کاهش آبریزش دهان کودک
نویسنده: الهه گودرزی
بعد از دو سالگی بیشتر کودکان میآموزند که چگونه بزاق دهانشان را ببلعند.
کودکان مبتلا به بیماریهایی نظیر فلج مغزی یا نخاعی و یا مبتلایان به اختلالات عصبی ممکن است تا مدت طولانیتری در بلعیدن بزاق دچار مشکل باشند.
اگر کودک شما هر نوع مشکلی در کنترل آب دهانش داشته باشد، میتواند نشانهی آن باشد که او از یک اختلال و یا بیماری رنج می برد.
از آنجایی که کودکان در حال رشد ذهنی و جسمی هستند، تشخیص هرچه سریعتر اختلالات عصبی روند درمان را هموارتر خواهد کرد.
چند بیماری وجود دارد که با این علائم در ارتباط اند. فراموش نکنید که مشکل کودک ممکن است ناشی از یک نقص در سلولهای عصبی باشد و درمان و مراقبتهای خاصی نیاز داشته باشد.
در اینجا برخی مشکلاتی که منجر به اختلالات بزاقی و نیز اختلال تکلم می گردند را بررسی میکنیم:
1- سکته مغزی
سکته مغزی زمانی رخ میدهد که خونرسانی به مغز مختل شود. برخی دلایل سکته مغزی عبارتند از فشار خون بالا، چاقی و کلسترول خون بالا.
نقایص مادرزادی، تروما و ضربه، کم خونی داسی شکل و عفونتهای شدید از علل شایع سکته مغزی در کودکان هستند.
انجمن بینالمللی سکته مغزی گزارش میکند که شیوع سکته مغزی در کودکان زیر 15 سال، 6 مورد در هر 100 هزار نفر است.
اگرچه خطر سکته مغزی در کودکان کم است، ولی برای آنها بسیار خطرناک خواهد بود.
دو نشانهی مهم سکته مغزی در کودکان لکنت زبان و ترشح زیاد بزاق دهان است.
هر چه تشخیص سکته مغزی در کودک سریعتر باشد، احتمال موفقیت درمان بیشتر خواهد بود.
2- فلج مغزی
فلج مغزی یکی از اختلالات مغزی-عروقی است که میتواند منجر به مشکلات تکلم و علائم دیگر در کودکان شود. فلج مغزی میتواند با تاثیر بر مغز باعث بروز اختلالاتی نظیر اختلالات مادرزادی گردد. این اختلال مغز و نخاع را درگیر کرده و منجر به علائمی نظیر شل شدن عضلات، پاسخهای عصبی ضعیف به محرکها، اختلال در تعادل بدن، اختلال مغزی در کنترل حرکات سر و صورت نظیر اختلال عملکرد لبها، زبان و فک که منجر به مشکلاتی در بلعیدن، جویدن، حرف زدن و نیز تجمع آب دهان میشود.
برخی موارد، کودک در کنترل عضلات دهان و زبان و نگه داشتن بزاق در دهان ناتوان است. به کودکتان کمک کنید تا لبهای خود را بسته نگه دارد. برای مثال بر لبهای کودک خود آب آلبالو یا انار یا هر رنگ خوراکی دیگری بزنید و از او بخواهید با لبهایش بر تکهای از کاغذ، لیوان و یا شیشه تمیز شکلی بکشد
3- میاستنی گراویس
اختلال دیگری که منجر به لکنت زبان و ترشح زیاد بزاق در کودکان میشود، بیماری میاستنی گراویس است. این بیماری یک اختلال خودایمنی عصبی عضلانی است که عضلات اسکلتی ارادی را در بدن تحت تاثیر قرار میدهد.
در این بیماری، کودکی که از لحاظ فیزیکی فعالتر باشد، تضعیف عضلات در او شدیدتر خواهد بود. لکنت زبان، مشکل در بلعیدن، ناتوانی و اختلال در حرکت پلکها، راه رفتن بدون تعادل و نیز تاری دید از دیگر علائم شایع در این بیماریاند.
