راهكارهای حقوقی حمایت از سربازان گروگان

سربازانی كه برای حفظ امنیت به مرزها رفتند، نمی‌دانستند خود اسیر بی امنیتی خواهند شد. جوانانی كه امروز تمام مادران ایران مادر آن‌ها هستند وبا چشمانی مملو از اشك دوباره دیدنشان را از خدا‌ می‌خواهند.آنچه بیش از پیش ایرانیان را خشمگین کرده، نبودامنیت در مرزهای كشور وتاخیر در به كارگیری ظرفیت‌های دیپلماتیك برای نجات این سربازان وظیفه است. تلاش‌ها برای آزادی این افراد هنوز راه به جایی نبرده است. به هرحال پاكستان، به محل امنی برای پنهان شدن این گروهك تروریستی تبدیل شده و كم كاری این كشور در برخورد با گروه های تروریستی مرزهای ایران را نا امن كرده است. پاكستانی كه به حقوق مردم كشور همسایه خود باید احترام بگذارد و مانع فعالیت گروهك‌های تروریستی در مرزهای خود با ایران شود قول همكاری داده اما... . «قانون» در این گزارش به بررسی مسئولیت حقوقی كشور پاكستان و دستگاه دیپلماسی برای نجات سربازان گروگان‌گرفته پرداخته است.

وظیفه هر دولتی حفاظت و حمایت از اتباع خود  است

سید علی‌كاظمی، قاضی دادگستری درگفت‌وگو با«قانون»با اشاره به اینكه وظیفه هر دولتی حفاظت و حمایت از اتباع خود  است، خاطرنشان كرد: البته این حمایت به شیوه‌های مختلفی نمود پیدا می‌كند. گاهی اوقات دولت، به نیابت از  یك تبعه خود، در دادگاه‌های بین‌المللی یا در دادگاه‌ كشورهای دیگر طرح دعوی می‌كند كه به عنوان حمایت دیپلماتیك از آن یاد می‌شود. گاهی اوقات دولت با اقداماتی سعی براین دارد كه حقوق اتباع خود را حفظ كند. مواردی كه اتباع دولتی، بزه‌دیده جرمی واقع شوند دولت موظف است به شیوه‌های مختلف سعی بر پوشش‌های حمایتی از اتباع خود داشته باشد. مثلا وقتی هواپیمای ایرباس ایرانی، توسط ناو آمریكایی منهدم و اتباع ایرانی شهید شدند دولت ایران در دادگاه لاهه طرح دعوی كرد و دولت آمریكا موظف شد رضایت دولت ایران را جلب و خسارات وارده به خانواده بازماندگان ایرانی را جبران كند.

باید از سربازان حمایت‌های مضاعف صورت گیرد

این قاضی با بیان اینكه در مورد سربازان ایرانی ربوده شده باید حساسیت بیشتری به خرج داد، تصریح كرد: سربازان هر كشور از اتباع خاص و به عنوان نمایندگان حاكمیت (همانند سفرا و دیپلمات‌های كشور) محسوب می‌شوند كه باید از این افراد حمایت‌های مضاعف صورت گیرد. یكی از راه‌های حقوقی در رابطه با این سربازان، درخواست دستگیری و برخورد جدی با عوامل این واقعه تروریستی(گروهك جیش‌العدل) است. ولی متاسفانه به لحاظ اینكه كشور پاكستان دولت مستقر و قوی ندارد و نمی‌تواند با این گروهك برخورد كند باید از شیوه‌های جایگزین استرداد مجرمان استفاده كنیم تا بتوانیم هم این متهمان را به لحاظ كارهای تبهكارانه محاكمه كنیم هم اتباع كشورخود را به كانون خانواده بازگردانیم (البته این روش در مورد عبد‌المالك‌ریگی انجام شد).

استفاده از شورای امنیت و شورای حقوق بشر

رئیس اداره مطالعات حقوقی و قضایی قوه‌قضاییه ادامه داد: به دلیل توانایی بالای دستگاه اطلاعاتی و امنیتی كشور این امكان وجود دارد كه با  عوامل این گروهك برخورد كنیم. البته با شیوه‌های حقوقی و فرا حقوقی نیز دولت ایران می‌تواند از اتباع خود حمایت كند. استفاده از سازكارهای جهانی مثل استفاده از شورای امنیت و شورای حقوق بشر نیز قطعا در این زمینه تاثیرگذار خواهد بود.

حمایت‌های مادی و معنوی از خانواده‌های سربازان

این استاد دانشگاه با بیان اینكه بعد دیگر قضیه خانواده‌های این عزیزان هستند،توضیح داد: بایدحمایت‌های مادی و معنوی از خانواده‌های این سربازان صورت گیرد كه در این مدت مشكل دیگری نداشته باشند.

