ماجرای کتابهای آواره
گزارشی از سالها سرگردانی نمایشگاه کتاب
سوژه قدیمی شده است... خیلی قدیمی... حتی دیگر قلم به نگارش واژه ˝قدیمی˝ اکراه دارد چون دیگر نوشتن از این موضوع کلیشهای است... سالهاست که این ˝کلیشه˝ موضوع محوری نمایشگاه کتاب اردیبهشت ماه تهران است: بی مکانی.
با اینکه همگان متفق القولند که برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در حوزه کتاب مهمترین اتفاق در طول سال به حساب میآید، و با اینکه میتوان گفت حضور نمایشگاه کتاب از نظر اقتصادی برای ناشران کشور یک ضرورت بی چون و چراست اما این معضل بزرگ هیچ وقت حل نشده است.
وعدههای ایجاد مکانی دائمی سالهاست که به گوش میرسد. تقریبا هر سال بعد از برگزاری نمایشگاه کتاب، مسئولان دست به جیب میشوند و دو سه مشت وعده تحویل مردم میدهند مبنی بر اینکه نگران نباشند و سال بعد انشاءالله محل برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت اختصاصی ساخته میشود. احتمالا مسئولان نیز دقیقا نمیدانند مشکل از کجاست؟ تنها چیزی که همه میدانند این است که بهتر است نمایشگاه کتاب جای دیگری برگزار شود.
مکان نمایشگاه کتاب: نسبتا مناسب
چندروز پیش بود که احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درجایی گفت: مصلی، استاندارد کافی برای برگزاری نمایشگاه کتاب را ندارد. سازمان هر سال با کمک تمامی ارگانها اعم از شهرداری منطقه هفت، معاونت خدمات شهری، سامانه ۱۳۷، اورژانس و هلال احمر نواقصی را که در سال گذشته وجود داشته اصلاح میکند و هماکنون نیز این ایرادات را به حداقل ممکن رساندهایم تا بتوانیم این محیط را به مکانی نسبتا مناسب تبدیل کنیم.
توجه کنید: نسبتا مناسب. حالا به این توجه کنیم که خطرات احتمالی چگونه پیش بینی شدهاند و برای آن چه کارهای صورت گرفته: تدوین دستورالعمل فعالسازی ستاد مدیریت بحران ویژه نمایشگاه، برگزاری جلسات هماهنگی با حضور اعضای ستاد ویژه مدیریت بحران، برگزاری دو مرحله مانور عملیاتی با رویکرد مخاطرات محتملالوقوع با مشارکت سازمانهای تخصصی و امدادی، برگزاری دورههای آموزشی اطفاء حریق و کمکهای اولیه ویژه غرفهداران و نگهبانان، انجام بازدیدهای میدانی و بررسی و کارشناسی فنی موضوعاتی همچون جانمایی محل استقرار سازمانهای تخصصی در فضای نمایشگاه و احصاء عوامل بحرانزا از منظر کاهش ریسک و خطرپذیری بخشی از اقدامات انجامشده از سوی ستاد مدیریت بحران ویژه نمایشگاه است.
خیلی هم جای خوبیست
ولی همیشه این نگرانی به این شکل نبوده است. مثلا محسن پرویز میگوید: در طرح کلان مصلا، بخشهایی برای نمایشگاههای فرهنگی در نظر گرفته شده و مصلا تنها مکان نماز خواندن نیست، بلکه مصلا طرح گستردهای است که بخشهای متفاوتی هم برای برنامههای فرهنگی دارد و از لحاظ موقعیت قرارگیری و دسترسی به اتوبانهای اطراف و خط مترو مزیت نسبی دارد.
پرویز وعدههای ایجاد مکانی برای نمایشگاه کتاب را جدی نمیگیرد و معتقد است که اصلا در تهران محل مناسبی وجود ندارد. " ما مکان آبرومند و مناسبی برای برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر تهران نداریم. مکانهایی در شهرهایی چون تبریز، اصفهان، شیراز، زنجان و شهرهای دیگر وجود دارند که مکانهای خوب و مناسبی هستند. اما در شهر تهران مکان سابق نمایشگاه بینالمللی که هماکنون هم برای نمایشگاههای کوچک مورد استفاده قرار میگیرد، از نظر فضای قابل استفاده کفاف نمیدهد." او به طرزی فوق العاده منتقدانه معتقد است: وعده و وعیدهای گذرا را باید فراموش کرد. همان موقع هم من گفتم که وعدههای توخالی را میتوان از شکل آنها تشخیص داد. وقتی یکدفعه در جلسهای تصمیم میگیرند که قرار است فلان جا کلنگ نمایشگاه کتاب به زمین بخورد، این تنها یک پرستیژ تبلیغاتی است و در نهایت قرار نیست کاری انجام گیرد. برای کار واقعی در یک جلسه و براساس حرفهای یکی دو نفر تصمیم انجام نمیشود، بلکه کار باید کارشناسی انجام شود.
احتمالا همان آش است وُ همان کاسه
البته برگزاری نمایشگاه کتاب امسال در محل هر ساله پیشتر خبررسانی شده بود. هم سید عباس صالحی و هم دیگر مسئولان گفته بودند که امسال نیز نمایشگاه کتاب در مصلای تهران است.
امیر مسعود شهرام نیا مدیر عامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی چند ماه پیش گفت: چالش اصلی حال حاضر نمایشگاه صنعت نفت است، اگر این نمایشگاه جا به جا نشود احتمال دارد بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب در مصلا برگزار شود.
او گفته بود: با عدم جابه جایی زمان برپایی نمایشگاه نفت در مکان دائمی نمایشگاه ها، احتمال میزبانی بار دیگر مصلی امام خمینی بیشتر شد چرا که دوستان وزارت نفت نتوانستند زمان نمایشگاه نفت را جا به جا کنند. از این رو احتمالا نمایشگاه بیست و هشتم کتاب تهران بار دیگر در مصلا برگزار خواهد شد.
واقعیت این نیست
واقعیت این است که این طوری نمیشود... این طور که هر سال نمایشگاه کتاب را در مصلا برگزار کنیم، از خلاءها و کمبودها بگوییم، از ترافیکهای وحشتناک محل عبور و مرور نمایشگاه و بعد از یک بازه 10 روزه برگزاری کتاب بگوییم: "حله...ایشالا سال بعد..."
به نظر میآید برای حل این موضوع نیاز به هم اندیشی بیشتر، برنامه ریزی مدون و البته بلند مدت است. تمرکز بر یک برنامه موقت که هیچ کس نمیداند فرجامش چیست جز ابطال وقت و هدردهی نیرو چیزی نیست. واقعا ما برای محل برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب سال بعد چه تدبیری اندیشیدهایم؟
منبع: هنرآنلاین