لطفا منتظر باشید ...
ما چگونه امر به معروف و نهى از منكر را اجرا كنيم و آيا فقط تذكر كافى است؟
امر به معروف و نهى از منكر واجب كفائى مىباشد و در صورتى كه بعضى از مكلّفينقيام به آن مىكنند از ديگران ساقط است، و اگر اقامه معروف و جلوگيرى از منكر بر
اجتماع جمعى از مكلفين باشد واجب است اجتماع كنند.
شرايط امر به معروف و نهى از منكر:
1. آن كسى كه مىخواهد امر و نهى كند، بداند كه آنچه شخص مكلّف بجا نمىآوردواجب است بجا آورد، و آنچه بجا مىآورد بايد ترك كند. و بر كسى كه معروف و منكر را
نمىداند واجب نيست.
2. آن كه احتمال بدهد امر و نهى او تأثير كند، پس اگر بداند اثر نمىكند واجب
نيست.
3. آن كه بداند و يا اطمينان داشته باشد شخص معصيت كار بنا دارد كه معصيت خود
را تكرار كند، پس اگر بداند يا گمان كند يا احتمال عقلائى بدهد كه تكرار نمىكند
واجب نيست.
4. آن كه در امر و نهى مفسدهاى نباشد، پس اگر بداند يا گمان كند كه در اثر
امر يا نهى ضرر جانى يا عِرضى (ناموسى) و آبرويى يا مالى قابل توجه به او مىرسد
واجب نيست بلكه اگر احتمال عقلائى بدهد كه ضررهاى مذكور به او مىرسد واجب نيست،
بلكه اگر بترسد كه ضررى متوجه متعلقان او مىشود واجب نيست، بلكه با احتمال وقوع
ضرر جانى يا عرضى و آبرويى يا مالى موجب حَرَج (مشكل، اذيت) بر بعضى مؤمنين، واجب
نمىشود، بلكه در بسيارى از موارد حرام است. (مسألهى 2119)
مسأله 2120 ـ اگر معروف يا منكر از امورى باشد كه شارع مقدس به آن اهميت زيادى
مىدهد مثل اصول دين يا مذهب و حفظ قرآن مجيد و حفظ عقايد مسلمانان يا احكام
ضروريه، بايد ملاحظه اهميت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمىشود، پس اگر توقف
داشته باشد حفظ عقايد مسلمانان يا حفظ احكام ضروريه اسلام بر بذل جان و مال، واجب
است بذل آن.
مسأله 2124 ـ براى امر به معروف و نهى از منكر مراتبى است، و جائز نيست با
احتمال حاصل شدن مقصود از مرتبه پايين، به مراتب ديگر عمل شود.
مراتب امر به معروف و نهى از منكر:
مسأله 2125 ـ مرتبه اول آن كه با شخص معصيت كار طورى عمل شود كه بفهمد براى ارتكاب او به معصيت، اين برخورد با او شده است، مثل اينكه از او رو برگرداند، يا با
چهره عبوس با او ملاقات كند، يا ترك رفت و آمد با او كند به نحوى كه معلوم شود اين
كارها براى آن است كه او ترك معصيت كند.
مسأله 2128 ـ مرتبه دوم از امر به معروف و نهى از منكر، امر و نهى به زبان
است، پس با احتمال تأثير و حصول شرايط گذشته، واجب است اهل معصيت را با زبان نهى
كنند و ترك كننده واجب را امر كنند كه واجب را انجام دهد.
مسأله 2133 ـ مرتبه سوم مرتبه توسل به زور و جبر است، پس اگر بداند يا اطمينان
داشته باشد كه ترك منكر نمىكند يا واجب را بجا نمىآورد مگر با اِعمال زور و جبر،
واجب است لكن بايد تجاوز از قدر لازم نكند.
توضيح: با توجه به اينكه حكومت اسلامى است، عمده وظيفه مردم امر به معروف و
نهى از منكر در حد مرتبه اوّل و دوم است.
برخورد ما با كسانى كه فحاشى مىكنند يا دروغ مىگويند و يا هر گناهى كه با
زبان انجام مىدهند چگونه بايد باشد؟
از اينكه نسبت به گناهان زبانى حساس هستيد، جاى قدردانى دارد؛ چرا كه يكى از
عوامل عدم استجابت دعا گناهانى است كه انسان با زبان انجام مىدهد.
در برخورد با كسانى كه آلوده به اين مسائل هستند، در مرحله اول بايد با لطافت
و مهربانى تذكر داد و به او يادآورى نمود كه اين مسأله چه تبعات بدى در دنيا و آخرت
دارد. در مرحله دوم بايد با نيت اصلاح به اين افراد نزديك شد و موجب توقف عمل آنها
شد، تا آرام آرام او را از اين اعمال دور كنيم. همچنين بايد ايشان را با ادعيه و
كتب اخلاقى و انسانهايى كه توانستند با استفاده درست از زبان به مراحل والا برسند،
آشنا و مرتبط كرد.
در مرحله سوم اگر اين عمل شما مثبت واقع نشد، از او دورى كنيد، تا براى شما
مشكلى ايجاد نشود.