سربازان نباید در كارهای عملیاتی به كار گرفته شوند

كاظمی تصریح كرد: بحث نظام وظیفه اجباری ما باید به سمتی برود كه سربازی كه برای دوسال امانت در اختیار نیروهای مسلح قرار می‌گیرد در قسمت‌هایی به كار گرفته شود كه بیشتر آمادگی رزمی و برخی آموزش‌های خاص را فرا بگیرد. لذا ایرادی كه وجود دارد این است كه از این سربازان در كارهای عملیاتی استفاده می‌شود. مثلا در دادگستری برای جابه‌جایی متهم باید نیروهای كادر كه در این زمینه آموزش دیده‌اند استفاده شود ولی در عمل سربازان وظیفه  این كار را انجام می‌دهند. یا راهنمایی و رانندگی در بسیاری از موارد از سربازان كه تخصصی در امور راهنمایی و رانندگی ندارند برای جریمه كردن و....  استفاده می‌‌كند. البته در مرزبانی هم   همین مشكل وجود دارد. در اینجا این سوال پیش می‌آید كه نیروی كادر ما كه آموزش و تخصص دارد چه كاری انجام می‌دهد؟

سربازان، امانت در دست مسئولان هستند

این قاضی با بیان اینكه سربازان ما در دست مسئولان امانت هستند، توضیح داد:  مسئولان باید از سربازان مراقبت به عمل آورند گاهی اتفاق افتاده سربازان به لحاظ بی‌تجربگی دچار اشتباه و مسائلی می‌شوند كه هم خودشان و هم خانواده‌شان تا آخر عمر دچار مشكل می‌شوند. اینها قطعا توجیهی ندارد و باید سربازان در مراكزخاصی پرورش یابند چون اكثر سربازان 18 و 19 سال   دارند و سن آنها هنوز كامل نیست. در بسیاری ازكشورها این سنین را هنوز كودك تلقی می‌كنند. كاظمی در پایان خاطرنشان كرد: وقتی سربازان تحت آموزش قرار می‌دهیم نباید  از آنها در مكان‌هایی استفاده شود كه  به راحتی قربانی جرم واقع یا درگیر بزه شوند. در چنین مواردی قطعا باید از كادر آموزش دیده مجرب و متخصص استفاده شود.

پاكستان عاملین این اقدام را شناسایی و تحویل دهد

حجت‌الاسلام ابراهیم حمیدی، رئیس كل دادگستری سیستان و بلوچستان  نیز با محکوم کردن اقدامات تروریستی اخیر در استان، اظهار کرد: اگر هدف گروگانگیران این باشد که نظام جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار دهند یا زمینه آزادی افرادی را فراهم کنند، نتیجه عکس خواهد داشت .وی افزود: با انجام حرکات تروریستی زمینه رأفت اسلامی از بین خواهد رفت و با انجام این تحرکات، دستگاه قضایی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد. حمیدی با بیان اینکه دستگاه قضایی با افراد جنایتکار وارد مذاکره و معامله نمی‌شود، ادامه داد: به‌زودی این افراد در چنگال عدالت گرفتار و به نتیجه اعمال ننگین خود خواهند رسید. وی حفظ جان گروگانگیران را اولویت همه دستگاه‌های دولتی و قضایی عنوان کرد و گفت: مبدأ و مقصد گروگانگیران خاک دولت پاکستان بوده و این دولت موظف است ربوده‌شدگان را به سلامت به آغوش خانواده‌هایشان بازگرداند و عاملین این اقدام را شناسایی و تحویل دولت ایران دهد.

از ظرفیت معتمدین و  ریش سفیدان اهل سنت استفاده شود

حمیدی خاطرنشان کرد: باید از ظرفیت معتمدین، ریش سفیدان، مقامات محلی، علما و روحانیون به ویژه روحانیون اهل سنت برای استرداد ربوده‌شدگان استفاده شود و علما این عمل را محکوم و آن را خلاف شرع اعلام کنند. وی از مقامات دیپلماسی محلی و وزارت خارجه خواست تا با مقامات دولت پاکستان وارد مذاکره شوند و هرچه سریع‌تر  ربوده‌شدگان را به آغوش میهن اسلامی بازگردانند.

امیدها برای نجات سربازان ربوده شده

البته امید ها برای بازگرداندن این سربازان به وطن این روزها پررنگ تر شده است و به گفته وزیر امورخارجه تلاش ها برای نجات این 5 جوان ادامه دارد. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در پاسخ به کاربران فیس بوک گفته است كه این وزارتخانه با تمام توان و امکانات برای آزادی مرزبانان اسیرایرانی تلاش می کند و آن را وظیفه خود می داند. وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال یکی از کاربران که نوشته بود: «جناب وزیر چرا به فکر سربازها نیستین از شما بیشتر از این انتظار میره» نوشت: به یاری خدا امیدواریم که هرچه زودتر خبر آزادی آنها را به اطلاع شما برسانیم. نباید فراموش كرد كه مردم ایران خاطره خوبی از گروگان گرفته شدن سربازان ایرانی ندارند و هنوز خاطره تلخ شهادت 14 سرباز در سراوان را فراموش نكرده‌اند. افزایش امنیت در مرزها  و بازگشت سربازان گروگان گرفته شده به مهم‌ترین خواسته مردم در این روز‌ها تبدیل شده است همچنان نگاه‌ها به دستگاه دیپلماسی و نیروهای نظامی است.

منبع :قانون