واژه عجم در روایات نسخه متنی

عرض كردم:

فدايت گردم, اين روز, روزى است كه عجم آن را بزرگ مى شمارد و در اين روز به يكديگر هديه مى دهند.)[7]

در پايان روايت بالا امام صادق(ع) مى فرمايد:

(ما من يوم فيروز الاّ ونحن نتوقّع فيه الفرج لأنّه من ايّامنا وايّام شيعتنا حفظته العجم وضيّعتموه انتم.)

هيچ نوروزى فرا نمى رسد, مگر اين كه در انتظار فرج هستيم; زيرا اين روز, از روزهاى ما و شيعيان ماست كه عجم آن را حفظ كرده, ولى شما آن را از بين برديد.

روشن است كه تنها ايرانيان نوروز را بزرگ مى شمارند و آن را حفظ كرده اند.

در جنگ احزاب, هنگامى كه پيامبر اكرم(ص) با مهاجران و انصار رايزنى فرمود, سلمان گفت:

(انّ العجم اذا حزبها امر مثل هذا اتّخذوا الخنادق حول بلدانهم وجعلوا القتال من وجه واحد.)[8]

هرگاه براى عجم, چنين مشكلاتى پيش آيد, پيرامون شهرهاى خود را خندق مى كنند و از يك سوى مى جنگند.

دور است كه تمام غير عربها هنگام جنگ, همين شيوه را به كار بسته باشند. وقتى سلمان فارسى مى گويد: عجم چنين مى كنند, مراد او ايرانيان است.

يك روز عمر با نگرانى و هراس بر منبر رفت و گفت: اهالى همدان, اصفهان, رى, قومس[9] و نهاوند هم پيمان شده اند تا عربها را از سرزمين خود بيرون كرده به جنگ ما بيايند. سپس از حاضرين نظر خواست. هر كس نظر خود را اظهار كرد و اميرالمؤمنين(ع) ضمن سخنانى فرمود:

(امّا بعد فانّك ان اشحضت اهل الشّام من شامهم سارت الرّوم الى ذراريهم وان اشحضت اهل اليمن من يمنهم سارت الحبشة الى ذراريهم… وامّا ذكرك كثرة العجم ورهبتك من جموعهم فانّا لم نكن نقاتل على عهد رسول اللّه(ص) بالكثرة….)[10]

اگر اهل شام را از شام احضار نمايى, روميان آهنگ فرزندانشان مى كنند و اگر اهل يمن را از يمن احضار كنى, اهل حبشه به فرزندانشان باز مى گردند…. و امّا در مورد فراوانى عجم و ترسيدن از جمعيت ايشان كه سخن گفتى, بايد بگويم: ما در زمان رسول خدا(ص) با تكيه به فراوانى نيرو نمى جنگيديم….

(من بنى فى ارض الاعاجم فعمل بنيروزهم و مهرجانهم فهو منهم.)[11]

هركس در سرزمين عجم ها, بنايى بسازد و به نوروز و عيد مهرگان[12] عمل كند از عجم ها به شمار مى آيد.

پيامبر اسلام(ص) مى فرمايد:

(ابشروا يا بنى فروخ! فلو كان الايمان معلقاً بالثريّا لاتناله العرب, لنا له العجم.)[13]

بر شما بشارت باد اى فرزندان فرّوخ! اگر ايمان به ستاره ثريا آويزان باشد, عرب به آن دست نمى يابد, امّا عجم, به آن خواهد رسيد.

با توجه به اين كه واژه (فرّخ) فارسى و به معناى فرخنده است و اين كه مضمون اين حديث, بارها از جانب پيامبر(ص) درباره ايرانيان گفته شده, مى توان گفت: مراد از (بنى فرّوخ) ايرانيان هستند.[14]