قرار بود عملیات والفجر8، 15بهمن انجام شود، اما به یک باره برنامه تغییر کرد. بچه ها فشار می آوردند که چرا عملیات نمی شود. هرچند اعلام تأخیر پنج روزه آغاز عملیات باعث ناراحتی نیروها شد،

اما این کار از روی حساب و کتاب انجام شده بود و علت تأخیر هم دقیق شدن بر روی آب اروند بود. چون عبور از رودخانه به ویژه بحث پشتیبانی نیروها ابهاماتی داشت که باید قبل از آغاز عملیات برطرف می شد...

چرا زمان آغاز عملیات والفجر هشت از شب 15 بهمن به 20 بهمن تغییر کرد؟
شب 18 بهمن 64 بود، همه فرماندهان و مهندسین جهاد و سپاه و فرمانده یگان ها جمع شدند و محسن رضایی فرمانده وقت سپاه در این جمع گفت: فرض را بر این بگیریم که یگان ها به ساحل دشمن رفته و فاو را هم گرفتند، حالا نیاز به پشتیبانی دارند، چگونه باید از آنها پشتیبانی کنیم؟ در اینجا بعد از صحبت های فراوان و نظرات مختلف ارائه شده، شهید مهندس پورشریف از جهاد سازندگی آذربایجان نظرات خوبی داد و دیگران هم نظر دادند.

عملیات والفجر 8 دقیقاً چه زمانی آغاز شد و نیروهای عمل کننده در چه وضعیتی قرار داشتند؟
دو شب بعد از این جلسه، عملیات والفجر 8 ، 20 بهمن ماه 1364 با رمز مبارک "یا فاطمة الزهرا (س)" آغاز شد. غواص ها به آب زدند، با وجود کمبود قایق، همه با هم همکاری می کردند، دقیقاً شب عملیات و بعد از ورود نیروها به آب اروند، باران گرفت، باران مثل شلاق بر روی آب اروند و روی درختان اصابت می کرد و همین امر باعث می شد حدود دو هزار و 500 غواص داخل آب اگر خطایی هم داشتند، نگهبانان عراقی به دلیل محدودیت دید متوجه آنها نشوند، چون به هر حال باید جایی قرار می گرفتند که حداقل خیس نشوند و بارش باران در این موقعیت امداد غیبی محسوب می شد.
بدین ترتیب با عبور غواصان و نیروها بدون درگیری، ساعت 10 شب که برای آغاز درگیری پیش بینی شده بود، محقق شد. صبح همان شب، لشگر 25 کربلا و 17 علی بن ابیطالب(ع) درخواست کمک قایقی کردند و با وجود همه کمبودها، قایق ها آماده و ارسال شدند و لشگرهای 27 محمد رسول ا...(ص)،" 8 نجف"، "14 امام حسین (ع)" و "تیپ 44 قمربنی هاشم(ع)" هم در نوک پیکان درگیری قرار گرفتند تا پاتک های عراق را خنثی کنند.

عراقی ها در ساعت های اولیه عملیات چه وضعیتی داشتند؟
با اصل غافلگیری به کار گرفته شده، برخی عراقی ها که مقاومت را غیرممکن دیدند، در باتلاق ها پا به فرار گذاشتند و به این ترتیب هر یک از لشگرها جلوی دشمن صف آرایی می کردند و در نهایت در کوتاه ترین زمان لشگر ثارا... یکی از پایگاه های موشکی و لشگر 27 محمد رسول ا... (ص) دو پایگاه دیگر را به دست گرفتند و اهداف مشخص شده به تصرف درآمد.

با توجه به وجود فاصله نسبتاً زیاد مناطق تصرف شده با سواحل اروند، برای پشتیبانی مستمر نیروها چه اقداماتی انجام شده بود؟
برای این منظور تعدادی از نیروها آموزش های اولیه را برای جبران برخی کمبودها یاد گرفته بودند، مثلاً سلاح های عراقی به غنیمت گرفته شده توسط همین نیروها علیه خود عراقی ها استفاده می شد یا مثلاً کمپرسی و تریلی غنیمت گرفته شده را به کار گرفتیم تا فاصله 15 کیلومتری ساحل تا خط مقدم را پوشش دهند و پشتیبانی کنند، چون در غیر این صورت مشکل ایجاد می شد و حتی توپ های ضدهوایی به غنیمت گرفته شده علیه دشمن به کار گرفته می شد و مثل
عملیات های دیگر نابود نمی شدند.
همه این کارها با وجودی که خیلی سخت بود،اما نیروها آنقدر با صفا و علاقه کار می کردند که کاری بر زمین نمی ماند. درست است که قایق های بزرگ نداشتیم، اما با همین وسایل کم، امکانات مورد نیاز نیروها جابجا می شد.

