گازهای شیمیایی با بدن چه می‌کنند؟

یافته‌های پزشکی نشان می‌دهد که مصدومیت با گازهای شیمیایی در ابتدا با عوارض پوستی، چشمی و ریوی همراه است، اما با تداوم آن ممکن است بیماری‌های دیگری نظیر عوارض خونی یا اشکال در سیستم لنفاوی نظیر سرطان‌ها در فرد بیمار پدید آید

یافته‌های پزشکی نشان می‌دهد که مصدومیت با گازهای شیمیایی در ابتدا با عوارض پوستی، چشمی و ریوی همراه است، اما با تداوم آن ممکن است بیماری‌های دیگری نظیر عوارض خونی یا اشکال در سیستم لنفاوی نظیر سرطان‌ها در فرد بیمار پدید آید.

گازهای شیمیایی در ریه‌ها، عوارض سختی را ایجاد می‌کند. اصلی‌ترین مشکل التهاب در مجاری بزرگ تنفسی است که منجر به برونشیت یا تنگی مجاری ریز ریه می‌شود که با متورم شدن آن‌ها تنفس به سختی و با مرارت بسیار انجام می‌گیرد.

دستگاه تنفسی این‌گونه مصدومان نسبت به کوچک‌ترین آلودگی نظیر آلودگی هوا و حتی بوی تند ناشی از عطر و ادکلن‌هایی که مردم به طور معمول استفاده می‌کنند، بسیار حساس است؛ بنابراین می‌توان گفت که واقعاً جایی برای تنفس این افراد وجود ندارد.

گاز خردل یکی از شایع‌ترین عواملی است که به عنوان سلاح شیمیایی مورد استفاده قرار گرفته است. با تماس ذرات گازی شکل با ریه، بیمار دچار سرفه‌های قطاری می‌شود که ابتدا بدون خلط بوده ولی به تدریج خلط نیز به آن‌ها اضافه می‌شود و به تدریج ریه فرد از کار می‌افتد. از عوارض مزمن اثر گاز خردل بر ریه‌ها می‌توان به برونشیت مزمن فیبروز ریه، آسم، برونشکتازی، تنگی نفس موضعی در تراشه و برونش های اصلی و سرطان ریه اشاره نمود.

متأسفانه قسمت عمده‌ای از آسیب‌های ایجاد شده در ریه به دنبال تماس با گاز خردل غیرقابل برگشت است و تلاش درمانی در این بیماران فعلاً در محدوده کنترل علایم تنفسی، کاهش عوارض و درمان عفونت‌های ریوی و جلوگیری از پیشرفت ضایعات ریوی است.

خردل بر روی پوست نیز اثر می‌گذارد، در حقیقت پوست از اولین اعضای بدن است که در معرض گاز خردل قرار می‌گیرد و به علت وسعت آن در مقایسه با سایر اعضا معمولاً بیشترین آسیب را نیز متحمل می‌شود. این گاز موجب ایجاد تاول می‌شود.

مایع تاول ابتدا شفاف بوده ولی بعداً زردرنگ و منعقد می‌شود. این تاول‌ها امکان دارد به راحتی پاره شوند.

سوختگی عمیق هم ممکن است رخ دهد که می‌تواند موجب عفونت یا از بین رفتن پوست شود.

چشم‌ها نیز از گاز خردل در امان نیستند و آسیب‌های جدی پیدا می‌کنند. عوارض گازهای شیمیایی بر چشم به گونه‌ای است که عروق جدید در چشم و اشکال در غدد مترشحه اشک ایجاد می‌شود و همچنین فرد آسیب دیده همیشه احساس سنگینی یا وجود جسم خارجی در چشم دارد. برخی التهاب‌ها و تورم‌های چشمی به زخم‌های قرنیه و کاهش بینایی و حتی در برخی از موارد به نابینایی منجر می‌شود. عوارض این گازها بر پوست شامل خارش و خشکی پوست می‌شود و همچنین نوعی از التهاب پوستی را ایجاد می‌کند که ممکن است سالیان سال فرد را آزار دهد.

در حقیقت آثار گازهای شیمیایی تنها محدود به علایم فوری آن نیست. در مطالعه‌ای که بر روی مصدومان شیمیایی ایران صورت گرفته دیده شده است کل سیستم ایمنی بدن، خصوصاً ایمنی سلولی، خونی و سلول‌های کشنده طبیعی موجود در خون، بعد از مسمومیت با خردل دچار اختلال می‌شوند که این می‌تواند توجیهی برای بالا بودن میزان عفونت‌های راجعه و بدخیمی در بیماران شیمیایی باشد.

بخش فرهنگ پایداری تبیان

منبع : پایگاه اطلاع رسانی سلاح های شیمیایی