اضافه
اهداف درس :
آشنایی با مضاف و مضاف الیه
نحوۀ ساخت ترکیب اضافی
نقش مضاف و مضاف الیه در جمله
ترکیب اضافی چیست ؟
زمانی که دو اسم به هم اضافه شوند ، به اسم اول مضاف و به اسم دوم مضاف الیه می گویند.
مثل: کتاب + المعلّم
نکته: تفاوت ترکیب وصفی و اضافی در این است که در ترکیب وصفی ، اسم دوم بیان کنندۀ ویژگی و صفت اسم اول است حال آن که در ترکیب اضافی تنها دو اسم به هم اضافه می شوند.
چگونه ترکیب اضافی می سازیم ؟
برای اضافه کردن دو اسم به یکدیگر، مضاف باید خالی از « ال » و « تنوین » باشد مانند:
جدارُ + البیت
تمرین:
ترکیب های اضافی را در ترکیبات زیر ببینید:
طالبةٌ ناحجة - سیارة سعید - علم البلد - قرآن مجید - أمّه
همان طور که در کلمۀ « أمّه » دیدید ، چنانچه یک اسمی به ضمیر اضافه شود نیز ترکیب اضافی از آن ساخته می شود.
نکته: بچّه ها دقت کنید که وقتی مضاف ، مثنی یا جمع باشد به هنگام اضافه شدن به مضاف الیه ، « ن » انتهای آن ها حذف می شود مثل:
نقش مضاف و مضاف الیه در جمله چگونه است ؟
مضاف در جمله نقش محسوب نمی شود و باید یکی از نقش های اصلی را در جمله بپذیرد که متناسب با نقشی که می پذیرد ، اعراب می گیرد امّا مضاف الیه ، خود نقش محسوب شده و همیشه اعراب آن مجرور است.
تمرین: نقش اسم های مضاف را در آیات و احادیث زیر ببینید:
و لا تقتلوا أَولادَکم خشیَةَ إملاقٍ : ( فرزندانتان را از ترس فقر بکشید ) – (اسراء / 31 )
أولاد: مفعول به و منصوب ( مضاف ) خشیةَ : مفعول له و منصوب ( مضاف )
الإمام علی ( ع ) : المالُ مادّﺓُ الشهواتِ : ( مال دنیا، پایه و اساس شهوت ها است ) ( نهج البلاغه / حکمة 58 )
مادّﺓُ : خبر و مرفوع ( مضاف )
نکته: چنانچه اسمی هم صفت بگیرد و هم مضاف الیه ، در عربی مضاف الیه مقدم می شود اما در ترجمۀ آن به فارسی ، صفت مقدم می شود مثل : کلامه القَیِّم : کلام ارزشمند او
گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: فاطمه شیرزاده
تنظیم: نوربخش