استفاده بهینه از مواهب الهی كتاب «پژوهشی در اسراف» نوشته سیدمهدی موسوی كاشمری از سوی موسسه بوستان كتاب تجدید چاپ شد. این اثر در دو فصل به بررسی معنا و مفهوم اسراف، چگونگی مقابله با این ویژگی رفتاری در زندگی فردی و اجتماعی برای توسعه اقتصادی و فرهنگی جوامع پرداخته است.
به گزارش ایبنا، كتاب حاضر، پژوهشی درباره اسراف است كه به مسائل و موضوعات اصلی آن می‌پردازد. این كتاب با توجه به میل انسان به زیاده‌روی و اسراف در جوامع بشری می‌كوشد نتایج زیان‌بار اسراف در عرصه اقتصاد و اخلاق را برای مخاطبان ترسیم كند.
به عقیده نویسنده، براى از بین بردن شكاف بین فقر و غنا و زدودن محرومیت از چهره جامعه، جلوگیرى از اسراف، یكى از مطمئن‌ترین راه‌هاست، همچنان كه در بخشی از مقدمه این نوشتار نیز آمده است:
«پرهیز از اسراف در زمینه اقتصادى، سرمایههاى فرد و جامعه را از تلفشدن نگه داشته، حیات مادى انسان را به هنگام روبهرو شدن با مشكلات زندگى، بیمه خواهد كرد و در بعد اخلاقى، مبارزه با اسراف، فرد و جامعه را قادر مىسازد تا به اساسىترین مسوولیت انسان و اخلاقى خود ـ‌كه كمك به مستمندان است‌ـ بپردازد.»
كلمه «اسراف» برخلاف «تبذیر» تنها یك واژه اقتصادی نبوده و كاربرد آن منحصر به امور مالی نیست؛ بلكه این واژه قبل از آن كه نشانه جرمی در امور اقتصادی باشد؛ بیانگر وضعیت نامناسب و غیر معتدل اخلاقی و فرهنگی شخص و یا جامعه مسرف است
لغویان و مفسران در توضیح واژه «اسراف» سخنان و تعبیرات مختلفی آورده‌اند كه به نظر می‌رسد جامع‌ترین آنها بیان راغب اصفهانی است: «سرف: تجاوز كردن از حد در هر كاری است كه از انسان سربزند. گرچه استعمال آن در موارد زیاده‌روی در انفاق مال بیشتر است و گاهی به خروج از اعتدال در مقدار خرج مال و زمانی هم به چگونگی بذل مال و مورد آن اطلاق می‌شود و لذا "سفیان" گفته است آنچه در غیر طاعت خدا مصرف شود اسراف است، گرچه مقدار آن كم و ناچیز باشد.»
كلمه «اسراف» برخلاف «تبذیر» تنها یك واژه اقتصادی نبوده و كاربرد آن منحصر به امور مالی نیست؛ بلكه این واژه قبل از آن كه نشانه جرمی در امور اقتصادی باشد؛ بیانگر وضعیت نامناسب و غیر معتدل اخلاقی و فرهنگی شخص و یا جامعه مسرف است و آن حالت تجاوزگری و بی‌اعتنایی به قوانین و حدود شناخته شده شرعی و انسانی است و بر این اساس به كارگیری این واژه در قرآن كریم و دعاهای رسیده از امامان معصوم(علیهم‌السلام) در مورد تجاوز از مرز شرع و خصلت‌های انسانی و گام نهادن در وادی گناه و معصیت بسیار است. از این‌رو كاربرد اقتصادی آن نیز با توجه به معنای اخلاقی آن كه «تجاوز از حد» است توضیح و تفسیر شدنی است و تمام معناهای ذكر شده برای آن، از فروع و مصداق‌های همین معنی است؛ یعنی معنای كلی اسراف «خروج از حد» است، اما این كه این حد، بر اساس چه میزان و معیاری باید سنجیده شود تا ملاك عمل قرار گیرد، موضوعی است كه در این كتاب بدان پرداخته می‌شود.
كتاب حاضر در دو فصل تهیه و تنظیم شده است. در فصل نخست به موضوعات گوناگونی كه در مورد اسراف مطرح است، پرداخته می‌شود و در فصل دوم موارد اسراف و مصداق‌های آن در عرصه‌های مختلف، تبیین شده‌اند.
موضوعاتی كه بخش‌های فصل نخست را تشكیل می‌دهد، عبارتند از: واژه اسراف؛ نكوهش و تحریم اسراف؛ فلسفه تحریم اسراف؛ عوامل و انگیزه‌های اسراف؛ فرهنگ مصرف.
فصل دوم به شرح انواع اسراف می‌پردازد و زمینه‌های مختلفی را كه اسراف در آن واقع می‌شود، مورد بحث قرار می‌دهد. بخش‌هایی كه در این قسمت گنجانده شده، از مهمترین بحث‌های این مجموعه است، زیرا در آنها از موارد اسراف و حد و مرز آن در زمینه‌های گوناگون پرده برداشته، حد فاصل بین زیاده‌روی مذموم و مصرف معقول و مشروع تبیین می‌شود.
در طی این بحث‌ها روشن می‌شود كه اسلام نه تنها با مصرف و بهره‌وری صحیح از امكانات مادی مخالف نیست؛ بلكه عالی‌ترین تشویق‌ها را به استفاده به‌جا از مواهب طبیعی كرده است و نعمت‌های الهی را عطیه‌هایی می‌داند كه برای رفاه حال بشر و تمتع او، آفریده شده و در همین راستا، خداوند بندگان خویش را از اسراف و تبذیر برحذر داشته تا این مواهب الهی به جای تضییع و مصرف بیهوده، در جهت رفع نیازهای انسان‌های مستمند ـ‌كه آنها نیز دارای حق انتفاع و بهره‌مندی از این امكانات هستند‌ـ به كار گرفته شود.
براساس مطالب این كتاب، انواع اسراف عبارتند از: تبذیر؛ اسراف در اموال عمومی؛ تضییع اموال دیگران؛ اسراف در مخارج شخصی و خانوادگی؛ اسراف در انفاق‌های مستحب.
