شکایت ازعرضه کنندگان خودروی بی کیفیت 

در حوزه قوانین کشور، بی کیفیتی عرضه کنندگان خودرو همواره مد نظر قرار داده شده است...

خود روسازان د اخلی به سبب وجود بازار سنتی در بین مردم همواره از رقابت با محصولات کیفی خارجی عقب بوده اند و این عدم رقابت در بازار تولید ،نوعی مصونیت کیفی و فنی محصولات را به دنبال داشته است که سبب شده است تا خود روی ساخت د اخل در بدو تولید دچار نقص های گسترد ه و مشکلات فنی عدیده شود و مشتری نیز ضمن اعتراض به این مشکلات همواره نتوانسته حقوق خود را از این شرکت های خودروساز دریافت کند .
ولی در حوزه قوانین کشور این بی کیفیتی عرضه کنند گان خود رو همواره مد نظر قرار داد ه شد ه است و نقصی از این حیث وجود ندارد . بر اساس قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو مصوب سال 1386 عرضه کننده موظف به رعایت استاند اردهای ابلاغی در مورد ایمنی، کیفیت، سلامت خود رو و مطابقت آن با ضمانت ارائه شده به مصرف کننده است و بر اساس ماده 3 این قانون عرضه کننده در طول مدت ضمانت مکلف به رفع هر نوع نقص یا عیب (ناشی از طراحی، مونتاژ، تولید، یا حمل)  در خود رو یا در نتیجه استفاده معمول از خودرو، بروز کرده و با مفاد ضمانتنامه و مشخصات اعلامی به مصرف کننده مغایر یا مانع استفاده مطلوب از خود رو یا نافی ایمنی و موجب کاهش ارزش معاملاتی خودرو شود ، است. هزینه رفع نقص یا عیب خودرو د ر طول مد ت ضمانت و جبران کلیه خسارات وارده به مصرف کننده و اشخاص ثالث، اعم از خسارات مالی و جانی و هزینه های درمان ناشی از نقص یا عیب (که خارج از تعهدات بیمه شخص ثالث است)، هزینه های حمل خود رو به تعمیرگاه و تأمین خودروی جایگزین مشابه در طول مدت تعمیرات برعهده عرضه کننده است.

آیین نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو
آیین نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو که به تصویب کارگروه حمایت از تولید رسیده است، درواقع تنها قانونی است که دارندگان خودروهای داخلی با استناد به آن می توانند به سازمان حمایت از مصرف کننده مراجعه و احقاق حق کنند. این در حالی است که درباره خودروسازان خارجی که در ایران نمایندگی دارند، قانون یا آیین نامه جداگانه ای وجود ندارد. مطالعه خلاصه این آیین نامه برای آگاهی مصرف کنندگان خودرو ضروری به نظر می رسد.
در ماده 5 این آیین نامه آمده است: حداقل دوره تضمین برای خودرو های سبک (سواری، وانت، دو دیفرانسیل و ون) از تاریخ تحویل به مصرف کننده دو سال یا کارکردی برابر 40 هزار کیلومتر است هر کدام زودتر فرابرسد و برای خودرو های وارداتی پنج سال یا 150 هزار کیلومتر است و هر کدام زودتر فرابرسد و برای خودرو های سنگین (مینی بوس، میدی باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده) از تاریخ تحویل به مصرف کننده سه سال یا کارکردی برابر 200 هزار کیلومتر است، هر کدام زودتر فرابرسد و برای موتورسیکلت از تاریخ تحویل به مصرف کننده شش ماه است. همچنین ضمانت رنگ برای خودرو های سبک دست کم سه سال و برای خودرو های سنگین حداقل 18 ماه است.
بر این اساس، اقلام ضمانت در خودرو شامل مواد و قطعات مصرفی از قبیل روغن، مایع خنک کننده و نظایر آن و استهلاک قطعاتی از قبیل لنت ترمز، تیغه برف پاک کن، صفحه کلاچ و نظایر آن بجز اقلام مصرفی است که از طرف عرضه کننده تضمین شده است. این آیین نامه تصریح کرد: تعویض قطعات مصرفی و قطعات استهلاکی که ناشی از عیب موجود در هر یک از مجموعه های خودرو باشد، بر عهده عرضه کننده بوده و مشمول تضمین می شود.
با این حال تعمیر خودرو یا تعویض قطعات ناشی از خسارت حاصل از حادثه یا تصادف به وجود آمده که به علت ایرادات فنی خودرو نباشد، مشمول ضمانت نمی شود.
ماده 6 این آیین نامه نیز تصریح می کند: عرضه کنندگان موظف به تهیه و راه اندازی سامانه ای هستند که به کمک آن، مصرف کنندگان در صورت تمایل بتوانند قبل از مراجعه به نمایندگی های مجاز از طریق ارتباط با آن زمان و محل مراجعه خود را مشخص کنند، در صورتی که مصرف کننده تاکید بر پذیرش در نمایندگی خاصی داشته باشد، عرضه کننده باید در اولین زمان ممکن اقدام کند.
همچنین در دوران ضمانت، نمایندگی های مجاز موظف به پذیرش همه خودرو های تحت مسئولیت هستند و شرح خدمات انجام شده و فهرست قطعات تعویض شده باید به صورت کتبی به مصرف کننده تحویل شود.
ماده 8 نیز می نویسد: چنانچه رفع عیوب خودرو تحت ضمانت که ناشی از خسارت حاصل از حادثه یا تصادف نباشد، بیش از دو روز کاری طول بکشد، واسطه خدمات پس از فروش موظف به تامین خودروی مشابه جایگزین است. همچنین چنانچه عیوب موجود در هر یک از مجموعه های خودرو به تشخیص کارشناس فنی راهنمایی و رانندگی سبب بروز حادثه یا تصادف شده باشد، خدمات مربوط مشمول ضوابط این ماده بوده و بر عهده عرضه کننده است.
این گزارش می افزاید: مدت زمان خواب خودرو برای پرداخت خسارت بعد از دو روز کاری برای همه روز های توقف خودرو در نمایندگی اعم از تعطیل و غیرتعطیل بدون در نظر گرفتن فرآیند های داخلی عرضه کننده واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز آغاز می شود و در روزی که نمایندگی مجاز پس از انجام تعمیرات لازم آمادگی تحویل خودرو به مصرف کننده را اعلام می کند، خاتمه می یابد.
ضوابط پرداخت خسارت خواب خودرو (به استثنای خسارات ناشی از موارد حادثه و تصادف) در خودروهای سواری به این صورت است: برای توقف همه خودرو های سواری از زمان تحویل خودرو به نمایندگی به ازای هر روز توقف مازاد بر دو روز کاری یا زمان استاندارد تعمیرات که قبلا از سوی بازرس مورد تائید قرار گرفته است، به مقدار 0015/0 (پانزده ده هزارم) قیمت های اعلامی فروش محصول توسط تولیدکننده یا عرضه کننده پرداخت می شود.
ماده 13 آیین نامه نیز تصریح می کند: حداقل مدت زمان تعهد خدمات شامل تامین همه قطعات یدکی و ارائه خدمات تعمیرات به مدت حداقل ده سال بعد از فروش آخرین دستگاه خودرو از نوع و مدل مربوط توسط عرضه کننده است. در دوران تعهد عرضه کننده واسطه خدمات پس از فروش یا نمایندگی های مجاز موظف به پذیرش همه خودرو های تحت مسئولیت هستند.