و روزهای بعد از آغاز عملیات...
از صبح بعد، عراقی ها مدام نیروهای ما را زیر آتش گرفته بودند و پاتکها هم شروع شد، آنها را خنثی کردیم، حملات هوایی و به همراه آن عملیات روانی هم شروع شد. مثلاً با هواپیما و هلیکوپتر اعلامیه پخش می کردند که ما همه پل های شما را زدیم، مثلاً می گفتند: پل ایستگاه هفت و 12 را زدیم و شما اگر تسلیم شوید فلان امتیازات را به شما می دهیم و غیره.
پاتکهای سنگین عراق هر روز زیادتر می شد و چون تمام پیش بینی ها صورت گرفته بود، نیروهای مهندسی پل متحرک ساختند، پلی که دشمن روی آب چیزی نمی دید، اما ما امکانات را با همین پل متحرک منتقل می کردیم.
این پلها به صورتی بود که هواپیماهای عراق وقتی عکس می گرفتند چیزی عایدشان نمی شد، در حالی که با سیم بوکسلی که این طرف و آن طرف ساحل تعبیه شده بود، با تریلی و غیره امکانات را منتقل
می کردند. هر چند وقت می گرفت، اما حسن آن مخفی ماندن از دید دشمن بود.
به طور کلی عملیات فاو از یک زیبایی خاصی برخوردار بود؛ یعنی فکر، فرماندهی و مدیریت و بالاتر از همه، انگیزه الهی و ولایی، کار را پیش برد و نیروها با طمأنینه کار را انجام می دادند. عراق از هوا و زمین پاتک می کرد و 71 شبانه روز جنگ و درگیری شدید جریان داشت. برخی روزها شدت و نزدیکی درگیری آنقدر زیاد
می شد که عراقی ها حتی تا روی خاکریزها هم می آمدند و جنگ تن به تن می شد، اما بچه ها مقاومت می کردند. عراق به غیر از بمباران های شدید شیمیایی و گلوله های شیمیایی در جاده های ام القصر - فاو، بصره و جنگل های خرما، عملیات روانی دیگری هم انجام
می داد، مثلاً با هواپیماهای غول پیکر، تیرآهن، در و پنجره اسقاطی را بر سر بچه ها تخلیه می کردند. از طرف دیگر، وضعیت بسیار حساس شده بود و بلافاصله که ما فاو را تصرف کردیم، سفیر ایران در کویت به امیر کویت گفته بود ما همسایه شدیم که امیر کویت تعجب کرده بود. عراقی ها هم مدام با حفر کانال از طریق خورعبدا...
می خواستند ما را دور بزنند. کار خطرناکی بود، چون عراقی ها زمین را می کندند و جلو می آمدند. در این حال قرار شد با پیشنهاد یکی از نیروها، از ابتکار پدران دو شهید برای کندن کانال استفاده کنیم. چون آنجا بولدوزر به دلیل باتلاقی بودن نمی توانست کار کند.
بالاخره طی 48 ساعت پدران دو شهید به همراه 18 نفر دیگر شروع به کار کردند، آنها شب اول طوری کندند که اگر در داخل کانال های کنده شده قرار می گرفتیم، نمی توانستیم جلوی خود را ببینیم. در نتیجه پیشنهاد دادیم کمی عمق کانال را کاهش دهند. آنها از شبهای بعد با وجود گلوله باران منطقه مدام کار می کردند و بدین ترتیب کار احداث کانال زودتر از عراق تمام شد و نفس راحتی کشیدیم و همین کانال باعث شد از عراقی ها در مقابل پاتکهایشان تلفات بگیریم.
31 فروردین سال 65 ، عراق آخرین پاتک خود را اجرا کرد و ما از طریق همین کانال احداث شده و موانع مین، آنها را ناامید کردیم و فهمیدند که جایی برای ماندن نیست و اینجا باید از سردار شهید "سعید سلیمانی" مسؤول عملیات و سردار شهید سعید مهتدی، مسؤول اطلاعات لشگر 27 محمد رسول ا... (ص)، اسدا... پازوکی، جعفر تهرانی، جعفر جنگروی،( معاون دوم لشگر)، اصفهانی
( فرمانده گردان) و غیره یاد کنیم که هر کدام اینها زحمات بسیاری متحمل شدند.

انجام عملیات والفجر 8 بر روی کاغذ حتی در نزد خوش بین ترین فرماندهان جنگ هم قابل انجام نبود، چه عاملی باعث شد رزمندگان اسلام به این مهم دست یابند؟
این عملیات از یک طرف بسیار زیبا و از طرف دیگر بسیار سنگین بود. فرماندهی و مدیریت آن زبانزد خاص و عام شد و اطاعت پذیری ایجاد شده، انگیزه الهی موجود در درون بچه ها و الگو قرار دادن عاشورا و امام حسین (ع) در نهایت این عملیات را با صد در صد موفقیت به نتیجه رساند و تبدیل به یک عملیات به یادماندنی شد. مصداق این ادعا این است که حتی ارتش های بزرگ دنیا هم در عبور از رودخانه مشکل دارند، اما در نهایت پل بعثت که بر روی اروند احداث شد، توانایی ما را در کار مهندسی به دنیا نشان داد.

عملیات والفجر 8 از بعد خارجی چه دستاوردهایی نصیب کشورمان کرد؟
این عملیات برگ زرینی در تاریخ کشور به ثبت رساند. در بعد خارجی هم وحشتی در دل استکبار ایجاد کرد، چون خیال می کردند ایران دیگر توان انجام عملیات را ندارد، چون آنها به زمین منطقه آشنا بودند و فهمیده بودند ایران چه کار بزرگی انجام داده است و این امر باعث شد کشورهای منطقه نیز قدرت ایران را بیشتر درک کنند و این را هم بفهمند که ایران با آنها کاری ندارد، بلکه می خواهد تجاوزگر را تنبیه کند و امکاناتی مثل ماهواره، هواپیمای آواکس و غیره دشمن نتوانست متوجه کار نیروهای ایرانی شود، هرچند این ها هم
مزیت هایی دارند، اما آنها هم در حد خود می توانند مؤثر باشند، ولی با درایت و تدبیر می توان اثرات این تکنولوژی بسیار پیشرفته را خنثی کرد و این کار در عملیات والفجر 8 به خوبی ثابت شد.
عملیات والفجر 8 با کمترین تلفات انجام شد، دشمن از نظر هوایی تلاش می کرد به نیروهای ایرانی خسارت بزند، اما پدافند هوایی و هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران حدود 70 فروند هواپیمای عراقی را ساقط کردند و تحقق این مهم جز با انگیزه والا، اخلاص، صفا و صمیمیت، ابتکار و تدبیر رزمندگان و فرماندهان میسر نبود.

به هر حال دوران دفاع مقدس با همه فراز و نشیبها به پایان رسید و حالا این سؤال مطرح است که تفکر رزمندگان که برگرفته از تفکر حضرت امام خمینی (ره) بود چقدر به نسل کنونی منتقل شده است؟
این تفکر شاید صد درصد منتقل نشده است اما تا حدی صورت گرفته است.
فرهنگ جبهه زمانی می تواند نهادینه و اثرگذار شود و جایگزین فرهنگ زیاده خواهی شود که مسؤولان ما این گونه عمل کنند. یعنی عمل صالح، محبت، دوست داشتن همدیگر و دوری از تکبر، عواملی است که در دفاع مقدس وجود داشت؛ به علاوه معنویت؛ و اگر اینها نبود؛ امکاناتی نیز نداشتیم، چون اگر تنها به امکانات متکی بودیم و خودمان را با دشمن مقایسه می کردیم، باید همان اول تسلیم
می شدیم.
فرهنگ ایثار و شهادت را با راه های مختلفی چون نشان دادن مناطق عملیاتی، گفتار، رفتار و تجارب رزمندگان می توان انتقال داد. کشور نیازمند نهادینه کردن فرهنگ ایثار و شهادت است و در صورت تحقق این امر، بیشتر مشکلات حل می شود و یا کاهش
می یابد.

