جلوه هايي از عظمت و نورانيت نماز

منابع مقاله:

حديث ولايت، ج 8، دفتر مقام معظم رهبري ؛

صفحه: 1

تشکيل مجمعي از صاحب نظران براي اقامه ي نماز، يکي از شايسته ترين و ضروريترين کارهايي است که بايد در جمهوري اسلامي صورت مي گرفت؛ زيرا برپاداشتن نماز، نخستين ثمره و نشانه ي حکومت صالحان است؛ و در رتبه ي بعد از آن است که نوبت به «زکات» به مثابه ي تنظيم مالي جامعه و ريشه کن کردن فقر، و نيز «امر به معروف و نهي از منکر» ـ يعني سوق دادن به نيکيها و باز داشتن از بديها ـ مي رسد؛ «الذين ان مکناهم في الارض اقاموا الصلوة و اتوا الزکوة وامروا بالمعروف و نهوا عن المنکر» (1).

اقامه ي نماز فقط اين نيست که صالحان، خود نماز بگزارند؛ اين چيزي نيست که بر تشکيل حکومت الهي متوقف باشد؛ بلکه بايد اين ستون دين در جامعه به پا داشته شود و همه کس با رازها و اشاره هاي آن آشنا، و از برکات آن برخوردار گردند . درخشش معنويت و صفاي ذکر الهي، همه ي آفاق جامعه را روشن و مصفا کند و تن ها و جانها با هم به نماز بشتابند و در پناه آن، طمأنينه و استحکام يابند .

نماز، رکن اصلي دين است و بايد اصليترين جايگاه را در زندگي مردم داشته باشد . حيات طيبه ي انسان در سايه ي حاکميت دين خدا وقتي حاصل خواهد شد که انسانها دل خود را با ياد خدا زنده نگهدارند و به کمک آن بتوانند با همه ي جاذبه هاي شر و فساد مبارزه کنند و همه ي بتها را بشکنند و دست تطاول همه ي شيطانهاي دروني و بروني را از وجود خود قطع کنند . اين ذکر و حضور دايمي، فقط به برکت نماز حاصل مي شود؛ و نماز درحقيقت پشتوانه يي مستحکم و ذخيره يي تمام نشدني در مبارزه يي است که آدمي با شيطان نفس خود که او را به پستي و زبوني مي کشد، و شيطانهاي قدرت که با زر و زور او را وادار به ذلت و تسليم مي کنند، هميشه و در همه حال دارد .

هيچ وسيله يي مستحکمتر و دايمي تر از نماز براي ارتباط ميان انسان با خدا نيست . مبتديترين انسانها رابطه ي خود با خدا را به وسيله ي نماز آغاز مي کنند . برجسته ترين اولياي خدا نيز بهشت خلوت انس خود با محبوب را در نماز مي جويند . اين گنجينه ي ذکر و راز را هرگز پاياني نيست، و هر که با آن بيشتر آشنا شود، جلوه و درخشش بيشتري در آن مي يابد .

کلمات و اذکار نماز، هريک خلاصه يي است که به بخشي از معارف دين اشاره مي کند و به طور مکرر و پي درپي آن را به ياد نمازگزار مي آورد . نمازي که با تدبر در معاني و بدون سهو و غفلت گزارده شود، انسان را روزبه روز با معارف الهي آشناتر و به آن دلبسته تر مي سازد .

نورانيت نماز، و رازها و رمزهاي آن، و درسهايي که در آن گنجانيده شده، و اثر آن در ساختن فرد و جامعه، چندان نيست که بشود در مقالي کوتاه از آن سخن گفت؛ بلکه چنان نيست که بي خبري چون من بتواند از اعماق آن خبري آورد . آنچه من با قلم قاصر و معرفت ناچيز خود مي گويم، آن است که مردم ما و جامعه ي ما و بخصوص جوانان ما ـ که اکنون بار امانت سنگيني را بر دوش گرفته اند ـ بايد نماز را منبع قدرتي لايزال بدانند و در برابر جبهه ي فساد و بي عدالتي و کجروي که امروز بشريت را تهديد مي کند، از نماز و ياد خدا نيرو بگيرند . ميدان مبارزه يي که امروز پيش روي ماست، ما را به تکيه گاه مستحکم ذکر خدا و اميد و اعتماد به او، بيش از هميشه و پيش از همه محتاج مي سازد؛ و نماز آن سرچشمه ي جوشاني است که اين اميد و اعتماد و قدرت معنوي را به ما مي بخشد .