بر این اساس، چنانچه به تشخیص مراجع قانونی، به علت استفاده از قطعات غیراستاندارد توسط عرضه کننده واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز؛ کیفیت نداشتن تعمیرات یا در صورت سهل انگاری خسارتی متوجه مصرف کننده شود، عرضه کننده موظف به جایگزین کردن قطعات استاندارد و رفع نقصان خدمات، بدون دریافت وجوه جبران خسارات وارده است.
همچنین عرضه کننده خودرو باید ضمن آموزش کارکنان خدمات پس از فروش و تعمیرگاه ها؛ مستندات اجرایی لازم برای ارائه خدمات به هر محصول و همه دستورالعمل های فنی راهنمای تعمیراتی بخش های مختلف خودرو؛ آموزش استفاده از تجهیرات تخصصی را فراهم و از طریق واسطه خدمات پس از فروش به همه نمایندگی های مجاز ارائه کند. عرضه کننده باید برای خودرو های جدید، ابزارآلات، تجهیزات و قطعات یدکی مورد نیاز واسطه خدمات پس از فروش و نمایندگی مجاز را تامین و آموزش های لازم را به کارکنان فنی آنها قبل از آغاز تحویل خودرو به مصرف کننده داده باشد.
سرانجام ماده 33 نیز می نویسد: عرضه کنندگان خودرو موظف هستند رضایت مصرف کننده را از خدمات ارائه شده خود در دوران ضمانت و تعهد تامین کنند، چنانچه رضایت مصرف کننده تامین نشود، وی می تواند شکایت خود را در مورد خودرو های ساخت داخل به وزارت صنعت، معدن و تجارت تسلیم کند. شکایت مصرف کننده از سوی مرجع ذی ربط تا 30 روز مورد رسیدگی قرار می گیرد و در صورت حل و فصل نشدن موضوع هر یک از طرفین می توانند به هیات حل اختلاف مربوط مرکب از نماینده عرضه کننده خودرو، کارشناس رسمی دادگستری در رشته مرتبط و کارشناس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی به ریاست کارشناس رسمی دادگستری مراجعه کنند و مرجع حل اختلاف موظف است تا 20 روز از تاریخ دریافت شکایت به موضوع رسیدگی و نسبت به حل اختلاف اقدام کند.