تجربه معمارانه

« تار و پود هنوز» کتابی درباره سرگذشت علی اکبر صارمی معمار معاصر و تجربیات و دیدگاه های او در باره هنر معماری و همچنین درباره فضای معماری و نحوه آموزش در دهه چهل و پس از آن است.  کتابی که می تواند به نوعی تاریخ نگاری مهندسان معمار و معماری مدرن ایران باشد.

تار و پود هنوز. نویسنده: علی اکبر صارمی. نشر هنر معماری قرن. چاپ دوم. تهران: 1392. 1500 نسخه. 288صفحه. قیمت: 32000تومان.
 
«در عین حال تنوع بسیاری در معماری این دوره مشاهده می شود که حاصل عمل معماران و منهدسانی ست که بیشترشان در کشورهای گوناگون مانند روسیه، انگلستان، فرانسه و آلمات تحصیل کرده و هر کدام با سلیقه ای خاص به کار معماری در ایران به ویژه در شهر تهران پرداخته اند. تاثیرات این معماری ترکیبی که از گذشته اروپا شروع می شد و با گذشته ایران در آمیخته بود را در کار معماران و سازندگان گمنام ایرانی نیز می توان مشاهده کرد.»

«تار و پود هنوز ...» کتاب ارزشمندی از علی اکبر صارمی است که اختصاص به تجربیات معمارانه وی در طول چهل سال کار در این حوزه دارد. تار و پود هنوز در واقع سرگذشت وی و معماری ایران است.
علی اکبر صارمی یکی از معمارانی است که شیوه و سبک بین الملل را در ایران کار کرد و ساختمان هایی که وی ساخته از این شیوه بهره گرفته شده است.  علی اکبر صارمی در این کتاب نه تنها درباره شیوه و سبک کاری خودش صحبت می کند، بلکه درباره معماری ایران از دوران های مختلف و به خصوص دوران مدرن نیز به تفصیل صحبت می کند.
در خلال این کتاب می توانید روند ساخت و سازها و وقایع و رخدادهای معماری پیش و بعد از انقلاب را پی گیری کنید. تار و پود هنوز به نوعی تاریخ نگاری معماری مدرن ایران است. از آنجایی که تاریخ نگاری معماری نه تنها در دوران های پیشین بلکه حتی در دوران معاصر نیز به درستی پرداخت نشده و منابع و اسناد رسمی از آن وجود ندارد، این کتاب می تواند در روشن شدن بسیاری از اتفاقات و شناخت بسیاری از معماران معاصر کمک بزرگی کند.
صارمی در این کتاب از دوران کودکی خود در زنجان آغاز می کند. او ضمن اینکه تاریخ سیاسی و اجتماعی دوران کودکی خود را بیان می کند، به توصیف خانه ها و ساختمان ها و مساجد مهم زنجان می پردازد. ساختمان هایی که بسیاری از آنها امروز تخریب شده و توصیفات این معمار می تواند اطلاعات مفیدی از آنها به ما بدهد. محله سرچشمه، حمام دایی غلام رضا خان، مدرسه توفیق، خیابان ذوالفقاری، سبزه میدان و باغ های زنجان، قریه سعید و حصار و سپس نشانه های تجدد در شهر زنجان در قسمت اول کتاب بررسی می شود. در فصل بعدی به دلیل اینکه علی اکبر صارمی برای تحصیل به تهران مهاجرت می کند، به فضای اجتماعی و فرهنگی و فضای معمارانه شهر تهران می پردازد و تصویر روشنی از سال های دهه چهل تهران ارائه می دهد. دانشگاه هنر های زیبای دانشگاه تهران فصلی جالب است که به وضعیت آموزشی و استادان آن دوره اشاره می کند و فضای هنری و آموزشی دهه چهل را بررسی می کند. در کنار فضای دانشگاه به بررسی دقیق ساختمان هایی می پردازد که در آن دوران تازه ساخته شده و شهر را به فضایی مدرن بدل کرده بود.
علی اکبر صارمی پس از آن به امریکا کوچ می کند و با تجربیات جهانی رو به رو شده و در آنجا به تحصیل معماری نزد لویی کان می پردازد که خود یکی از مهمترین معماران مدرن است. وی در این کتاب تجربه سفر خود را و آنچه را که در دانشگاه های خارج از کشور می آموزد، بیان می کند. دیدارهای وی از کشورهایی چون هند، اروپا و عراق نیز حاوی تجربیات بسیار و برخورد با اندیشه معماران این کشورها است که در کتاب آورده شده و نویسنده نگاه خود را به این شهر ها توصیف و بیان می کند.
این معمار سپس به ایران بازگشته و تا کنون در این کشور زندگی و فعالیت می کند که در فصول بعدی با آن آشنا می شویم. ساختن خانه افشار اولین طرحی است که وی به اجرا در می آورد و امروز یکی از آثار ماندگار از دوران شکوفایی معماری مدرن است. روزهای انقلاب و سپس جنگ که تاثیر مستقیم بر فضای معماری ایران گذاشت در ادامه می آید. پس از این دوران علی اکبر صارمی دفتر مشاوره مهندسی تجیر را باز گشایی می کند و به آموزش و کار می پردازد. ساخت سفارت آلبانی و نحوه اجرای این کار در این کتاب توضیح داده شده است.

ادبیات این کتاب ادبیاتی بسیار صمیمانه و ساده است تا کسانی که چیزی از تخصص معماری نمی دانند با هنر معماری آشنا شوند. وی با کلمه هایی قابل فهم درباره خصوصیات معمارانه و زیبایی شناسی ساختمان هایی که از دیرباز و یا از دوران های معاصرتر برای ما به یادگار مانده است گفتگو می کند. برخی از بخش های کتاب که درباره فضاهای زندگی دوران کودکی و فضای زندگی دوران جوانی و دانشجویی سخن گفته می شود، بسیار با احساس توصیف شده و همین لذت خواندن کتاب را افزایش می دهد. برای کسانی که می خواهند وضعیت رشته معماری و مهندسان معمار و فضای دانشگاهی دوران های مختلف از جمله دهه چهل و پس از آن را بدانند، این کتاب می تواند برایشان بسیار مفید باشد. همه توضیحات درباره ساختمان های موجود، ساختمان هایی که تخریب شده و سازه هایی که طراحی شده اند، همراه عکس هایی از آن و یا اسکیس های طراحی است تا خواننده تصویر روشنی از آن معماری داشته باشد. صارمی روش کار، دیدگاه معمارانه و طراحی ها و ساختمان های اجرا شده اش را در این کتاب به تفصیل توضیح می دهد.
 این کتاب حاوی 12 فصل است که عبارتند از: برف، کوچه بن بست، کوچ به تهران، معماری در آن سال ها، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، هنر دهه چهل، سفر به امریکا، ماندگاری دائم در وطن، روزهای انقلاب، شروع جنگ و دفتر تجیر، دیدار از آندلس، سخن پایانی.
در بخش آخر کتاب نیز معمارانی که از دور یا نزدیک با علی اکبر صارمی کار یا معاشرت کرده اند، نقد و نظر خود را درباره زندگی و آثار وی ارائه می دهند. 
آثاری که علی اکبر صارمی طراحی و ساخته است عبارتند از: خانه ویلایی افشار، خانه جلفا در اصفهان؛ میدان شهدا ی مشهد، سفارت ایران در آلبانی، برج بلور تبریز، مجموعه آموزشی، ورزشی و تفریحی ناتل و...