مساجد تأثیرگذار در انقلاب اسلامی

کتاب "تاریخ شفاهی مساجد تأثیرگذار در انقلاب اسلامی" که به بررسی نقش چهار مسجد مهم و تاثیرگذار در انقلاب اسلامی می‌پردازد، توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد.

به گزارش تبیان: این کتاب که به وسیله‌ی "حمیدرضا مازندرانیان " تدوین شده است به بررسی نقش چهار مسجد مهم (مسجد قبا، مسجد جاوید، مسجد لرزاده و مسجد الجواد) پرداخته و سعی دارد از طریق مصاحبه با افرادی که در آن دوره در این مساجد فعالیت داشته و شاهد حوادث و وقایع صورت گرفته در مکان‌های مذکور بوده‌اند نقش آن‌ها را تبیین نماید.

انقلاب اسلامی ‌جنبشی سیاسی و اجتماعی بود كه از طریق شبكه‌ی مساجد و جلسات مذهبی به‌عنوان حلقه‌ی واسط میان رهبری انقلاب اسلامی ‌و مردم انقلابی در سطح كشور گسترش یافت و این شبكه در بسیج گسترده‌ی مردم جهت شركت در انقلاب اسلامی ‌و مخالفت با رژیم پهلوی نقش عمده‌ای داشت. 

مسجد را می‌توان نخستین خاستگاه مردم انقلابی ایران تلقی كرد كه در واقع به ماهیت اصلی خود بازگشته بود. این ماهیت انجام همان كاركردهای اصیل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در كنار كاركردهای عبادی بود كه برای نخستین بار از سوی پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) برای مسجد تعریف شده بود.

ظهور مجدد كاركردهای اصیل مساجد در عصر انقلاب اسلامی ‌منجر به گسترش ابعاد انقلاب اسلامی ‌و تربیت نیروهای انقلابی شد.

در نهایت، این گسترش شبكه‌ی وسیعی را ایجاد كرد كه آخرین پیام‌های رهبری انقلاب را به‌راحتی در سراسر كشور به پیروان ایشان منتقل نمود و ماهیت اسلامی انقلاب را در عمل نشان ‌‌داد.

در این اثر چهار مسجد مهم و تأثیرگذار در فرآیند انقلاب اسلامی ‌در تهران، مسجد قبا، مسجد جاوید، مسجد لرزاده و مسجد الجواد، بررسی شده و از طریق مصاحبه با افرادی كه از نزدیك شاهد عملكرد مساجد مذكور بوده‌اند به تبیین نقش آنها در انقلاب اسلامی پرداخته شده است.

مسجد قبا

زمین مسجد قبا در سال 1335، از سوی حاج محمود حسینیان تهرانی با مساحتی حدود 240 مترمربع وقف مسجد شد، اما با چند سال وقفه‌ در سال 1350، افتتاح شد. در سال 1350، اهالی محل به همت شهید حاج تقی طرخانی‌، 400 مترمربع از زمین‌های اطراف را به مسجد اضافه کردند. این مسجد در نهایت در سال 1353، به امامت آیت‌الله شهید مفتح به طور رسمی گشایش یافت‌ و به یکی از پایگاه‌های مهم مبارزه علیه رژیم پهلوی تبدیل شد.

مسجد جاوید

این مسجد نیز یکی دیگر از کانون‌های فعالیت نیروهای انقلابی بوده است. مسجد جاوید که در دوران مبارزه محل تشکیل کلاسهای مختلفی از جمله اصول عقاید، فلسفه، اقتصاد، تفسیر قرآن، نهج البلاغه، عربی، تاریخ ادیان، جامعه شناسی و... بوده است در سوم آذر ماه 1353 بعد از دستگیری شهید آیت‌الله مفتح و آیت‌الله سید علی خامنه‌ای تعطیل شد.

مسجدالجواد

این مسجد از مساجد فعال دوران انقلاب بوده است. این مکان در سال های قبل از پیروزی انقلاب بارها توسط نیروهای رژیم تعطیل شد. آیت‌الله سیدرضا زنجانی نخستین امام جماعت مسجدالجواد بوده و پس از آن استاد شهید مرتضی مطهری امامت جماعت این مسجد را از سال 49 تا 51 بر عهده گرفت. حضور این عالم فرهیخته در مسجدالجواد موجب شد تا دشمنان با خشم و بغض بیشتر نسبت به این مسجد عمل کنند.

در مبارزات دهه 40 بعد از بسته شدن مسجد جاوید، پایگاه مبارزان انقلاب به مسجدالجواد انتقال پیدا کرد و بیشتر جلسات و کمیته های مردمی در این مکان برگزار شد تا اینکه به دستور مستقیم شاه مسجدالجواد در سال 55 تعطیل شد.

مسجد لرزاده

این مسجد همانند مساجد دیگر در زمینه‌ی بیدار ساختن مردم نقش به‌سزایی داشته است. مسجد لرزاده یکی از پایگاه های فعال دوران مبارزات بود و افرادی مانند: شهید مطهری، مقام معظم رهبری و آیت‌الله امامی کاشانی در این مکان سخنرانی می‌کردند.

تهیه و تنظیم: گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی