گروه اسمی2
اهداف یادگیری :
- آشنایی با ویژگی های اسم از جمله عام و خاص
- آشنایی با انواع اسم از نظر ویژگی ساخت
می خواهیم بدانیم اسم عام و خاص به چه اسم هایی گفته می شود؟
اسم عام :
اسمی است که همه ی وابسته های پسین و پیشین اسم را می پذیرد مانند :
گلدان ها را از حیاط خانه به اندرونی بردم ، نمی دانم آیا منظور مادربزرگ همین گلدان ها بود؟
هرچند گلدانی را که مادربزرگ بیش از همه دوست دارد را نیز لابلای آن ها گنجاندم.
اسم خاص :
اسمی است که برخلاف اسم عام دو وابسته ی پسین ( نشانه های جمع و ی نکره ) را نمی پذیرد؛ مانند: سعیدی با دوستش رفتند / سعیدها رفتند.
تمرین :
در جملات زیر انواع گروه اسمی و وابسته های پسین و پیشین آن ها را با دقت ببینید:
- مجلس ایران که هنوز زیر سلطه ی شاه نرفته بود، منحل شد.
مجلس ایران 
مجلس هسته- اسم عام، ایران وابسته ی پسین ( مضاف الیه ) – اسم خاص
- همین که وارد سفارت انگلیس شدیم من از کاردار انگلیس پرسیدم که چرا دولت انگلیس اجازه داد که محمدعلی شاه با کمک روس ها مجلس شورای ملی را به توپ ببندد.
سفارت انگلیس : سفارت هسته- اسم عام، انگلیس وابسته ی پسین ( مضاف الیه )- اسم خاص
کاردارانگلیس : کاردار هسته – اسم عام، انگلیس وابسته ی پسین ( مضاف الیه ) – اسم خاص
دولت انگلیس: دولت هسته- اسم عام، انگلیس وابسته ی پسین ( مضاف الیه )- اسم خاص
مجلس شورای ملی: مجلس هسته- اسم عام، شورا وابسته ی پسین ( مضاف الیه )- اسم عام، ملی وابسته ی پسین ( مضاف الیه )- اسم عام
اکنون می خواهیم با نحوه ی ساخت اسم آشنا شویم :
اسم از نظر اجزا تشکیل دهنده ی آن به چهار نوع تقسیم می شود:
اسم ساده:
اسمی است که تنها یک تکواژ ( جز معنادار ) دارد؛ مانند : دیوار، کتاب ، کودک
اسم مرکب:
اسمی که بیش از یک تکواژ (جز معنادار) دارد؛ مانند : دانش آموز، گواهی نامه
اسم مشتق :
اسمی است که از یک جزء معنادار و یک جزء بی معنی( وند ) تشکیل شده است؛ ( منظور از جزء بی معنی جزئی است که معنای مستقل ندارد )؛ مانند : رفتار، بدی
اسم مشتق- مرکب :
اسمی که ویژگی های مشتق و مرکب را باهم دارد؛ مانند : سه چرخه، گفت و گو
هریک از اسم های مرکب و مشتق- مرکب انواع مختلفی دارند از جمله این که :
اسم مرکب:
و اما اسم های مشتق- مرکب:
تمرین :
اکنون در میان کلمات زیر به انواع اسم دقت کنید:
1) دیروز زهرا به همراه دوستش برای بازدید از یک نمایشگاه سوار اتوبوس شدند، دوست زهرا پیش از آن که به آن جا برسند یادش آمد که کیف پولش را در خانه جا گذاشته است از این رو به منزل بازگشت تا آن را بردارد، در مسیر بازگشت به کودکی برخورد که مادرش را گم کرده بود و گریه می کرد، دستش را گرفت و اندکی در ایستگاه اتوبوس منتظر ماند تا شاید مادر کودک را بیابد ...
- دیروز
اسم مرکب: دی + روز - بازدید اسم مرکب: باز+ دید
- نمایشگاه اسم مشتق- مرکب: نمای+ ش+ گاه
- ایستگاه اسم مشتق : ایست +گاه
2) کدام گزینه صحیح است ؟
گزینه ی « ب » پاسخ صحیح است زیرا لاک پشت یک اسم مرکب است، بوته یک اسم ساده و سه شنبه یک اسم مرکب است.
3) کدام گزینه نادرست است ؟
پاسخ صحیح گزینه « د» می باشد زیرا دوچرخه یک اسم مشتق- مرکب است.
4) گزینه ی صحیح را انتخاب کنید؟
الف) روانداز: اسم ساده
ب) رفتن: اسم مشتق
ج) سی و سه پل : اسم مشتق
د) سفیدی: اسم مرکب
گزینه « ب» صحیح است زیرا روانداز اسم مرکب است و سی و سه پل یک اسم مشتق- مرکب است و سفیدی اسم مشتق است.
