به بهانه چاپ «نماد گمشده» جدیدترین اثر دن براون

این جا چیزی گم شده است

«نماد گمشده» ششمین کتاب دن براون نویسنده معروف راز داوینچی هم ترجمه شد تا سیر صعودی محبوبیت او در میان کتابخوان‌های ایرانی ادامه پیدا کند.

ماه گذشته ترجمه جدیدی از رمان «نماد گمشده» دن براون منتشر شد. این ترجمه از دو جهت اهمیت داشت؛ اول این که ترجمه حسن شهرابی بود که قبلا «راز داوینچی» را هم ترجمه کرده بود. دوم این که با این ترجمه، تعداد ترجمه‌های جدید رمان دن براون، در ایران به عدد شش رسید که نشان از محبوبیت این مترجم در میان کتابخوان‌های ایرانی دارد؛ رمان‌های دن براون سرشار است از اطلاعات و شواهد تاریخی،‌ مذهبی،‌ هنری و حتی علمی. رمان‌های او فارغ از جنبه‌های دیگر، یک کلاس درس کامل تاریخ غرب هستند. در عین حال اصلا زبان سخت و فاخر کتاب‌های تاریخی را ندارند و هر چیز در دل جذابیتی بزرگ به نام داستان پلیسی جلو می‌رود.

دن براون نویسنده امریکایی کتاب‌های ژانر پرهیجان است و پس از چاپ رمان پر فروش خود «راز داوینچی» که حرف و حدیث‌های بسیار در پی داشت، به شهرت جهانی دست یافت. کتاب‌های او به بیش از 40 زبان ترجمه شده و تا سال 2009 بیش از 80 میلیون نسخه از آن‌ها به فروش رفته است.

دن براون متولد 22 ژوئن 1964 در شهر اکستر از ایالت نیوهمپشایر است. او فارغ التحصیل مدرسه عالی فیلیپس اکستر است؛ جایی که پدرش هم در آن جا ریاضیات تدریس می‌کرد و تا سال 1997 مولف کتاب‌های آموزشی بود. والدین براون هر دو به عنوان نوازنده ارگ و آواز خوان گروه کر کلیسا هم فعالیت می‌کردند. براون هر یک شنبه با آن‌ها به کلیسا می‌رفت و این طوری براون در یک خانواده مذهبی رشد کرد. پس از فارغ‌التحصیل شدن از فیلیپس اکستر،‌ براون به دانشکده علوم انسانی امهرست رفت که بهترین دانشگاه آمریکا در این رشته است. در سال 1986 از امهرست فارغ التحصیل شد و بعد از دانشگاه مانند بسیاری از جوانان جویای نام هوای خوانندگی به سرش زد؛ کاری که هیچ گاه در آن موفق نبود. سال 1991 به ‌هالیوود رفت تا آهنگساز فیلم بشود. مدتی هم عضو آکادمی ملی ترانه سرایان شد و همین جا بود که با بلیث نیولون – مدیر بخش توسعه هنر آکادمی- آشنا شد؛ زنی که 12 سال از او بزرگ‌تر بود و در رشته مدیریت صنعتی تحصیل کرده بود. نیولون تا آن جا که توانست کمک کرد تا او یک خواننده درست و حسابی از آب درآید؛ از معرفی استودیو و نوازنده و تهیه کننده گرفته تا تبلیغات و اخبار انتشار آلبوم‌ها. هر چهار آلبوم براون با شکست مواجه شد اما او و بلیث در سال 1997 با هم ازدواج کردند.

نویسنده ای متولد می‌شود

بلیث که خیلی زود متوجه شد شوهرش خواننده بشو نیست، او را مجاب کرد تا ‌هالیوود را رها کند و با هم به خانه بازگشتند. دن براون در همان مدرسه‌ای که خود تحصیل کرده بود مشغول به تدریس انگلیسی شد تا این که روزی در کنار سواحل ‌هائیتی، کتاب «توطئه روز رستاخیز» سیدنی شلدون – رمان نویس معروف و برنده جایزه اسکار- را خواند و گفت من هم می‌توانم مثل این آقا بنویسم! این شد که رفت و کتاب «دژ دیجیتال» را نوشت که در آن بحث‌های پیچیده کدگذاری و سیستم‌های امنیتی سازمان‌های جاسوسی در قالب یک ماجرای بسیار جذاب بیان شده است؛ رمانی که بسیاری از هکرهای کامپیوتری از آن به عنوان تنها کتابی که خوانده‌اند نام می‌برند. بنا به اعلام شرکت سونی، ‌این کتاب رکورد پرفروش‌ترین کتاب الکترونیک را به دست آورد. پس از آن کتاب دیگری با همسرش نوشت به نام «187 مردی که باید از آن‌ها دوری کنید: راهنمایی برای زنانی که دچار شکست عشقی شدند» که یک کتاب طنز بود و آن را با نام مستعار دانیله براون منتشر کرد. در مقدمه کتاب درباره این خانم نوشته بود: «دانیله براون در نیوانگلند زندگی می‌کند. در مدرسه تدریس می‌کند، کتاب می‌نویسد و از مردان دوری می‌کند!»

