هنر انقلابی و شبكه های اجتماعی

یكی از دیالوگ های مهم فیلم «مرد پرنده» كه در سال 2014 برنده اسكار نیز شد، صحنه ای بود كه دختر شخصیت اصلی فیلم به پدرش گفت: «تو حتی یك صفحه فیس بوك هم نداری و این یعنی تو اصلا وجود نداری». این دیالوگ به نوعی بیانگر حقیقت تلخ دوران ماست. دورانی كه مخاطب در میان لایك ها و به اشتراك گذاری ها مانده و اجازه می دهد قدرت ها هرگونه كه می خواهند بر ذهن و اندیشه او تاثیر بگذارند.
اما گاه با قبول برخی واقعیت ها و سوار شدن بر موج آن ها می توان هدایت امر را به دست گرفت و حتی از رسانه های بیگانه نیز برای اشاعه فرهنگ و هنر انقلابی سود جست. با این نگاه می توان به قدرت شبكه های اجتماعی پی برد و به جای فرار از آن، از این ابزار به نفع انقلاب و هنرهای ناشی از آن استفاده كرد.
از مهم ترین پدیده های نوظهور در فضای مجازی، كه امكان تشكیل اجتماع های مجازی را فراهم می كند، شبكه های اجتماعی مجازی است كه به عنوان نیروی پیش رونده در تغییرات اجتماعی و سیاسی جوامع محسوب می شوند.

رهبر فرزانه انقلاب نیز در سخنانی به اهمیت شناخت زمانه خود اشاره كرده و فرموده اند: «مرد زمانه‌ خودتان باشید، آدم زمانه‌ خودتان باشید. زمانه‌ شما، زمانه‌ مهمّی است. بنده در این خطّ تاریخ طولانی ایران، به خصوص قسمت بعد از اسلام، خیلی رفت‌وآمد كرده‌ام - سلسله‌هایش، احوال اجتماعی كشور، احوال سیاسی كشور، جنگ ها، پادشاهی‌ها - گمان نمی‌كنم در تمام این هزار و اندی سال، كشور حادثه‌ای به عظمت حادثه‌ انقلاب اسلامی به خود دیده باشد. به عظمت این حادثه، من حادثه‌ای سراغ ندارم كه كشور ما به خود دیده باشد. ما تلخی‌های بزرگی داشته‌ایم؛ امّا فتوحات بزرگ كه یك ملّت این‌جور ناگهان بشكفد، این‌جور ناگهان رشد كند، این‌جور ناگهان همه‌ این حصارهای گوناگون را كه دور او به حالت مصنوعی چیده بودند، به هم بریزد، قد بكشد، سر بلند كند و وضعش در ظرف بیست سی سال این تغییر عظیم را بكند، هرگز چنین چیزی در كشور رخ نداده بود. بله، سلسله‌هایی آمدند، پادشاهی‌هایی شكل گرفتند، كشور هم در دوره‌ آن ها اقتدار نظامی و سیاسی و غیره پیدا كرده است؛ اما آن ربطی به مردم نداشته. مثلاً یك شاه عبّاسی، یك شاه طهماسبی، یك اسماعیل صفوی‌ای آمدند یك كارهایی كردند. پادشاهی آن ها با پادشاهی پادشاه قبلشان و پادشاه بعدشان تفاوتی نداشته؛ همان زورگویی، همان تحكّم، همان تملّك.

مردم در اینجا نقشی نداشتند. این كه مردم كشور این‌جور هوشیارانه، این جور شجاعانه، این‌جور دلاورانه وارد میدان‌های سیاسی بشوند، وارد میدان های نظامی بشوند، وارد میدان‌های اجتماعی بشوند، این رشد را پیدا كنند، اصلاً وجود نداشته. در طول تاریخِ ما هیچ جا چنین چیزی وجود نداشته؛ من ندیدم. هر كس دیده، بیاید نمونه‌اش را بگوید. خوب، این مزرع مهمّی است برای رشد فرهنگ، اندیشه و هنر - یعنی بخشی كه شماها باید متصدی‌اش باشید - از این استفاده كنید، این زمانه را تصویر كنید، با این تصویرِ خودتان زمانه را غنی كنید. هرچه كه شما بگویید كه خوب باشد، درست باشد، مستحكم باشد، متین باشد، پرمغز باشد، این زمانه‌ شما را غنی می‌كند؛ این ظرف را پر می‌كند از محتوای با ارزش و غنی و مستغنی كننده».
اساسی ترین نظریه مك لوهان این است كه مردم از طریق تعادلی با نسبت احساسات با محیط سازگار می شوند و رسانه غالب هر عصری، موجب مطرح شدن نسبت حسی ویژه ای می شود كه همین امر بر ادراك انسان در مورد محیط پیرامون تأثیر می نهد. با توجه به این كه رسانه غالب عصر ما «اینترنت» كل دنیا را به دهكده ای كوچك بدل كرده می توان با استفاده از امكانات و ویژگی های آن هنر انقلاب و انقلاب را نه تنها در چارچوب مرزی كشور خود بلكه در تمام كره خاكی اشاعه داد.

رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات خود اهمیت تلاشگران عرصه هنر انقلابی را چنین بیان كرده اند: «كسانی كه امروز مشغول كار و فعالیت در عرصه فیلم‌های با مضامین انقلابی و دفاع مقدس هستند واقعاً در حال جهاد هستند.» هنر یكی از لازمه های جامعه و فرهنگ و البته جزء لاینفك آن است. به طوری كه این پتانسیل را دارد كه به راحتی خلأ های بسیاری را از بعد عاطفی و اجتماعی پر كند. هنرمند می خواهد خود و هنرش را مطرح كند و از این طریق وارد مسیر خاصی شود كه شاید بتواند او را به هدف مورد نظرش برساند.
از طرفی این مسیر گاه در وضعیت معمول آن، تابع پستی و بلندی ها و البته موانع و شرایط ویژه ای است كه او را ناچار می كند برای ادامه راه از بخشی از آثار، توانایی ها یا ایده هایش دست بكشد یا حتی الامكان آن را علنی نسازد. از سوی دیگر، شبكه های اجتماعی مجازی این محدودیت را ندارند؛ و شاید بتوان گفت اصلا ًمحدودیتی ندارند.

بدین ترتیب هنرمند نویسنده، شاعر، عكاس، مجسمه ساز، بازیگر و... با استفاده از این شبكه ها در سریع ترین زمان ممكن می تواند در معرض دیده شدن قرار بگیرد. می تواند به راحتی به بخش اعظم مخاطبانش دسترسی پیدا كند و پیام خود را به ایشان برساند.
هنر انقلاب اسلامی مفهومی بی سابقه است كه فقط در هنر ایرانِ بعد از انقلاب سال 57 مصداق دارد. لذا می توان با استفاده از ظرفیت های شبكه های اجتماعی این مفهوم را هرچه بیشتر به نسل جوان پس از انقلاب كه زیاد در جریان حوادث آن دوران نبوده اند، انتقال و جوانانی با رویه انقلابی پرورش داد.

منبع:پایگاه خبری حوزه هنری