کسانی که در دنیا و آخرت تنها می مانند

انسانها به گونه ای آفریده شده اند که محتاج یکدیگرند و به تنهایی قادر به ادامه زندگی نیستند. سلامت آدمی و تداوم حیاتش به با هم بودن و در کنار یکدیگر بودن است. از آنجا که انسان موجودی تک بعدی نیست؛ در ابعاد گوناگون زندگی نیازمند حضور در اجتماع است. نیازمندی انسانها به یکدیگر سبب گردهماییشان در کنار همدیگر می گردد و در نتیجه اجتماعی حاصل از آنان پدید می آید.

آدمی در هنگام طفولیت و خردسالی بدون یاری پدر و مادر قادر به گذران زندگیش نیست و از سوی دیگر در کهنسالی نیز محتاج یاری دیگران است. شاید اینگونه تصور شود که انسان تنها در ابتدا و انتهای حیاتش نیازمند دیگران است حال آنکه با کمی تامل و درنگ درخواهیم یافت که آدمی در سالهای میانی حیاتش نیز محتاج دیگران است و بدون یاری رسانی آنان گذران این ایام هم برایش به سختی صورت می گیرد.

علاوه بر نیازهای معنوی انسانها به یکدیگر همچون محبت، نیازهای دیگری در جریان زنگی به وجود می آید که انسانها را به یکدیگر پیوند می زند. یکی از حوادثی که سبب پیوند انسانها به یکدیگر می گردد بیماری است. هر فرد در طول زندگی بارها و بارها بیمار می شود. شخص بیمار تا بهبودی بیماریش نیازمند یاری دیگران است. گاه به سبب سختی و رنج حاصل از بیماری، بیمار در مدت بیماریش از انجام کارهای شخصی خویش باز می ماند. شاید بیماری یکی از صدها عللی باشد که فرد را محتاج دیگران می نماید.

خداوند یکتا انسانها را به گونه ای آفریده که به تنهایی قادر به برآوردن نیازهای خود نیستند و در طول زندگی نیازمند دیگران می شوند. حاجت خواهی و برآورده نمودن حاجات، انسانها را به یکدیگر پیوند می زند. کمک به دیگران و توجه به نیاز ایشان و تلاش در جهت برآورده نمودن حاجاتشان در نزد پروردگار آنقدر عظیم است که کمترین پاداش آن در نزد خداوند بهشت خوانده شده است.
از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده که فرموده اند: ««مَنْ قَضَى لِمُؤْمِنٍ حَاجَةً قَضَى اللَّهُ لَهُ حَوَائِجَ كَثِیرَةً، أَدْنَاهُنَ الْجَنَّة؛ هر کس که یک نیاز مومنی را روا سازد، خداوند نیازهای فراوان او را روا سازد که کمترین آنها بهشت است.» (قرب الاسناد، حمیری، عبدالله بن جعفر، ص119، ح418) و گاه در پاره ای از روایات آنقدر به این مهم توجه داده می شود که گویی از هر کار نیکی که در راه خدا و برای خدا صورت گیرد مهم تر و ارزشمند تر است.
در روایتی از امام صادق (علیه السلام): «قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ حِجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ بِمَنَاسِكِهَا وَ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ لِوَجْهِ اللَّهِ وَ حُمْلَانِ أَلْفِ فَرَسٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِسُرُجِهَا وَ لُجُمِهَا؛ برآوردن نیاز مومن برتر است از هزار حج که با مناسکش پذیرفته شود، و از آزاد کردن هزار بنده در راه خدا و هدیه دادن هزار اسب زین و لگام شده در راه خدا» (روضه الواعظین، فتال نیشابوری، محمد بن احمد، ج2، ص292)

اما متاسفانه امروزه در جامعه شاهد فاصله گرفتن هر چه بیشتر افراد از یکدیگر و گسست پیوند میان افرادیم تا بدانجا که گاه فرد از خانواده و نزدیکان خویش نیز غافل شده است. سبک زندگی غربی و عدم توجه به تعاملات مهم انسانی و نیز فاصله گرفتن مردم از سفارشات دینی سبب گردیده تا انسانها از یکدیگر دورتر و دورتر شوند و هر کس تنها به زندگی خود سرگرم باشد و جز خود به چیز دیگری نیاندیشد.
در بسیاری از موارد خلأ ناشی از تعاملات ارزشمند انسانی در جامعه ی کنونی با پول برطرف می شود آنگونه که فرد در قبال برآوردن احتیاجات خود ملزم به پرداخت هزینه ای می گردد. فردی که بیمار است چون کسی را برای مراقبت از خود نمی بیند مجبور است تا در قبال پرداخت هزینه ای پرستاری برای خود بیابد یا آنکه با وجود اشخاصی در نزدیکان که متبحر هم هستند فرد مجبور است برای انجام کارش هزینه ای پرداخت نماید. در حالیکه اگر نیاز انسانها به یکدیگر نه با پول بلکه بنا به فرمایشات دینی با محبت و بخاطر وجود روابط گرم انسانی برطرف می شد بسیاری از معضلات اجتماعی و ناهنجاری هایی موجود در جوامع کنونی رخ نمی داد.
فاصله گرفتن انسانها از یکدیگر و گسستن پیوندهای دوستی و قومی میان افراد در دراز مدت آسیبهای جدی به فرد میزند که قابل جبران نیست. فرد تنها در معرض انواع بزه های اجتماعی و مشکلات روحی و رفتاری است و بی تردید یکی از راهکارهای پیوند افراد با یکدیگر همین توجه به نیازهای همدیگر است.
از نظر اسلامی انسانها موظف به برطرف نمودن حاجات یکدیگرند و کسی که علی رغم توان در برآوردن حاجات مومنان کوتاهی نماید به فرموده ی امام صادق (علیه السلام) در دنیا و آخرت تنها خواهد ماند: «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَخْذُلُ أَخَاهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى نُصْرَتِهِ إِلَّا خَذَلَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ؛ هرگاه مومنی بتواند برادر خود را یاری رساند، اما تنهایش گذارد، خداوند در دنیا و آخرت او را تنها گذارد.» (محاسن، برقی، احمد بن محمد، ج1، ص99، ح66)

کلام آخر

فاصله گرفتن از دین و سفارشات دینی علاوه بر نابودی آخرت، سبب نابودی زندگی دنیایی  افراد می شود. هر چند ممکن است اینگونه تصور شود که دین و زندگی دو عنوان متفاوت و بی ارتباط با یکدیگرند اما تتبع در منابع دینی و آشنایی بیشتر با اوامر و نواهی الهی نشان دهنده ی آن است که آنچه در دین بدان تاکید شده است تنها برای سعادت بشر  و بهره مندی او از زندگی آرام و پاک دنیوی و اخروی است.