سلام آقای لنگدان

پس از موفقیت این کتاب‌ها، بلیث آن قدر زیر گوشش خواند تا او را مجاب کرد که تدریس را رها کند و یک نویسنده تمام وقت شود. براون دو رمان پشت سر هم در سال‌های 2000 و2001 منتشر کرد با نام‌های «نقطه فریب» و «فرشتگان و شیاطین» که در دومی، ‌شخصیت اصلی داستانش، رابرت لنگدان، یک نمادشناس مذهبی، دیرین‌شناس متبحر،‌ استاد دانشگاه‌ هاروارد و عاشق معماهای تاریخ است. رابرت لنگدان مثل خود دن براون در 22 ژوئن 1964 در اکستر به دنیا آمده و در مدرسه عالی فیلیپس اکستر درس خوانده است. از همین جا بود که دن براون دیگر رابرت لنگدان را رها نکرد و تا کنون دو رمان دیگر با محوریت این استاد نمادشناس خبره نوشته است و در جایی هم اعلام کرده که 12 داستان دیگر با محوریت لنگدان در ذهن خود دارد، سه رمان نخست براون موفقیت کمی داشتند و تقریبا چیزی کمتر از 10 هزار نسخه از هر کدام به فروش رسید اما چهارمین رمان او غوغا کرد و در نخستین هفته عرضه‌اش به صدر فهرست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز رسید. «راز داوینچی» پرفروش‌ترین رمان انگلیسی قرن بیست و یکم شد. فروش فوق‌العاده 81 میلیون نسخه ای در سراسر جهان، نام براون را در فهرست تاثیرگذارترین چهره‌های سال 2005 قرار داد. همچنین تایمز در گزارشی اعلام کرد که درآمد براون از «راز داوینچی» 250 میلیون دلار بوده است.

داستان راز داوینچی با قتل رئیس موزه لوور آغاز می‌شود که قصد دارد پیام مهمی را از طریق تابلوی مونالیزای داوینچی به لنگدان برساند. راز داوینچی حول یک نظریه خاص درباره تاریخ مسیحیت است که می‌گوید حضرت عیسی ازدواج کرده و صاحب فرزند شده و نسل او تا به امروز ادامه پیدا کرده است. طبق این ادعا، کلیسای کاتولیک و واتیکان برای سال‌ها قصد پنهان کردن موضوع را داشته اند اما بزرگانی چون لئوناردو داوینچی، اسحاق نیوتن، ژاک کوکتو، ساندرو بوتیچلی و رئیس موزه لوور از آن اطلاع داشته اند.

دردسر‌های یک رمان

رمان‌های دن براون به ویژه راز داوینچی برای او دردسر زیادی به همراه داشتند تا جایی که پاپ فقید ژان پل دوم و مجمع کاردینال‌های کاتولیک، دن براون و کتابش را تکفیر کردند. نبرد تاریخی میان مسیحیت و یهودیت امروزه با ابزارهای جدیدی ادامه دارد و بعضی هنرمندان هم با هنر خود وارد میدان شده اند. به عنوان مثال مل گیبسون – که از مسیحیان تند رو و متعصب است- سال‌ها پیش با فیلم «مصائب مسیح» سر و صدای بسیاری به پا کرد و اینک دن براون هم متهم به حضور در جبهه مقابل شده است. علاوه بر دردسر‌هایی از این دست، او دوبار هم به اتهام سرقت ادبی در دادگاه حاضر شده. در آگوست 2005 لویس پر دو- نویسنده کتاب‌های «میراث داوینچی» و «دختر خدا» - و در آوریل 2006 مایکل بایژنت – نویسنده کتاب «خون مقدس، جام مقدس» - از بروان شکایت کردند که او راز داوینچی را از روی دست آن‌ها نوشته و ایده ازدواج عیسی مسیح را از آن‌ها دزدیده است. در هر دو مورد دادگاه او را تبرئه کرده است اما شاکیان براون باز هم دست بردار نبودند و دست به شایعه سازی زدند؛ مثلا گفتند که دن براون اصلا نویسنده نیست و رمان‌هایش را همسرش، بلیث برایش می‌نویسد! البته خود براون بارها اذعان داشته که همسرش در نوشتن کتاب‌ها کمکش می‌کند و از او به عنوان پژوهشگر ارشدش نام برده و گفته است که بلیث با زحمت، بسیاری از تحقیق‌ها، پژوهش‌ها و گرد‌آوری اطلاعات رمان‌هایش را انجام داده است.

شش سال برای یک رکورد

پاییز گذشته قسمت سوم سه گانه لنگدان، شش سال بعد از چاپ راز داوینچی با تیراژ 5 میلیون روانه بازار شد و همین زمان نشان می‌دهد که براون حسابی برای این کتابش زحمت کشیده. «نماد گمشده» یک رکورد شگفت‌انگیز دیگر را برای براون به ثبت رساند. بنا به اعلام انتشارات رندوم‌هاوس،‌ این کتاب در روز نخست عرضه در کتاب فروشی‌های آمریکا، کانادا و بریتانیا بیش از یک میلیون نسخه فروش کرده است. این یعنی براون علاوه بر رکورد پرفروش‌ترین کتاب، رکورد فروش یک کتاب در یک روز را هم داراست.

در نماد گمشده، رابرت لنگدان دوباره برخلاف میلش درگیر حل یک معمای باستانی می‌شود. سبک دن براون در این کتاب در واقع ترکیب بی‌همتایی از معماهای پیچیده، هیجان انگیز و ارتباط بین علوم قدیم و علوم جدید است. بر خلاف دو رمان قبلی که اتفاقات در اروپا رخ می‌داد و تمرکز بر روی نماد‌ها و سمبل‌های مذهبی کلیسای کاتولیک بود، این بار اتفاقات در پایتخت آمریکا می‌گذرد. براون برای جذابیت داستانی علاوه بر استفاده از محلی جدید، با وارد کردن یکی از فرقه‌ها و انتساب سیاستمداران برجسته به آن، داستانش را به سیاست هم آغشته است.