28- فاضل هندى - فقهای نامدار شیعه نسخه متنی

28- فاضل هندى

(متولد 1062-متوفى 1137 ه.ق)

گفتار استاد:

«شيخ بهاء الدين اصفهانى،معروف به «فاضل هندى ».اين مرد قواعد علامه راشرح كرده است و نام كتابش «كشف اللثام »است و به همين مناسبت خود او را«كاشف اللثام »مى خوانند.آراء وعقائد و نظرات او كاملا مورد توجه فقهاء است.

فاضل هندى در سال 1137 در گير و دار فتنه افعان درگذشت.فاضل هندى نيزجامع المعقولو المنقول بوده است.» ⁽¹⁾

ولادت او:

محمد بن تاج الدين حسن بن محمد اصفهانى،ملقب به «بهاء الدين »،معروف به «بهاء»كه به «عالم ربانى »و«فاضل هندى »نيز شهرت يافته است،و گاهى به جهت تاليف كتاب «كشف اللثام »،به «كاشف اللثام »هم ناميده مى گردد.به هر صورت ولادت او در سال 1062 ه.ق در يك خانواده روحانى صورت گرفت.پس از طى مراحل تحصيل و كمالات،به مرتبه اى رسيد كه از او به عنوان يكى از فقهاى بزرگ و نامداراواخر دولت صفويه نام برده مى شد

و در اغلب علوم عقلى و نقلى و فنون اصلى وفرعى اسلامى،وحيد عصر و اعجوبه دهر بود.پيش از سيزده سالگى از تحصيل معقول و منقول فراغت يافت و قبل از 12 سالگى شروع به تاليف كتاب نموده است.او به واسطه پدرش تاج الدين حسن،از ملا حسنعلى پسر ملا عبد الله شوشترى كه از مشايخ علامه مجلسى بوده است،روايت مى كند.علت اشتهار او به فاضل هندى به مناسبت همراهى او با پدرش در سفر هندوستان بوده است كه مدتى در آنجا اقامت گزيد وبرخلاف رضايت و ميل باطنى اش به «فاضل هندى »مشتهر گرديده است.

تاليفات و آثار او:

از او كتابها و آثار مفيدى به يادگار مانده است كه مرحوم مدرس در كتاب ريحانة الادباسامى برخى از آنها را به اين ترتيب نام مى برد:

1-كشف اللثام عن قواعد الاحكام،كه شرح قواعد علامه و مشهورترين تاليف او،و از مهم ترين منابع و مدارك صاحب رياض در موقع تاليف كتاب رياض،و مستندصاحب جواهر در تاليف كتاب پر ارزش «جواهر»بوده است و مرحوم صاحب جواهراعتقاد كامل به اين كتاب داشتهاست و هر گاه اين كتاب را همراه نداشته،چيزى را آغازبه تحرير نمى نموده است.

2-اصالة النظر في القضاء و القدر

3-تفسير القرآن،كه مبسوط و مفصل است(در جلد سوم «طبقات مفسران شيعه »معرفى شدهاست.)

4-تلخيص الشفا كه ملخص شفاى بوعلى است.

5-چهار آئينه به پارسى،در اثبات چهار مطلب:اثبات صانع-اثبات عصمت آل عبا(ع)از آيه تطهير-اثبات اينكه اجماع امت بر امامت غير معصوم مستلزم كفر است اثبات اينكه آيه غاردلالت بر ضد مرام استدلال كنندگان آن مى كند.»

6-حاشيه شرح عقائد نسفيه تفتازانى

7-حاشيه شرح مواقف سيد شريف

8-الزبدة في اصول الدين

9-حاشيه شرح هداية ميبدى

10-شرح العوامل الماة

11-شرح قصيده حميرى

12-شرح الكافية

13-كليد بهشت(به پارسى)

14-ملخص التلخيص

15-المناهج السوية في شرح الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية و غير اينها كه هشتادمورد را در فنون متنوعه به او منسوب داشته اند.

وفات او:

او در سال 1137 ه.ق در همان سال فتنه افغان و تسلط آنان بر اصفهان درگذشت و در تخت فولاد،بالاتر از قبر خاجوئى مدفون گشت،و فاضل نامى حاج ملامحمد نائينى هم كه از فضلاى علماى اعلام بود،در سال 1263 ه.ق در اصفهان وفات يافت و در جنب آرامگاه فاضلهندى مدفون گرديد و به همين مناسبت اين آرامگاه رامردم اصفهان «فاضلان »گويند. ⁽²⁾

1- آشنايى با علوم اسلامى،ص 306.

2- ريحانة الادب مرحوم مدرس،ج 4،ص 284- قصص العلماء تنكابنى،ص 312- روضاتالجنات في احوال العلماء و السادات،خوانسارى،ج 7،ص 117- 111،چاپ اسماعيليان.