منبع : روزنامه قدس

دریافت مأموریت:
حدود 5 ماه قبل از عملیات، مأموریت استقرار در منطقه عمومی رأس البیشه جهت تصرف وتأمین شهر استراتژیک فاو وعراق از سوی قرارگاه کربلا به فرمانده وقت لشکر ویژه 25 کربلا برادر مرتضی قربانی ابلاغ شد.

شورهای ستادی:
فرمانده وقت لشکر ویژه 25 کربلا، پس از دریافت مأموریت با برگزاری شورهای ستادی در سطح لشکر با در نظر گرفتن مسایل طبقه بندی مأموریت فوق، تدابیر خود را ابلاغ وبا تشکیل گروه‌های کاری ذیل اقدامات اولیه خود را برای حفظ آمادگی شروع کرد.
الف) گروه اول: تحویل گرفتن خط ژاندارمری و آماده سازی منطقه
ب) گروه دوم: کسب و جمع آوری اخبار و اطلاعات از دشمن و شرایط جوی و زمین منطقه
ت) گروه سوم: آموزش و آماده نمودن نیروها برای جنگ در چهار منطقه مختلف و متفاوت (جنگ در آب، جنگ در شهر، جنگ در نخلستان، جنگ در صحرا و بیابان)
ج) گروه چهارم: تأمین و بالا بردن ضریب آمادگی امکانات لجستیکی برای پشتیبانی از عملیات فوق
د)گروه پنجم: برنامه ریزی جهت تأمین و تقویت و سازماندهی نیروهای بسیجی در ادامه عملیات والفجر هشت
ر) طرح ریزی عملیات آفندی لشکر درمنطقه فوق بر اساس مأموریت ابلاغ شده
فعالیت‌ها و اقدامات ضروری قبل از عملیات والفجر هشت:
الف) فعالیت‌های اطلاعاتی درمنطقه مسوولیتی لشکر ویژه 25 کربلا
1 ـ شناسایی و معبر زنی به صورت مداوم ودقیق با رعایت کامل اصول حفاظتی
2 ـ تهیه بررسی منطقه از نظر وضعیت جوی، زمین، رودخانه اروند (تعداد جزر و مد، زمان‌های جزر و مد، سرعت و شدت آب و ....)
3 ـ به دست آوردن وضعیت گسترش و توانایی های دشمن در منطقه (تهیه و تکمیل برآورد اطلاعاتی)
ب) فعالیت‌های مهندسی رزمی لشکر ویژه 25 کربلا در منطقه عملیاتی :
1 ـ مسدود نمودن بعضی از نهرهای فرعی به منظور بهره برداری صحیح از زمین.
2 ـ احداث جاده های عمود بر خط تماس به منظور آمادرسانی و... در زمان عملیات.
3 ـ زدن پل های مناسب بر روی نهرها به منظور برقراری ارتباط با جزایر و....
4 ـ ایجاد موانع، بنه ها و سنگرهای مختلف
5 ـ احداث چندین اسکله کوچک دریایی بر روی نهرهای اصلی برای پشتیبانی عملیات

ج) فعالیت‌های حفاظتی لشکر ویژه 25 کربلا در منطقه عملیاتی :
1 ـ عدم تغییر وضعیت ظاهری منطقه و بهره بردن از اصل اختفاء و پوشش تغییرات از دید دشمن
2 ـ جلوگیری از تردد خودرویی نفرات در روز در محورهای عملیاتی
3 ـ حضور پرسنل در منطقه با پوشش نیروی ژاندارمری
4 ـ استفاده از سلاح‌های سازمانی ژاندارمری در شلیک‌ها و.....
5 ـ رعایت کامل تیراندازی و حساس نکردن دشمن به منطقه (جلوگیری از شناسایی دشمن و تعویض نیروهای قبلی)
6 ـ ممنوعیت ظاهر شدن با لباس غواصی، جلوگیری از تجمع نیروها، عدم تردد با خودروهای سپاه، لغو مرخصی‌ها، کنترل نامه نگار و نظارت در ارسال نامه‌ها، کنترل دقیق مجروحین و مصدومین هنگام انتقال آن‌ها به بیمارستان‌های عقبه.
7 ـ تخلیه کامل نیروهای بومی و محلی منطقه
8 ـ جا به جایی نیرو و انتقالات و امکانات با رعایت کامل اصول حفاظتی (با استفاده از تانکرهای خالی آب، خودروهای سنگین مهندسی، کامیون‌ها و کمپرسی ها، استفاده از مسیرهای انحرافی)
9 ـ انتقال امکانات، تجهیزات و نیروها از هفت تپه به اهواز، هور العظیم و منطقه عمومی فاو با رعایت کامل اصول حفاظتی به منظور فریب دشمن و....

د) فعالیت‌های مخابراتی لشکر ویژه 25 کربلا در منطقه عملیاتی:
به منظور رفع هر گونه امکان شنود و عدم کشف حضور نیروها و یگان‌های سپاه پاسداران در منطقه و مخفی ماندن مکان هدایت عملیات، تا قبل از خواندن رمز عملیات، هیچ گونه پیام رادیویی داده نشد و تمامی مکالمات و ارتباطات از طریق تلفن صحرایی و پیک انجام می شد.
مخابرات لشکر مسوولیت ایجاد ارتباط بین یگان‌های مستقر در محدوده‌ی لشکر با یک‌دیگر ولشکرهای هم جوار و ارتباط لشکر با قرارگاه کربلا را به عهده داشت.
تهیه دستور کار مخابرات و پیوست مخابرات، تأمین نیازمندی‌های بیسمی و با سیمی، راه اندازی مرکز هدایت و فرماندهی لشکر را به عهده داشت که به فضل الهی در انجام امورات محوله موفق بودند.

