Saygı ve İhtiram-1
Ailelerde yaşlıların varlığını, zahmet veren fazlalıklar olarak hesap eden, şahsi özgürlüklerinin kısıtlanmaması ve zahmet çekmemeleri için onları ev ve aile ortamından uzaklaştıran, onları “yaşlıların evlerine” (huzur evlerine) gönderen Batı kültürünün aksine, İslam; onları aziz ve saygıdeğer insanlar olarak kabul etmekte, onların haklarına en güzel şekilde riayet etmeyi ve saygı göstermeyi emretmekte; onların tecrübe, fikir ve yılların hasılatı olan edinimlerinden yararlanmaya teşvik etmektedir.
Bu bölümde, yaşlı ve ihtiyarlara karşı gereken doğru tavır ve diyalogu -anne baba olsun veya diğer yaşlılar olsun- İslam mektebînin öğretileri esaslarına göre inceleyeceğiz.
Vahdet Mihveri
Bir kavim ya da ailenin bütün fertleri, ailenin büyüğüne karşı ihtiram gösterirler, işlerinde onlarla istişare ederler, ihtilaf ve anlaşmazlıklarda, onların görüş, karar ve hakemliklerine değer verirler. Hatta kimi zaman, onların bir sözü, fitne ateşini söndürür ya da tefrika ve kırgınlığı, birlik, beraberlik ve barışa çevirir.
Onların bereketli varlıklarının nimeti, yaşadıkları sürece, çok fazla olmasına rağmen pek bilinmemektedir. Onların hassas ve önemli makamları ve sorun gideren rolleri, elden çıktıkları vakit anlaşılır. Nice ailevi ihtilaflar, kırgınlıklar ve kavgalar, aile büyükleri kaybedildikten sonra çehre gösterirler. Halbuki ailenin büyüğü varken bunlar meydanda yoktu. Bununla beraber aile arasında nice ilişkiler ve gidiş gelişler kesilir veya sıcaklığını kaybeder. Şüphesiz bütün bunların sebebi, sadece, ailenin dostluk, yakınlık, ve ümit mayası olan mihverin dünyadan göçmesidir.
Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur:
“Bereket, büyüklerle beraberdir.”[1]
Başka bir sözünde ise şöyle buyurmuştur:
“Ailesi arasında olan yaşlı adam, ümmeti arasında olan peygamber gibidir.”[2]
İşte bu, yaşlıların varlıklarında saklı olan o mihverlik, nur bahşedicilik, sefa ve mutluluk getiricilik, hidayet, irşat, birlik ve muhabbet rolüne işarettir.
O halde, eğer kabile ve ailedeki büyükler, ailenin aydınlık bahşeden ışığı, birlik ve vahdet mihveri (ekseni), üns, irtibat ve ailevi gidiş-geliş sebebi iseler, bu makamın korunması, muhafaza ve takviye edilmesi gerekir.
Büyüklere Saygı
Bir ömür boyunca sadıkane çabalar ve fedakarlıklar göstermiş, acılar ve zorluklar çekmiş olan büyüklere karşı edepli olmak ve haklarını bilmek; ailelerde hürmet ve ikram görmeleri, aziz ve saygıdeğer olmaları, saygısızlığa uğramamaları, incitilmemeleri, merhamet ve tecrübelerinden kaynaklanan tavsiye ve yol göstericiliklerine itinasızlık edilmemesidir.
Dinimizin kültüründe yaşlılar ve büyükler saygıdeğerdirler. Bu, Peygamber efendimizin sözüdür:
“Her kim, bir büyüğün fazilet ve makamını, yaşı dolayısıyla tanır ve ona saygı gösterirse, Allah-u Teâla onu kıyamet gününün korku ve endişesinden emin kılar.”[3]
[1] Bihar, c. 72, s. 137
[2] a. g. e
[3] a. g. e
YAŞLILARA DAVRANIŞ–7
Edep-3
ANA-BABAYA İYİLİK VE SAYGI
Anne-Baba Hakkı
Allah Kibirlenenleri Sevmez!
