Altın, gümüş, kurşun, bakır, petrol, taşkömürü, firuze, akik, demir, sülfat, tuz ve elde edilen diğer madenlere, nisap miktarına ulaşınca, beşte bir oranında humus lâzım gelir. |
Madenin nisâbı, ihtiyata göre, normal 105 miskal gümüş [492.1875 gr. yani yaklaşık 500 gram] gümüş veya normal 15 miskal altın [70.3125 gr. yani yaklaşık yetmiş buçuk gram]dır.1 Yani elde edilen madenin değeri, onun için yapılan masrafları düştükten sonra 105 miskal gümüş veya 15 miskal altın miktarında olursa, farz ihtiyat gereği humusu verilmelidir.
1- [Her bir mıskal, 4.6875 gr. yani dört buçuk gramdan biraz fazla ağırlığa (4 kırata) eşittir. Dolayısıyla 105 mıskal gümüş, 492.1875 gram, 15 mıskal altın ise, 70.3125 gram ağırlığındadır. Dikkat edilmesi gereken bir başka husus şu ki, her bir mıskal altının değeri, yedi mıskal gümüşe denktir; bu nedenle de 15 mıskal altın, değer olarak 105 mıskal gümüşe eşittir.] |
Değeri 105 miskal gümüş veya 15 miskal altına ulaşmayan madenin humusu, ancak ondan elde edilen kazancın tek başına veya diğer kazançlarla birlikte yıllık ihtiyaçtan fazla olduğu durumda lâzım gelir. |
Kireç, alçı, baş (yıkama) kili ve kırmızı kil, farz ihtiyat gereği madendirler ve humuslarının verilmesi gerekir. |
Bir kimse, madenden elde ettiğinin humusunu vermelidir; ister maden toprağın altında olsun, ister üstünde; ister maliki olan bir yerde olsun, ister maliki olmayan bir yerde olsun. |
Elde ettiği madenin 105 miskal gümüş [yaklaşık yarım kilo] veya 15 miskal altın [yaklaşık yetmiş buçuk gr.] miktarında olup almadığını bilmeyen kimse, farz ihtiyat gereği ölçerek veya başka herhangi bir yol ile onun değerini tespit etmelidir. |
Birkaç kişi tarafından elde edilen madenin humusu, ancak onun için harcanan masrafları düştükten sonra her birisinin payına düşen miktar 105 miskal gümüş veya 15 miskal altın miktarına ulaştığı takdirde lâzım gelir. |
Bir kimse başkasının mülkünde olan madeni çıkarırsa, onun hepsini o mülkün sahibine vermelidir. O mülk sahibi ise, madenin çıkarılması için hiçbir harcama yapmadığından dolayı tümünün humusunu vermelidir. |