ه ـ فعالیت‌های آموزشی لشکر ویژه 25 کربلا :
1 ـ آموزش غواصی:
از آن‌جایی که دست یابی به اهداف مورد نظر لشکر عبور از آب خروشان و متلاطم اروند بسیار مشکل وبه سختی باید صورت می گرفت پایه و اساس برنامه ریزی آموزش حول محور غواصی با انتخاب افراد وتربیت افرادی کارآمد، شجاع، مقاوم و شهادت طلب بود که این افراد باید رزم در آب و آن هم در رودخانه ای با شرایط مخصوص به خود را انجام می‌دادند.
با توجه به این‌که آموزش‌های غواصی از گذشته در عملیات‌های بدر و قدس نیز درلشکر انجام می گرفت به عنوان یک روش نو وتازه ای به شمار نمی‌رفت. بنابراین برای شروع کار در لشکر، ابتدا این آموزش در پادگان لشکر 25 کربلا واقع در هفت تپه و در رودخانه‌ی دز انجام گرفت که از بین افراد، بهترین نفرات انتخاب و به ساحل بهمنشیردر چویبده انتقال داده شدند. این افراد دو ماه به صورت شبانه روزی در شرایط آب و هوایی متفاوت و با تجهیزات کامل آموزش دیده وبا فنون رزم در آب وگذر از موانع آبی و حمله به ساحل و انهدام سنگرها، نفرات و تجهیزات دشمن آشنا و به حد آمادگی مطلوبی رسیدند.
2 ـ آموزش نبرد در جنگل(نخلستان):
مرحله‌ی دوم آموزش، آشنایی و به آمادگی رساندن رزمندگان اسلام برای شرایط نبرد و رزم در جنگل(نخلستان) و بوته زار بود که در منطقه به عنوان مانع محسوب می شد و نیاز به آشنایی بیشتر نیروها به فنون این نوع رزم بود که به همین منظور نخلستان‌های اطراف چویبده و بهمنشیر انتخاب و تمرینات صامت و رزمی به صورت مانور توسط گردان‌های موج اول و دوم صورت گرفت.
3 ـ آموزش جنگ شهری:
مرحله سوم آموزش، آموزش افراد در شرایط رزم در شهر و مناطق ساختمانی بود که در این راستا نیروهای موج دوم و سوم لشکر که برای این رزم انتخاب شده بودند در شهر آبادان و نقاط مسکونی دیگر آموزش دیده و تمرینات صامت و رزمی را به منظور رسیدن به آمادگی لازم انجام دادند.
4 ـ آموزش نبرد در دشت و بیابان :
مرحله چهارم آموزش، تمرینات لازم در جهت مقابله با دشمن در مناطق دشت و بیابانی بوده که مناسب با اهداف تعیین شده‌ی لشکر، در تصرف لشکر و تصرف قرارگاه فرماندهی، مواضع توپخانه، پایگاه موشکی، محورهای مواصلاتی و.... برنامه ریزی لازم صورت گرفت و تمرینات قابل توجه ای برای یگان‌ها برای رسیدن به آمادگی در نظر گرفته و اجرا شد.
5 ـ سایر آموزش‌های نظامی:
علاوه بر یگان‌های عمل کننده رزمی در عملیات، در سطح یگان‌های پشتیبانی رزم وخدمات رزم در جهت پشتیبانی و آماد رسانی در عملیات به فراخور تخصص هر یگان، آموزش‌های مورد نیاز در طول زمان آماده سازی عملیات برنامه ریزی و انجام شد.
از جمله اقدامات مهم در این مرحله آماده سازی نیروهای یگان دریایی لشکر جهت پشتیبانی و ترابری نیروها، امکانات، تجهیزات و مهمات بود که این تمرینات در کنار رودخانه دز در هفت تپه انجام می گرفت.
ایجاد پایگاه‌ها و اسکله های دریایی در شش نهر منشعب از اروند در حد لشکر جهت پشتیبانی از عملیات و عبور لشکر و لشکرهای عبور کننده و .... ، که یگان دریایی لشکر با سه گروهان دریایی (یک گروهان تعمیرات ودو گروهان ترابری) این وظیفه را به عهده داشتند.
قابل ذکر است که آموزش‌های عقیدتی، سیاسی، حفاظت و.... در سطح لشکر در تمامی رده ها انجام می گرفت و علاوه بر آن کلیه واحدهای تخصصی، وظیفه برگزاری آموزش‌های مورد نیاز را در یگان مربوطه داشتند.
و ـ سازمان رزم لشکر ویژه 25 کربلا در عملیات والفجر هشت:
الف) تیپ یکم پیاده شامل گردان‌های یکم و دوم امام حسین(ع)، گردان‌های یکم و دوم امام محمد باقر(ع)، گردان‌های یکم و دوم مالک اشتر(س) گروهان ویژه ضربت، گروهان ویژه غواص، گروهان ادوات و ضد زره، آتشبار پدافند هوایی ، دسته زرهی
ب) تیپ دوم پیاده شامل گردان‌های یکم و دوم یا رسول الله (ص)، گردان‌های یکم و دوم حمزه سید الشهداء(ع)، گردان مسلم ابن عقیل (س)، گردان صاحب الزمان (عج)، گروهان ویژه غواص، گروهان ویژه ضربت، ‌گروهان ادوات و ضد زره، آتشبار پدافندهوایی، دسته زرهی.
ت) تیپ سوم پیاده شامل گردان‌های سیف الله ، جندالله و روح الله
ج) تیپ زرهی شامل گردان تانک، گردان سوار زرهی،‌گردان مکانیزه
د) عده های لشکری شامل گردان توپخانه صحرایی، تیپ شهدای الحدید(ادوات)، گردان پدافند هوایی، گردان مهندسی رزمی، گردان تخریب، گردان بهداری، گردان مخابرات، گردان قرارگاه، گردان تعاون، یگان دریایی، آماد و پشتیبانی و سایر رده های ستادی لشکر ویژه 25 کربلا.
به کوشش: سرهنگ پاسدار حمیدرضا رستمیان

منبع : نشریه سبز-سرخ

7/10/1364
- ستاد تبلیغات جنگ ادعای عراق مبنی بر گلوله باران شهر فاو توسط ایران را تکذیب کرد.
8/10/1364
- طی مراسمی در استادیوم آزادی و با حضور رئیس‌جمهوری؛ نیروی 12 هزار نفری بسیجیان از تهران عازم جبهه‌های نبرد شدند.

- یک کشتی دانمارکی حامل محموله نظامی برای عراق، توسط پرسنل نیروی دریایی ایران متوقف شد.

- تبادل آتش توپخانه و سلاح‌های سنگین در مناطق جزایر مجنون، کوشک و طلائیه با شدت ادامه داشت.

- با هوشیاری پدافند هوایی تجاوز هواپیمای مهاجم عراقی به پیرانشهر دفع شد.

