، امر به توكل به حضرت احدیت می كند.

معنی توكل

توكل تعبیرات مختلف با معانی نزدیك دارد. برخی آن را واگذار نمودن تمام امور به صاحب واقعی و اعتماد نمودن بر او دانسته اند. در استعمالات قرآنی «توكل» با «علی» به كار رفته و از این رو،  عبارتی مانند: «توكلت علی الله» یعنی من این كار را به عهده گرفتم به اتكاء پروردگار، نه اینكه از عهده خودم برداشتم و به عهده او گذاشتم. توكل در اصطلاح علم اخلاق یعنی انسان تمام امور خود را به خدا بسپارد و از غیر خدا قطع امید كند.

در این معنی، به كارگیری اسباب با توكل منافاتی ندارد، به شرط آنكه انسان به اسباب تكیه نكند و آرامش و سكونش تنها با خدا باشد. امام صادق علیه السلام در تعریف توكل فرمود: «حد توكل،  یقین است و حد یقین این است كه با وجود خدا از هیچكس نترسی.» اینكه حد توكل، یقین شمرده شده، یعنی اگر به علم و قدرت و حكمت و رحمت بی پایان خدا یقین داشته باشیم، حتما به او توكل نموده و امور خود را به او واگذار می كنیم.

كاركردهای معنوی توكل

توجه به كاركردهای معنوی توكل، جایگاه توكل را در زندگی انسان مشخص کرده و نشان می دهد تا چه اندازه توكل به خدا می تواند در زندگی انسان موثر باشد.

١. محبوبیت نزد خدا

از دیدگاه آیات، متوكل، محبوب خدا قرار می گیرد: «إن الله یحب المتوكلین» (آل عمران/159) زیرا متوکلین به اوصاف او معرفت یافته و امرشان را به او سپرده اند. در نتیجه خداوند آنان را به خیر هدایت و خواسته آنها را برآورده می كند. ممكن است در بعضی موارد، كارها بر خلاف میل انسان انجام گیرد ولی انسان متوكل می داند كه هر چه خدا برایش خواسته همان به صلاح اوست.

٢. آرامش و اطمینان قلبی

توكل بر خداوند در آرامش و امنیت روحی بشر تاثیر بسزایی دارد؛ زیرا واگذاری همه امور به خدا، یكی از راه های كسب آرامش به شمار می رود. متوكلان، متكی به نیروی عظیم الهی هستند و خدا را تنها پشتیبان خود می دانند. «من یتوكل علی الله فهو حسبه» (طلاق/3) كسانی كه در زندگی دچار نگرانی هایی مثل فقر شده اند، برای رفع این مشكلات باید به قدرت مافوق همه قدرتها اعتماد كنند و خود را به او بسپارند.

زیرا قدرتی بالاتر از قدرت الهی نیست و خداوند به مصلحت بندگانش واقف است. این حالت موجب می شود كه او درون خود احساس امنیت و آرامش كند و قدرت او برای رفع مشكلات چند برابر می شود.

٣. عزت اجتماعی و احساس بی نیازی از دیگران

از آثار مهم توكل، احساس فقر و احتیاج ذاتی در برابر خداوند و بی نیازی از دیگران است. یعنی انسان در برابر دیگران احساس عجز نمی كند و به چاپلوسی روی نمی آورد. امام سجاد علیه السلام فرمود: «خدایا! من از همه خلق منقطع شده و حوائج خود را از درگاه مخلوقی كه محتاج توست طلب نكردم،  زیرا طلب از مخلوق محتاج، از سفاهت و ضلالت عقل است.»

٤. تقویت متوكلان مقابل وسوسه شیاطین

بهترین راه برای خلاصی از شر وسوسه های شیطان و نیل به آرامش روحی و روانی، پناه بردن به خدا و توكل بر اوست. «إنه لیس له سلطان علی الذین آمنوا و علی ربهم یتوكلون» (النحل/99) شیطان بر كسانی كه حقیقتا ایمان دارند و به خداوند توكل می كنند تسلطی ندارد.

٥. امدادهای غیبی خداوند

توكل و اعتماد بر خدا، نصرت و امداد الهی را به دنبال دارد. «من یتوكل علی الله فهو حسبه» (طلاق/3) پروردگار وعده داده كه تدبیر امور را بر محور خواسته اهل ایمان و توکل قرار دهد؛ یعنی حوادث روزگار را طوری اجرا كند كه مطابق خواسته آنها باشد.

خلاصه

مهمترین كاركردهای توكل در بعد معنوی این است كه انسان متوكل همیشه از آرامشی روحی و اطمینان قلبی برخوردار است؛ آرامشی كه هیچ چیز نمی تواند آن را سلب كند. همواره محبوب خداست، عزت اجتماعی دارد و از دیگران احساس بی نیازی می كند و هرگز به شیطان اجازه تسلط بر دل خود را نمی دهد. زیرا با سپردن تمام امور به خدا، دیگر جایی برای تسلط شیطان باقی نمی ماند.