ویژگی قصه های قرآنی
اصل معنای قصه ، پیگیری است . در حقیقت می توان گفت که قصه ،آیینهی ملتهاست.
ویژگی های قصه های قرآن
قصهگو خداست . هرچه قصهگو مهمتر باشد ، اثربخشتر است.
قصهها حق است نه باطل . حق است یعنی حقیقت دارد ، نه خیال .
قصهها علمی است ، وسیلهی فكر است نه به خواب بردن و وقت را سپری کردن.
دوری از غلوّ و مبالغه در قصههای قرآن
خداوند در قصههای قرآن و مطالبی كه نقل میكند ، ضمن عظمت دادن ، كاری میكند كه طرفی كه بزرگ میشود ، مردم گرفتار غلوّ و مبالغه و غرور نشوند .مثلاً میفرماید كه : « سُبْحَانَ الَّذِى أَسْرَى»1 پیغمبر را معراج برد . منتها میگوید كه « أَسْرَى بِعَبْدِه ِ» یعنی ضمن اینكه به پیغمبر به معراج رفت ، باز هم عبد بود. لذا قرآن گاهی وقتها میگوید چنین و چنان كنید ، «لعلّكم تُفلِحُون» ، میگوید شاید تا طرف غرور نگیرد.
هم برجسته و هم تواضع می دهد!
هر دو در قصه های قرآن وجود دارد .قرآن یك آیه دارد كه میفرماید: « ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّه » ، بشر حق ندارد به خاطر اینكه علم و حكمت به او دادیم ، و او را به مقام رسالت رساندیم ، به مردم بگوید كه : « كُونُوا عِباداً لی »2یعنی پیغمبر هم حق ندارد به مردم بگوید كه تو نوكر من باش ! یعنی ضمن اینكه اشرف مخلوقات است ، اما در عین حال باید تواضع داشته باشد .
تنوع در قصههای قرآن
قصههای قرآن تنوع دارد . در قرآن هم قصههای انبیاء آمده و هم قصه مورچه آمده است .حالات مختلف انسان در قصههای قرآن
قصه طفولیت : قصه كودكی موسی را میگوید . مادر موسی ؛ به موسی شیر بده او را دردریا بیانداز. ماجرای نوزادی موسی را میگوید . از پیری زكریا و ابراهیم هم میگوید . « وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْبا »3
از ماجرای پیر تا ماجرای نوزاد در قرآن موجود است ! از قعر دریا میگوید تا عرش اعلی !
قعر دریا : یونس در شكم ماهی ! عرش اعلی : معراج پیغمبر!
از عذاب آسمانی قصه میگوید: صاعقه ! تا عذاب زمینی : رگبار ملخ و شپش و قورباغه به قوم فرعون!
از قهر توسط آب میگوید ، تا قهر توسط خاك . قهر توسط آب : فرعون غرق شد ، توسط خاك : قارون در خاك فرو رفت .
از بادیه نشینی میگوید: اعراب یعنی عربهای بادیه نشین تا كاخ نشینی میگوید؛ « وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُیُوتا »4
قصههای قرآن ، تابلوهای روشن از زندگی انسانها
قصههای قرآن همهاش تابلوهای مشخص است .« قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی » .5
در قرآن همه چیز روشن و شفاف است و کوچکترین ابهامی وجود ندارد .
زهرا اجلال – گروه دین و اندیشه تبیان
1- اسراء /1
2- آلعمران /79
3- مریم /4
4- شعراء / 149
5- بقره / 256