حوزه علميه قم در قرن سوم و ورود حضرت رضا(ع) به قم - حضرت معصومه (س) فاطمه دوم نسخه متنی

حوزه علميه قم در قرن سوم و ورود حضرت رضا(ع) به قم

در قرن دوم مي توان گفت كه قم در قبضه شيعيان بود، و همه شيعيان اين سرزمين تحت اشراف"آل اشعر" همان شاگردان امام صادق و ائمه ديگر(ع) به سر مي بردند، تا اينكه ماجراي حركت حضرت رضا(ع) در سال 200 هجري از مدينه به خراسان رخ داد، مأمون(هفتمين خليفه عباسي) در خراسان مي زيست، حضرت رضا(ع) را كه در مدينه بود به خراسان طلبيد، و براي آن حضرت نوشت كه از راه كوفه و قم نيايد بلكه از راه بصره و اهواز و فارس بيايد.(86)

ظاهراً منظور مأمون اين بود كه حضرت رضا(ع) از كوفه و قم كه مركز عمده شيعيان آن روز بود عبور نكند، تا مبادا شيعيان با محور قرار دادن آن حضرت، بر ضد حكومت بني عباس شورش كنند، در عين حال بعضي از متون تاريخي و قراين بيانگر آن است كه حضرت رضا(ع) در سفر خود به خراسان، به قم آمده است.(چنان كه قبلاً ذكر شد).

سيد بن طاووس كه از علماي قرن هفتم بوده، پس از ذكر آمدن حضرت رضا(ع) به قم، و خانه ورود او مي نويسد:

"وَ هُوَ الْيومُِ مَدْرسَهُ مَطْرُوقهٌ؛ و اين خانه(كه حضرت رضا(ع) در آن خانه مهمان شد) در زمان حاضر(قرن هفتم) مدرسه اي است كه رهگذر(ومحل اطراف طلاب) مي باشد."(87)

ورود حضرت رضا(ع) در سال 200 هجري به قم، و استقبال گرم مردم از آنحضرت بيانگر آن است كه در اواخر قرن دوم و آغاز قرن سوم هجري، در قم زمينه هاي عميق و وسيعي براي بروز فرهنگ تشيع و فقه آل محمد(ص) وجود داشته، و همان زمينه ها، پديدار شدن حوزه علميه، و برخاستن افراد فرزانه و برجسته را از آن حوزه، نويد مي داد، بر همين اساس بود كه امام صادق(ع) در سخني فرمود:

"وَسَيَأْتِي زَمانٌ تَكْونُ بَلْدَهُ قَمْ و اَهْلُها حُجَهً عَلَي الْخَلائقِ؛

به زودي زماني فرا مي رسد كه شهر قم و اهل آن، حجت ساير مردم خواهند شد."(88)