در جبهه مرزی باختران و ایلام، 15 موضع جنگ افزار و پست دیده‌بانی دشمن درهم کوبیده و حدود 30 تن از نفرات آنان را به هلاکت رسیدند.

- بیش از 400 مدرسه ابتدایی در مناطق دهوک و اردبیل، تعطیل و معلمان آنها اجباراً عازم جبهه شدند.

- رادیو مسکو؛ ادامه جنگ ایران و عراق در همکاری‌های بازرگانی- اقتصادی شوروی و ایران تأثیر منفی بسیار دارد.

9/10/1364

- سرپرست ستاد تبلیغات جنگ: صدام از توافق‌های پشت پرده بر سر حکومت آینده عراق نگران است.

- وزیر مشاور در امور خارجی امارات متحده‌ عربی، با رئیس‌جمهوری، نخست وزیر و رئیس مجلس شورای اسلامی، دیدار و گفتگو کرد.

- تیپ ویژه شهدا برای هر گونه عملیات رزمی اعلام آمادگی کرد. این تیپ پس از توطئه کردستان شکل گرفت و در رابطه با جنگ‌های کوهستانی، دریایی، منظم و نامنظم دارای تخصص‌های ارزنده‌ای است.

- در میان بدرقه پرشکوه مردم مشهد دومین کاروان 11 هزار نفری راهیان کربلا از خراسان عازم جبهه‌ها آزاد شد.

- یک ستون موتوری دشمن در جاده نظامی فاو- بصره، هدف آتش سلاح‌های سنگین ایران قرار گرفت و منهدم شد.

3/11/1364

- کاروان راهیان کربلا عازم جبهه‌ها شد.

- دولت سودان سفر اتباع این کشور را به عراق ممنوع کرد.

20/11/1364

- با فتح خرمشهر، دشمن در صحنه رویارویی با رزمندگان ایران، به لاک دفاعی فرو رفت. پیروزی‌هایی که پس از آن به دست آمد، برتری قدرت ایران را در جبهه‌های جنوب آشکار کرد. این روند تا سال 1364، یعنی شروع حمله ایران به شبه جزیره «فاو» ادامه داشت. عملیات در اروند، پس از بررسی‌های لازم و استفاده از تجربیات و به کارگیری تدابیر مهم نظامی و اطلاعاتی، انجام شد. این تدابیر در سه بخش مهم، یعنی آموزش، شناسایی و تدارک متمرکز شد. آموزش نیروهای ایرانی در یگان‌های مختلف، با روحیه‌های بالا ادامه یافت و تعدادی از گردان‌ها، آموزش‌های تخصصی و ویژه دیدند. به موازات آن، شناسایی منطقه و بررسی همه عوامل دخیل در عملیات، انجام گرفت.

این کار با حساسیت و وسواس زیاد، از سوی فرماندهان دنبال می‌شد. سعی بر آن بود که دشمن به هیچ‌وجه متوجه کوچکترین حرکتی در منطقه نشود؛ چرا که این قطعه از جبهه، برای عراق اهمیت ویژه‌ای داشت. فاو، زمینی است محصور در میان رودخانه اروند، خلیج‌ فارس و خور عبدالله، که از سمت خشکی به بصره منتهی می‌شود. در شمال این منطقه، رودخانه اروند و جزیره آبادان واقع شده و در فاصله 90 کیلومتری شمال غربی آن، شهر صنعتی بصره قرار دارد. همچنین در جنوب فاو، خور عبدالله، خلیج فارس و در جنوب غربی، بندر ام القصر قرار دارد. گذشته از همه این موارد، دو دلیل همده نزدیکی به بصره و گذرگاه اتصال به خلیج فارس، کافی بود که عراق تدابیر شدید و امکانات وسیعی را در منطقه لحاظ کند. نکته دیگر در شناسایی‌ها که قوای ایران باید بر آن اشراف و آگاهی کامل می‌یافتند، وجود عوار طبیعی بود، که از مهمترین آنها، می‌توان به رودخانه خروشان اروند اشاره کرد. رودخانه‌ای که با اتصال به آب‌های آزاد، شرایطی استثنایی دارد و به لحاظ عمق و عرض نیز با رودخانه‌های دیگر متفاوت است و شاید یکی از دلایل غافل‌گیری دشمن، همین بود که عراق تصور نمی‌کرد یگان‌های رزمی ایران، قادر به عبور از اروند باشند.  از ماه‌ها پیش، یگان‌های مهندسی و تدارکاتی، مشغول آماده سازی منطقه و تأمین نیروها بودند، که از جمله می‌توان به احداث چند جاده در میان نخلستان‌ها و تدارک چندین اسکله اشاره کرد.

سرانجام عملیات والفجر هشت در ساعت 10: 22 دقیقه روز 20/11/1364 آغاز شد. نیروهایی که مدت‌ها منتظر چنین شبی بودند، با شنیدن رمز عملیات، هجوم گسترده خود را آغاز کردند: «بسم‌الله الرحمن الرحیم . لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم، و قاتلو هم حتی لاتکون فتنه. یا فاطمه‌ الزهرا، یا فاطمه‌ الزهرا، یا فاطمه الزهرا». با آغاز عملیات، لشکرها و تیپ‌های نیروی سپاه پاسداران، با پشتیبانی آتش توپخانه ارتش، مبادرت به شکست خط دشمن مطرح بود، شکستن خط، پاک‌سازی و گرفتن سرپل مناسب، نقش اساسی را در تضمین موقعیت عملیات داشت؛ غواصان باید معابر را برای نیروهای قایق سوار باز می‌کردند تا آنها بتوانند از این معابر، وارد ساحل دشمن شده و تا روشنایی صبح، منطقه را برای تثبیت و استحکام سر پل، پاک‌سازی کنند. در لحظه، شکستن خط و درگیری با عراقی‌ها. هوای مه‌آلود و نم نم باران، غواصان را برای انجام بهتر عملیات یاری کرد. عراقی‌ها که غافل‌گیر شده بودند، بی‌هیچ مقاومتی پا به فرار گذاشتند. یکی، دو ساعت پس از درگیری. شنود بی‌سیم دشمن، حکایت از اوضاع نابسامان و به هم ریخته خطوط دفاعی عراق داشت. هر یک از فرماندهان عراقی، نسبت به منطقه تحت الحفظ خود، سلب مسوولیت نموده و یکسره از رده‌های بالای خود، درخواست کمک کردند. روز نخست، عملیات در شرایطی سپری شد که دشمن به دلیل غافل‌گیری طولانی، ناآگاهی نسبت به اوضاع و ابری بودن آسمان، برای هر گونه عکس‌العمل زمینی و هوایی، مهلتی نیافت؛ حتی از سرمایه‌گذاری جدی در خصوص نیروهای پیاده و تجهیزات موجود عاجز ماند. پیشروی رزمندگان، زنگ خطر سقوط بصره را به صدا در آورد و عراق مجبور شد تا به هر قیمتی، از پیشروی قوای ایران بکاهد. در روزهای بعد، درگیری‌های سختی بین طرفین روی داد؛ ولی این جنگ و گریزها در کنار خود عبدالله و منطقه‌ای به نام «کارخانه نمک» به اوج خود رسید. اما عراق دیگر نتوانست به خطوط دفاعی سابق خود در منطقه باز گردد و به شکست خود در شهر فاو اعتراف کرد. حدود 2ماه منطقه زیرآتش سنگین و پاتک‌های سخت و بمباران‌های وحشتناک شیمیایی قرار داشت، تا آن که رفته رفته اوضاع آرام گرفت و خطوط پدافندی تثبیت شد.در آن میان، توپخانه نیروی زمینی ارتش‌جمهوری اسلامی ایران، با تلاش بی‌وقفه خود، سعی داشت تا حد امکان از رزمندگان مستقر در خط، حمایت و پشتیبانی کند. طی عملیات والفجر هشت، نزدیک به 800 کیلومتر مربع از خاک عراق آزاد و تلفات و خسارات سنگینی بر دشمن وارد شد. عراق در جربان این عملیات، نزدیک به 52000 تن کشته، زخمی و اسیر بر جای گذاشت که در میان کشته شدگان، 1 فرمانده لشکر و 5 فرمانده تیپ، و در میان اسیران، چندین سرهنگ‌ ستاد،  سرهنگ‌ دوم، سرگرد و افسر جزء خلبان هواپیما و چرخ‌بال چندین درجه‌دار وجود داشت.

در مجموع،10 تیپ پیاده، کماندویی و نیروی مخصوص و 2 تیپ زرهی، 4 گردان ضد هوایی، 10 گردان جیش الشعبی و 5 گردان توپخانه دشمن 100 درصد منهدم شدند. هم‌چنین در جریان عملیات والفجر هشت (فاو) تعداد 74 فروند از هواپیماهای دشمن، 11 فروند چرخبال، 600 دستگاه تانک و  نفر بر، 500 دستگاه خودرو نظامی، 20 عراده توپ صحرایی، 55 عراده توپ ضدهوایی، 2 فروند ناوچه موشک انداز و 5 دستگاه مهندسی، منهدم و 140 دستگاه تانک و نفربر، 250 دستگاه خودرو، 35عراده توپ صحرایی، 150 عراده توپ ضدهوایی و 3 دستگاه رادار موشک و دستگاه مهندسی از میان تجهیزات ارتش عراق به غنیمت رزمندگان ایران درآمد.

طی 84 روز نبرد گسترده که صحنه واقعی رویارویی نیروی نظامی و ماشین جنگی حزب بعث عراق با توان رزمندگان قوای ایرانی، ایران بر سواحل شمالی خور عبدالله و شبه جزیره فاو (شهر فاطمیه) مسلط و راه ورود عراق به خلیج فارس مسدود شد.

طراحی این عملیات، ابتدا در سال 1361از سوی سردار شهید حسن باقری پس از شناسایی منطقه اروند و فاو، آغاز و بعد از آن در سال 1364، تکمیل و اجرا شد.

 تاریخ 21/11/1364

- در این روز، قرارگاه تیپ 111 کاملاً به محاصره رزمندگان اسلام درآمد و دیگر گردان‌ها نیز منهدم شدند؛ زیرا نیروهای خودی اجازه نشان دادن کوچک‌ترین واکنشی را به‌‌دشمن ندادند. در نخستین مرحله پاتک، دشمن مذبوحانه به بمباران شیمیایی متوسل شد و منطقه را آلوده کرد.

- از سوی دیگر، تلاش زیاد نیروهای عراق برای نجات فرمانده تیپ 111 و بردن سایت موشکی نتیجه‌ای نداشت و تیپ 38 کماندویی به دلیل حجم زیاد آتش خودی، به منطقه پاتک نرسید.

تاریخ 22/11/1364

- قرارگاه تاکتیکی ستاد مشترک ارتش عراق در شهر ناصریه، پس از کشف تک اصلی نیروهای خودی و تشخیص محور اصلی عملیات، به فرماندهی نیروهای گارد ریاست‌جمهوری اعلام کرد که باید هر چه سریع‌تر با تمام امکانات، برای سد کردن راه دشمن و باز پس گرفتن اهداف قبلی، زیر امر سپاه هفتم وارد عمل شود. در این روز، ستاد عملیات جنوب در پی تصمیمی عجولانه تیپ 3 نیروی مخصوص و تیپ 4 پیاده را وارد عمل کرد و در بدترین موضع دفاعی قرار داد. این 2 تیپ برای جلوگیری و سد کردن تک نیروهای خودی در دو طرف جاده استراتژیک گسترش یافتند؛ اما با اجرای آتش موثر توپخانه خودی، در نخستین روز، حدود 30درصد تلفات جانی را متحمل شدند. در همین روز، به گردان کماندویی تیپ 10 زرهی دستور داده شد تا در سه راهی منتهی به جاده قرارگاه لشکر 26 گسترش پیدا کند و مانع  دور زدن رزمندگان به پشت تیپ‌های 3 و 4 گارد ریاست‌جمهوری شوند. در طول 24ساعت پدافند، تیپ‌های 3 و حدود 35 درصد از نیروهایشان توسط آتش دقیق و قدرتمند توپخانه‌های ما منهدم شدند سرانجام، 2 تیپ مزبورتا روز 24/11/1364 به صورت دقیقه شمار از سوی نیروها و توپخانه خودی متحمل تلفات شدند.

تاریخ 23/11/1364

- در سحرگاه 23/11/1364، رزمندگان ایران جاده منتهی به قرارگاه لشکر 26 و جاده استراتژیک (فاو- بصره) را تسخیر، گردان کماندویی تیپ 10 زرهی را در سه راهی، منهدم و تیپ‌های 3 و 4 گارد ریاست‌جمهور را کاملاً محاصره کردند. در مقابل، 2 تیپ مزبور، با التماس درخواست نیروی بیشتر را داشتند. بین این 2 تیپ، 1 گروهان مستقر شده بود که هیچ گونه کارایی نداشت. در اواسط روز، دشمن اعلام  کرد باید به هر ترتیبی که شده است، مواضع پدافندی دو تیپ مزبور حفظ شود و نیروها برای تحکیم مواضع، تا اطلاع ثانوی در محل خود قرار گیرند.

24/11/1364

- در ساعت 30: 5 روز 24/11/1364 دشمن حمله شیمیایی وسیعی را انجام داد. این تک شیمیایی برای باز کردن محاصره تیپ‌های 3 و 4 انجام شد؛ ولی به دلیل آن که دست خداوند بالای همه دست‌هاست، معجزه عظیمی مواد مزبور را به سوی 2 تیپ هدایت کرد و حدود 70 درصد آنها به مواد شیمیایی آلوده و بیشترشان نابینا شدند.

پس از این واقعه، دشمن سخت وحشت زده شد و مرتب درخواست کمک می‌کرد؛ اما به دلیل آن که محاصره رزمندگان ایران قرار داشت، نتوانست از حمایت نیروی چشم‌گیر کمکی بهره‌مند شود، تا این‌که با تلاش مستمر فرماندهی گارد ریاست‌جمهوری، تیپ 443 به کمک این 2 تیپ فرستاده شد، که سحرگاه همان روز، هدف حمله رزمندگان اسلام قرار گرفت و در پی انهدام یکی از گردان‌هایش، فرار کرد. نیروهای خودی با کامل کردن الحاق و رسیدن به قرارگاه لشکر 26، وحشت عجیبی در رده فرماندهی سپاه هفتم ایجاد کردند و از آن به بعد، فرماندهی و مسوولیت منطقه مستقیماً زیر نظر سپاه هفتم قرار گرفت.

25/11/1364

- نیروهای خودی که در سحرگاه این روز به تیپ 443 حمله کرده بودند، توانستند حدود 50 درصد آن را منهدم و حلقه محاصره 2 تیپ گارد ریاست‌جمهوری را تنگ‌تر کنند.

تیپ 443 بدون اطلاع سپاه هفتم، 2 کیلومتر از مقابل سه راهی و تیپ 34 کماندویی نیز حدود 3 کیلومتر از مواضع خود در جناح چپ کارخانه نمک عقب‌نشینی کرد. در ساعت 2 بعدازظهر، گردان کماندویی تیپ 10زرهی در تقاطع جاده دوم مستقر شد. در این روز، آتش توپخانه (خودی) تلفات سنگینی را به دشمن وارد آورد و هر گونه حرکتی را از آن سلب کرد. در این روز، بیشتر فعالیت دشمن، تحکیم مواضع پدافندی و تقویت عقبه‌ها با تیپ 10زرهی و تیپ 2 گارد ریاست‌جمهوری و تیپ 66 نیروی مخصوص بود.

26/11/1364

دو تیپ‌های 3 و 4 گارد ریاست‌جمهوری، که در محاصره قرار داشتند، در پی انجام تقویت‌هایی توانستند حداکثر 2گردان از نیروهی خود را از حلقه محاصره نجات دهند. هم‌چنین ماموریت حفظ جاده استراتژیک را تا انتهای حوضچه نمک به تیپ‌های 34 کماندو، تیپ 10زرهی، تیپ 704 و تیپ 409 واگذار کرد. هواپیماهای عراق نیز بسیار فعال عمل کردند؛ به طوری که حدود 30ماموریت بمباران روی مواضع ما داشتند. تا این تاریخ، اثری از فعالیت توپخانه دشمن وجود نداشت و بیشتر آتش‌های ایذایی با تانک شلیک می‌شد. تیپ‌های 141و 110 پس از عقب‌نشینی، مامور حفظ سیلند حوضچه نمک و جنوب پل کانال آب حوضچه نمک شدند؛ زیرا به آنها دستور داده شده بود که از این مناطق مراقبت کنند.

27/11/1364

در سحرگاه این روز، رزمندگان ایران با ادامه تک، جاده ام القصر- فاو تا انتهای حوضچه نمک را پاک‌سازی و دشمن را در این منطقه منهدم کردند؛ به طوری که تیپ‌های 110 و 34 و یکی از یگان‌های گارد ریاست‌جمهوری، تلفات سنگینی را متحمل شدند و تعداد بسیار زیادی از تانک‌ها و نفربرهای آنها منهدم شد. در این روز دشمن در جناح چپ خود و در امتداد جاده قدیم بصره- فاو، دست به تلاش مذبوحانه‌ای زد که از سوی رزمندگان به شدت سرکوب شد. به این ترتیب، تیپ‌های 65 و 66 و تیپ 2 گارد ریاست‌جمهوری که در خط پدافندی کنار نخلستان مستقر بودند، بدون این‌که بتوانند کوچک‌ترین واکنش یا پاتکی را انجام دهند، تلفات سنگینی را متحمل شدند. در این روز، لشکر5 سپاه سوم، بیشتر یگان‌های خود را در منطقه مستقر کرد و تیپ 30 زرهی‌اش را در رده احتیاط تیپ 10زرهی گارد ریاست‌جمهور قرار داد.

در این عملیات، جانشین زرهی قرارگاه خاتم‌النبیا صلی‌الله علیه و آله سردار رضا امانی و مسوول لجستیک قرارگاه خاتم، سردار محمد اثری نژاد و شهید رضا چراغی، فرمانده لشکر 27 حضرت محمد رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله به شهادت رسیدند.

در خاتمه، این عملیات به این نتایج منجر شد:

1- آزاد‌سازی شهربندری فاو و اسکله و تاسیسات نفتی آن به همراه کارخانه نمک و پایگاه‌های نیروهی دریایی و 3 سکوی پرتاب موشک؛

2- انهدام 74 هواپیما، 7 ناوچه جنگی، 11 چرخبال، 600 تانک و نفربر و500 خودرو نظامی؛

3- به غنیمت گرفتن 140 تانک و نفربر، و 250 خودرو نظامی؛

4- کشته و زخمی شدن بیش از 50 هزار عراقی..؛

5- اسارت 2 هزار نظامی.