راههای کاهش بزاق دهان کودک
اقدامات زیادی وجود دارد که شما با انجام آنها میتوانید به کودکتان کمک کنید تا میزان آب دهانش کاهش یابد:
مرحله اول: با پزشک کودک خود صحبت کنید.
دلایل متعددی وجود دارد که یک کودک در زمانی خاص دچار زیادی بزاق و یا اختلال تکلم شود؛ مثل بیماریهایی نظیر گلودرد چرکی، ورم لوزهها و سینوزیت. به علاوه، زیادی آب دهان میتواند از عوارض برخی داروها باشد. لذا لازم است بیماری کنونی هرچه سریعتر تشخیص داده و درمان شود. شما ممکن است قادر باشید با درمان بیماری حاضر، آبریزش دهان کودکتان را کاملا درمان کنید.
مرحله دوم : لبها و دهان کودکتان را تقویت کنید.
برخی موارد، کودک در کنترل عضلات دهان و زبان و نگه داشتن بزاق در دهان ناتوان است. به کودکتان کمک کنید تا لبهای خود را بسته نگه دارد. برای مثال بر لبهای کودک خود آب آلبالو یا انار یا هر رنگ خوراکی دیگری بزنید و از او بخواهید با لبهایش بر تکهای از کاغذ، لیوان و یا شیشه تمیز شکلی بکشد.
تمرین مکیدن نیز به کنترل انقباضات دهان کودک کمک خواهد کرد. برای مثال از کودک بخواهید که یک تکه کاغذ را با مکیدن نی پلاستیکی بلند کند و مسابقه بگذارید و بگویید چه کسی میتواند تکه کاغذهای بیشتری را با مکیدن نی بلند کند.
از کودک بخواهید که با نی آب، آبمیوه یا هر نوع نوشیدنی دیگری را بخورد. این کار تمرین بسیار موثری در یادگیری مکیدن و بلعیدن خواهد بود و عضلات دهان و گلو را تقویت خواهد کرد.
مرحله سوم: بازیهایی هستند که توانایی دهانی کودک را تقویت میکنند.
برای مثال بازی با فرفره کاغذی و فوت کردن به آن، به کودک کمک میکند تا تمرکز دهانی در او افزایش یابد.
مسابقه بر سر اینکه چه کسی میتواند با دمیدن بیشتر فرفره را به حرکت درآورد، یا با سوت پلاستیکی صدای بلندتری درآورد، از دیگر بازیهایی می باشند که علاوه بر تقویت لبها، قدرت بلعیدن را نیز تقویت میکنند تا به جای سرازیر شدن آب از دهان، کودک بتواند بزاق خود را ببلعد.
مرحله چهارم: به یاد کودکتان بیاندازید که قورت دهد.
هر وقت دیدید آب از دهان کودکتان سرازیر است، یا مثلا با دهان بازی بازی میکند یا تلویزیون تماشا میکند، به یاد کودک بیاندازید که دهانش را ببندد و بزاقش را قورت دهد. این تمرین شاید به ظاهر خیلی پیش پا افتاده باشد، ولی تداوم آن، تاثیر مهمی در یادگیری کودک برای کنترل بزاق خواهد داشت.
مرحله پنجم: به کودکتان جایزه دهید.
برای کنترل آب دهان کودک، دادن جایزههای کوچک و یا آماده کردن جدول جایزه بسیار مناسب خواهد بود. به این معنی که هر وقت دیدید کودک بزاقش را می بلعد یا صورتش خشک است، یک ستاره در جدول جایزه برای خودش بکشد و هر وقت تعداد ستارهها به اندازه کافی شد جایزهای به او بدهید.
تمام این اقدامات به منظور تغییر در رفتار روزمره کودک و تقویت قدرت بلع بزاق در او می باشد.
این توصیهها به نظر بسیار ساده میآیند، ولی انجام آنها بهترین راهکار در کاهش ترشح بزاق در کودک است.
بدیهی است که اگر کودک در انجام تمام این تمرینات موفق نباشد، اقدامات درمانی جدیتر مورد نیاز خواهد بود.
مطالب مرتبط: