اعتراف سیا به انجام کودتای 28!

ماجرای کودتای 28 مرداد چه بود؟

نیروهای انگلستان با فعال نمودن شبكه‌های جاسوسی خود و نفوذ در تشكیلات نیروهای ملی و مذهبی و ایجاد تفرقه بین آنها از یك سو و روی كار آمدن ژنرال آیزنهاور از حزب جمهوریخواه در آمریكا كه از افزایش قدرت حزب توده در ایران و گسترش نفوذ شوروی و انعقاد قرارداد بازرگانی با این كشور وحشت داشت از سوی دیگر باعث شد كه سازمان سیا برای اولین بار عملیات كودتای نظامی در یك كشور خارجی را تجربه نماید.

طرح كودتا از سوی آمریكاییها عملیات ”‌تی. پی. آژاكس“ نام گرفت و كرمیت روزولت به منظور اجرای این امر به ایران آمد و انگلیسیها نیز كریستوفر وودهاس را مأمور این كار كردند و نام عملیات خود را ”‌عملیات چكمه“ گذاشتند. در داخل ایران نیز شبكه مخفی شاپور ریپورتر (فرزند اردشیر جی از حامیان اصلی رضاخان در كودتای سوم اسفند 1299) و اسدالله علم و برادران رشیدیان تحت حمایت خانواده صهیونیستی لرد روچیلد انگلیسی به نام ”‌ عملیات بِدامَن“ فعالیت می‌كردند. وظایف این گروه نفوذ در رهبری احزاب و سازمانهای سیاسی و مذهبی و ایجاد ناامنی و حرج و مرج در كشور و به آتش كشیدن و غارت اموال مردم بود. نمونه بارز این كار تظاهرات متعدد حزب توده به بهانه‌های مختلف، وجود سرلشكر فضل‌الله زاهدی (عامل اصلی كودتا) در مصدر وزارت كشور، رخنه شك‌برانگیز شمس قنات‌آبادی در بیت آیت‌الله كاشانی (با توجه به سوابق وی در بعد از كودتا) و قتل افشارطوس و دهها عملیات دیگر زمینه‌ساز اهدافی بود كه در نهایت محمدرضا پهلوی با حمایت دولتهای آمریكا و انگلیس فرمان عزل محمد مصدق نخست‌وزیر را صادر و در شب 25 مرداد سال 1332 به وسیله سرهنگ نعمت‌الله نصیری (فرمانده گارد جاویدان) به وی ابلاغ نمود، ولی قبل از هر اقدام دیگری نصیری توسط سرهنگ ممتاز (رئیس كلانتری یك) بازداشت و كودتا خنثی گردید. محمدرضا پهلوی پس از این واقعه به همراه ثریا اسفندیاری (همسر) و محمد خاتمی (خلبان) و ابوالفتح آتابای (آجودان) خود ابتدا به كلاردشت و رامسر و از آنجا به عراق و سیس، به ایتالیا گریخت. مجدداً در روز 28 مرداد سال 1332 كودتاچیان از سردرگمی، انفعال، بی‌برنامگی دولت (علی‌رغم اطلاع قبلی از وقوع كودتا از جمله نامه مورخه 27 مرداد 1332 آیت‌الله كاشانی كه با پاسخ سرد و منفی مصدق مواجه گردید) استفاده كرده و نظامیان با كمك اراذل، اوباش، چاقوكشان و فواحش تهران به خیابانها ریختند و در عصر همان روز كار دولت مصدق را خاتمه دادند و نخست‌وزیر به همراه چند تن از وزرای كابینه، خود را تسلیم نمودند و سرلشكر فضل‌الله زاهدی با فرمان شاه كه از قبل صادر شده بود به نخست‌وزیری كودتا منصوب گردید و محمدرضا پهلوی نیز بعد از 3 روز به ایران بازگشت و بر مصدر قدرت نشست.

اعتراف جدید آمریکا چه بود؟

چندی پیش پایگاه «فارین پالیسی» همزمان با شصتمین سالگرد کودتای 28 مرداد، اسنادی را منتشر کرد که نشان می‌دهد آمریکا نقشی مستقیم در اجرای کودتای 28 مرداد علیه دولت قانونی ایران داشته است. این اسناد را سازمان سیا بنا به درخواست «گردش آزاد اطلاعات» منتشر کرده است. این اطلاعات در پایگاه آرشیو امنیت ملی آمریکا نیز در دسترس قرار گرفته است.

بخشی از این اسناد اولین بار در سال 1981 منتشر شد، اما تا امروز بخش‌های مهم آن از دسترس عموم خارج بود. در بخشی از این اسناد به صراحت آمده است: کودتای نظامی‌ای که مصدق و کابینه جبهه ملی وی را ساقط کرد، تحت هدایت سیا و به عنوان یکی از اقدامات سیاست خارجی آمریکا، صورت گرفت.

این اسناد بخشی از گزارش موسوم به «نبرد برای ایران» است که در دهه 1970 توسط یکی از تاریخ‌نگاران سازمان سیا، گردآوری شده است.

اسناد تازه‌منتشر شده مربوط به بخش «عملیات سری» این گزارش است. سیا در این بخش اذعان کرده است که آمریکا از بیم حضور شوروی در ایران «ناگزیر به برنامه‌ریزی و اجرای عملیات «آژاکس» (کودتا) شده است».

فرمان شاه برای انتصاب «فضل‌الله زاهدی» به عنوان نخست‌وزیر بعد از کودتا/به نوشته پایگاه آرشیو امنیت ملی آمریکا، کودتاچیان آن را تکثیر کرده و با هدف تهییچ افکار عمومی، آن را در شهر پخش کرده‌اند

روایت تصویری آرشیو امنیت ملی آمریکا از عملیات چهار مرحله‌ای روز 28 مرداد:

مرحله اول: به راه انداختن تظاهراتی گسترده در تهران بین ساعت 6 تا 10:30 صبح - این مرحله چهار گروه از اوباش اجرا می‌کنند.

مرحله دوم: ورود نظامیان و عوامل سری در برنامه بین ساعت 10 صبح تا 3 عصر – در این مرحله پلیس، نیروهای ارتش و عوامل اطلاعاتی وارد عمل می‌شوند. در این مرحله سه نقطه هدف وجود داشته. در نقطه اول در میدان ارک، بین ساعت 12 تا 1:30 اداره تبلیغات، وزارت کشور و وزارت امور خارجه اشغال می‌شود. نقطه دوم میدان بهارستان است. در این منطقه بین ساعت 10 تا 11، دفاتر چند حزب و روزنامه به آتش کشیده شده و تخریب می‌شود. میدان توپخانه سومین هدف است. تالار شهر، تلگراف‌خانه، شهربانی و دژبانی بین ساعت 11:30 تا 15 در این منطقه اشغال می‌شوند.

مرحله سوم: ورود تانک‌ها و تصرف آن‌ها به دست نیروهای حامی شاه بین ساعت 5 صبح تا 2:30 عصر – در این مرحله، سه تیپ ارتش تانک‌های خود را به میدان می‌آورند، تا نیروهای حامی شاه آن‌ها را به تصرف خود درآورند. قرار است 24 دستگاه از تانک‌ها به کنترل عوامل کودتا درآید.

مرحله چهارم: دستیابی به اهداف تعیین‌شده بین ساعت 2 تا 7 عصر – در این مرحله، نیروهای کودتا بین ساعت 2 تا 4 رادیو را به تصرف درمی‌آورند. زاهدی در حالی که کودتاچیان به سمت خانه دکتر مصدق حرکت کرده‌اند، بین ساعت 4 تا 5 به عنوان نخست‌وزیر جدید خطاب به ملت از رادیو ملی نطق می‌کند و نهایتا در ساعت 7 عوامل کودتا خانه مصدق را گرفته و وی را وادار به فرار می‌کنند.

مطالب مرتبط:

نقش انگلیس دركودتای 28 مرداد 1332

تشكیل كنسرسیوم نفت بعدازكودتای 28مرداد1332

 فردای کودتا از زبان طراح کودتا