1/12/1364

- حمله وحشیانه عراق به هواپیمای مسافری ایران که به شهادت آیت‌الله محلاتی و جمعی از مسوولان نظام جمهوری‌اسلامی ایران انجامید.

5/12/1364

- آغاز عملیات والفجر نه در جبهه شمالی (منطقه پنجوین)، با رمز «یاالله، یا الله»، با تلاش رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، که به انهدام 1 هواپیما، 1 چرخبال و 20 تانک و کشته و زخمی شدن 2500 بعثی و آزادسازی بخشی از منطقه چوارته انجامید.

- تشکیل جلسه شورای امنیت و تصویب قطع‌نامه 582، درباره آن آتش‌بس فوری و قطع جنگ دریایی و هوایی و زمینی، بازگشت به مرزهای بین‌المللی مبادله اسرای جنگ و منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی.

13/12/1364

شهادت محمود (عبدالله نوریان) فرمانده‌ گردان تخریب و یگان مهندسی- رزمی لشکر 10سید‌الشهدا(ع) سپاه پاسداران.

24/4/1365

محسن رضایی: جنگ هفتاد و پنج روزه در فاو، 50 درصد افسران عراقی را نابود کرد.

- وزیر کشور گفت:

- «در چند ماهه اخیر، 300 هزار نفر از مشمولان خدمت نظام وظیفه، خود را به مراکز آموزشی معرفی کرده‌اند. به منظور آمادگی برای عملیات بزرگ، فرمانده نیروی زمینی سپاه، دستور تشکیل گردان‌های قائم را صادر کرد.»

- بازتاب عملیات ایران در گزارش‌های خبرگزاری فرانسه، رسانه‌های خبری آلمان، استرالیا، کویت و هند: خبرگزاری فرانسه: امام خمینی تمام قدرت خود را برای جنگ به کار گرفته است.

مفسر رادیو آلمان: هدف ایران خاموش کردن توپخانه 30 کیلومتری بردی عراق است.

شبکه دوم تلویزیون آلمان: تهران به تهدید‌های خود عمل کرد و جنگ وارد مرحله جدید شد.

نشر دی ولت چاپ آلمان، حمل ایران را یک حرکت ریسکی خواند. مفسران رسانه‌های همگانی استرالیا عقیده دارند که قوای ایران زمان سختی را در پیش دارند.

روزنامه کویتی «السیا» حمله ایران را در ردیف حمله اسرائیل به لبنان خواند و افزود:

«عرب‌ها حتی فریاد زدن را فراموش کرده‌اند. وقتی عراق در خاک ایران بود، عرب‌ها از عراق حمایت نکردند» هندوستان تایمز: حمله ایران، برگزاری کنفراس غیر متعهدها (در بغداد) را به خطر انداخته است. صدام فکر می‌کرد که می‌تواند انقلاب ایران را از بین ببرد. دکتر ولایتی در اجلاس فوق‌العاده وزیران خارجه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد، مواضع ایران را درباره مسائل مهم منطقه‌ای تشریح کرد و خسارت‌های جانی و اقتصادی وارده بر ایران را در اثر حملات عراق برشمرد.

- دبیر کل سازمان ملل درباره چگونگی اجرای قطعنامه 514 به شورای امنیت گزارش داد.

-معاون وزیرخارجه انگلستان: عراق از سلاح‌‌های شیمیایی استفاده کرده است و تسهیلات کاملی برای تولید صدها تن گاز خردل و اعصاب (تابون) دارد.

25/04/1365

- وزیر سپاه پاسداران: سپاه برای خاتمه جنگ، 500 گردان تشکیل داده و قادر است 1000 گردان دیگر برای جنگ سازماندهی کند. ما حداقل 80 درصد از سلاح‌ها و تجهیزات مورد نیاز را در داخل تهیه می‌کنیم.

- بی. بی. سی: ایرانیان احساس می‌کنند اگر نتوانند در این سال جنگ را خاتمه دهند، هیچ‌وقت نخواهد توانست.

- گاردین: کاهش قیمت نفت، طرز فکر رهبران ایران را دگرگون کرده است.

- مجله ساوت به نقل از فرمانده سپاه: ایران تاکنون فقط 2 درصد نیروی انسانی و کمتر از 8 درصد توان اقتصادی را به خدمت جنگ گرفته است.

27/4/1365

- حمله گسترده هواپیماهای عراق به تنها پل فاو و معبر اصلی نیروی ایرانی.

- انهدام پایگاه دریایی ام‌ القصر عراق.

01/09/1365

- دفاع ویلیام کیسی، رئیس سازمان اطلاعات امریکا از طرف فروش سری تسلیحات به ایران (در رابطه با سفر مک فاولین)

- رئیس‌جمهوری امریکا مسوولیت تماس‌های محرمانه با ایران را تماماً به عهده خود گرفته است.

- استفاده عراق از گاز خردل برای جهت بازپس گیری فاو در فوریه گذشته.

- نطق ریگان برای توجیه سفر مک فارلین و اهداف برقراری رابطه با ایران را به قرار زیر اعلام کرد:

1- تجدید روابط با ایران؛

2- پایان دادن به جنگ ایران و عراق؛

3- از بین بردن تروریسم دولتی و خرابکاری؛

4- تسریع در بازگشت سالم گروگان‌ها.

3/10/1366

- طارق عزیز پس از ملاقات با مقامات کویتی،  عازم عربستان سعودی شد.

- رفیق دوست: قدرت بمباران هوایی و مقابله به مثل دریایی جمهوری‌اسلامی با ساخت دو نوع سلاح موشکی، افزایش یافت.

- وزیر ارشاد (حجت‌السلام والمسلمین سید محمد خاتمی) وارد شهر فاو شد و از مناطق عملیاتی جنوب بازدید کرد.

- 9 گردان نیروی بسیجی از اصفهان راهی جبهه‌ها شدند.

- طلاب بحرینی، اقدام دولت این کشور را برای ایجاد پایگاه‌های نظامی امریکا در خلیج فارس محکوم کردند.

- یک نفت کش نروژی توسط قایق‌های توپدار ناشناس در خلیج فارس، مورد حمله قرار گرفت.

 - هواپیماهای عراقی به 3 نفت‌کش در مرکز نفتی جزیره لارک در دهانه خلیج فارس حمله کردند.

- مواضع ارتش عراق در جبهه‌های شمال غرب به آتش کشیده شد