نماز باحضور و باتوجه، نمازي که از ياد و ذکر سرشار است، نمازي که آدمي در آن با خداي خود سخن مي گويد و به او دل مي سپارد، نمازي که والاترين معارف اسلام را پيوسته به انسان مي آموزد، چنين نمازي انسان را از پوچي و بي هدفي و ضعف مي رهاند و افق زندگي را در چشمش روشن مي سازد و به او همت و اراده و هدف مي بخشد و دل او را از ميل به کجروي و گناه و پستي نجات مي دهد . از اين روست که نماز در همه ي حالات، حتي در ميدان نبرد و سخت ترين آزمايشهاي زندگي، اولويت خود را از دست نمي دهد . انسان هميشه به نماز محتاج است، و در عرصه هاي خطر، محتاجتر .

حقيقت آن است که در کار معرفي نماز کوتاهيهاي زيادي شده است؛ و نتيجه آن که نماز هنوز جايگاه شايسته ي خود را، حتي در نظام اسلامي ما به دست نياورده است . اين مسؤوليت سنگين، بر دوش دانشوران و آشنايان به معارف اسلامي است که نماز را به همه، بخصوص به نسل جوان بهتر بشناسانند . از کودک دبستاني تا پژوهشگر دوره هاي عالي، هريک فراخور ذهن و معرفت خود، مي توانند در راه شناختن نماز و رازهاي آن، قدمهايي بردارند و با ناشناخته هايي آشنا شوند . حتي عرفاي بزرگ نيز براي سالکان وادي معرفت، «اسرارالصلوة» نوشته و آموخته اند؛ يعني اعماق اين اقيانوس، همچنان ناشناخته و پيمودني است .

در جامعه ي ما فصل مهمي بايد در معرفي نماز در همه ي سطوح گشوده شود . رسانه ها و بخصوص صدا و سيما، با شيوه هاي گوناگون، نماز را معرفي و يادآوري کنند . همه جا و هميشه در راديو و تلويزيون، نماز در اولويت گذاشته شود و شوق ايمان و عطش ياد خدا در دلها پديد آيد . در کلاسهاي دروس ديني مدارس و دانشگاهها، درس نماز جايگاه خود را باز يابد و سخنان سنجيده و افکار بلند در بازشناسي نماز فراهم، و در معرض ذهن و دل دانشجويان و دانش آموزان گذاشته شود .

فلسفه ي نماز و تحليل رازها و رمزهاي آن، با زبان هنر در معرض ديد همگان قرار گيرد، تا هر کس به قدر ظرفيت خود از آن متمتع گردد . کتابها و جزوه ها در سطوح مختلف و از ديدگاههاي گوناگون به وسيله ي محققان و عالمان به سلک تحرير درآيد و مايه ي کارهاي هنري و ادبي گردد . فصلي نيز بايد براي آسان کردن انجام نماز گشوده شود .

در همه ي مراکز عمومي ـ مدارس، دانشگاهها، کارخانه ها، سربازخانه ها، فرودگاهها، ايستگاههاي قطار، ادارات دولتي و امثال آن ـ جايگاههاي مناسبي براي نماز پيش بيني شود . مساجد و نمازخانه ها، پاکيزه و مرتب و رغبت انگيز باشد . نماز در وقت فضيلت و به جماعت گزارده شود . در هر محيطي، برجستگان و بزرگان آن بر ديگران پيشقدم شوند و عملا اعتناء به نماز را به ديگران بياموزانند . و خلاصه در همه جا حرکت به سمت نماز و شتافتن به نماز محسوس باشد .

1) حج: